Ong vò vẽ có độc không? Cách xử lý khi bị ong đốt

Ong vò vẽ có độc không? Nọc độc của chúng có gây nguy hiểm không? Cách xử lý khi bị ong vò vẽ đốt thế nào? Đây là những câu hỏi thường gặp của các nạn nhân khi bị ong đốt. Hãy theo dõi bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để hiểu hơn về ong vò vẽ - loài côn trùng nguy hiểm này nhé!

Đặc điểm của ong vò vẽ

Ong vò vẽ là tên gọi thông thường ở Việt Nam dùng để chỉ một số loài ong bắp cày lớn thuộc chi Vespa, trong đó có thể bao gồm Vespa affinis. Chúng được biết đến với kích thước lớn, màu sắc sặc sỡ và tính hung dữ. Sau đây là một vài đặc điểm của ong vò vẽ:

• Kích thước: Cơ thể ong vò vẽ thường dài từ 1,6 đến 3,0 cm, ong chúa có thể lớn hơn nhưng hiếm khi vượt quá 4 cm.
• Màu sắc: Trái ngược với vẻ ngoài hung dữ, ong vò vẽ sở hữu bộ áo khoác đen tuyền cùng những sọc vàng hoặc cam rực rỡ trên bụng và ngực, tạo nên vẻ ngoài ấn tượng và bắt mắt.
• Hình dạng: Ong vò vẽ sở hữu thân hình to lớn, dày dặn với 8 chiếc chân khỏe khoắn và một chiếc đuôi dài, nhọn. Chiếc đuôi này chính là vũ khí lợi hại giúp ong vò vẽ tiêm nọc độc vào con mồi.
• Nọc độc: Nọc độc của ong vò vẽ chứa một số enzyme và protein có hoạt tính độc tế bào và gây viêm như phospholipase A1, hyaluronidase, mastoparan… Một số loài có thể gây phản ứng toàn thân mạnh hơn ong mật.
• Hành vi: Là loài động vật ăn thịt, ong vò vẽ săn mồi các loài động vật nhỏ như côn trùng, nhện, thằn lằn và thậm chí cả chim nhỏ. Chúng hoạt động chủ yếu vào ban ngày và thường làm tổ trong các hốc cây, hang động hoặc dưới mái nhà.
• Mối nguy hiểm: Ong vò vẽ được xếp vào nhóm động vật nguy hiểm do bản tính hung dữ và nọc độc mạnh. Cần cẩn trọng khi tiếp xúc với ong vò vẽ, tránh xa tổ của chúng và tuyệt đối không cố gắng bắt hoặc đụng vào chúng. Nếu bị ong vò vẽ đốt, cần rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước và đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu có bất kỳ biểu hiện nào nghiêm trọng.

Ong vò vẽ có độc không?

Ong vò vẽ, nổi tiếng với kích thước to lớn, màu sắc sặc sỡ và bản tính hung dữ, luôn khiến nhiều người e dè. Vậy ong vò vẽ có độc không? Độc của chúng có nguy hiểm đối với người bị đốt không? Ngay sau đây là câu trả lời dành cho bạn đọc.

Lý giải vì sao khi bị ong vò vẽ đốt sẽ có nguy cơ gây nguy cơ tử vong nhanh, các chuyên gia y tế đã khẳng định rằng nọc của ong vò vẽ có thể gây ra phản ứng toàn thân nặng như sốc phản vệ hoặc tổn thương đa cơ quan, đặc biệt khi bị đốt nhiều vết hoặc có cơ địa dị ứng. Tuy nhiên, phần lớn các vết đốt chỉ gây phản ứng nhẹ tại chỗ.

Thành phần chính trong nọc của ong vò vẽ bao gồm các enzyme như phospholipase A1, hyaluronidase và các peptide như mastoparan; các chất gây viêm như histamine cũng có mặt. Một số thành phần liệt kê ở trên (Melittin, Apamin) là đặc trưng của ong mật và không có trong nọc ong vò vẽ. Những loại độc tố này khi đi vào cơ thể sẽ gây tổn thương thận, gan, hủy cơ, rối loạn đông máu, tán huyết, tổn thương phổi gây suy hô hấp…

Như vậy những thông tin trên đã giúp bạn có câu trả lời liệu rằng ong vò vẽ có độc không. Vấn đề tiếp theo được quan tâm đó là nên xử lý như thế nào khi bị ong đốt? Khi nào nên đến cơ sở y tế? Theo dõi ngay phần dưới đây để có thêm thông tin.

Cách xử lý khi bị ong đốt

Chúng ta cần thay đổi suy nghĩ của một số người dân về việc xử lý khi bị ong đốt. Việc xử lý không chỉ xoay quanh việc bôi gì cho nhanh khỏi hay xử lý như thế nào để cho bớt sưng mà còn cần phải được theo dõi và phát hiện kịp thời những biến chứng cấp tính như suy hô hấp, suy thận cấp hay đặc biệt là sốc phản vệ.

Ngay sau khi bị ong đốt, nạn nhân cần lưu ý những đặc điểm sau đây:

• Ngay lập tức ra khỏi khu vực có nhiều ong ngay lập tức.
• Nếu còn vòi chích trên da, nên dùng vật cứng như cạnh thẻ nhựa cạo nhẹ để lấy ra, tránh dùng nhíp hoặc nặn ép vì có thể làm lan truyền thêm độc tố.
• Rửa sạch vết đốt bằng xà phòng và nước ấm. Có thể sử dụng dung dịch sát trùng như cồn 70 độ hoặc povidine để sát khuẩn thêm cho vết thương.
• Chườm đá bằng cách dùng khăn lạnh hoặc túi đá hoặc đắp một miếng gạc lạnh sạch để giảm sưng tấy và đau nhức vết thương.

Cần đưa người bị ong đốt đến các cơ sở y tế gần nhất nếu xuất hiện những biểu hiện sau:

• Bị ong đốt ở nhiều vị trí trên cơ thể đặc biệt là ở vùng đầu, mặt, cổ
• Xác định được loài ong đốt là ong vò vẽ, ong rừng hay ong bắp cày,... Đây là 1 trong những loài ong có nọc độc mạnh, có khả năng cao có thể gây ra nhiều biến chứng toàn thân.
• Cần đến cơ sở y tế ngay nếu có các triệu chứng nghi ngờ phản ứng toàn thân như: Khó thở, phù mặt hoặc cổ họng, phát ban toàn thân, tụt huyết áp, chóng mặt, lơ mơ, tiểu ít hoặc tiểu ra máu.

Cách phòng tránh bị ong đốt

Tai nạn bị ong đốt khá thường gặp và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, do đó việc chủ quan là điều không nên. Thay vào đó, hãy áp dụng các biện pháp phòng tránh hiệu quả để hạn chế tối đa nguy cơ bị ong tấn công:

• Tránh xa những khu vực có ong sinh sống: Hạn chế tiếp cận những nơi thường xuyên xuất hiện ong như tổ ong, vườn hoa, khu vực nhiều cây cối rậm rạp, ao hồ,... Cẩn thận khi di chuyển trong môi trường tự nhiên, đặc biệt vào ban ngày - thời điểm ong hoạt động mạnh nhất.
• Mặc quần áo phù hợp: Lựa chọn trang phục kín đáo, che chắn da thịt để giảm thiểu nguy cơ bị ong tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt là khi đi vào những khu vực có nhiều ong. Tránh mặc quần áo sặc sỡ, có họa tiết hoa văn lòe loẹt vì dễ thu hút ong.
• Hạn chế sử dụng nước hoa và mỹ phẩm có mùi hương nồng nàn: Mùi hương nồng nàn từ nước hoa, kem dưỡng da, keo xịt tóc,... có thể kích thích ong, khiến chúng tấn công. Nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm có mùi hương nhẹ nhàng, tự nhiên.
• Giữ bình tĩnh khi gặp ong: Tuyệt đối không hoảng loạn, la hét hay vùng vẫy tay chân khi phát hiện ong bay xung quanh. Di chuyển từ từ, nhẹ nhàng để tránh kích động ong tấn công.
• Trang bị kiến thức sơ cứu khi bị ong đốt: Nắm rõ các bước sơ cứu cơ bản như loại bỏ vòi chích, rửa sạch vết thương, chườm lạnh, uống nhiều nước,... Tìm hiểu về các triệu chứng dị ứng ong đốt để có thể xử lý kịp thời trong trường hợp khẩn cấp.

Trong trường hợp cần thiết phải xử lý tổ ong, nên liên hệ với lực lượng chuyên trách hoặc người có chuyên môn. Không nên tự ý dùng khói hoặc lửa nếu không có kinh nghiệm vì có thể khiến ong tấn công mạnh hơn.

Hy vọng những thông tin trong bài viết “Ong vò vẽ có độc không? Cách xử lý khi bị ong đốt” sẽ hữu ích với bạn đọc. Đây loài côn trùng có độc và nọc độc của chúng có thể gây ra những nguy hiểm nghiêm trọng cho con người. Do đó, cần cẩn thận khi tiếp xúc với ong vò vẽ và biết cách xử lý kịp thời khi bị ong đốt.

Xem thêm:

• Rắn giun có độc không? Sơ cứu đúng cách khi bị rắn cắn
• Ngộ độc là gì? Các loại ngộ độc bạn cần biết