Phác đồ điều trị áp xe não hiệu quả nhất

Bệnh áp xe não gặp ở số ít người, nhưng tỷ lệ tử vong có thể lên đến 80%. Vì vậy, việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách liên quan trực tiếp đến tính mạng bệnh nhân. Bài viết này dành cho những ai muốn tìm hiểu chi tiết về chẩn đoán và phác đồ điều trị áp xe não.

Chẩn đoán trước khi xây dựng phác đồ điều trị áp xe não

Giống như bất cứ loại áp xe nào, trước khi xây dựng phác đồ điều trị, các bác sĩ chẩn đoán để xác định:

• Nguyên nhân gây áp xe.
• Vị trí áp xe.
• Số lượng ổ áp xe não.
• Tình trạng bệnh lý có sẵn và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân…

Chẩn đoán chính xác sẽ giúp các bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và giúp bệnh nhân nhanh hồi phục. 

Các bác sĩ sẽ chẩn đoán cận lâm sàng trên bệnh nhân áp xe não qua các phương pháp:

• Xét nghiệm công thức máu.
• Chọc dò dịch não tủy.
• Chụp sọ quy ước tư thế thẳng và nghiêng hoặc tư thế Schuller.
• Chụp động mạch não để xác định vị trí ổ áp xe.
• Chụp cắt lớp vi tính để biết chắc chắn vị trí, kích thước, số lượng và mức độ phức tạp của ổ áp xe.

Việc sớm chẩn đoán chính xác tình trạng áp xe não vô cùng quan trọng. Việc này giúp các bác sĩ biết chính xác nguyên nhân, vị trí, kích thước, đặc điểm... của ổ áp xe để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. 

Phác đồ điều trị áp xe não cần xây dựng theo tình trạng thực tế của bệnh nhân

Mục đích điều trị áp xe não

Áp xe não nếu không được xử lý kịp thời, nguy cơ biến chứng và tử vong rất cao. Theo ghi nhận, tỷ lệ tử vong của căn bệnh này có thể lên đến 80%. Chẩn đoán sớm, điều trị đúng cách giúp đảm bảo an toàn tính mạng cho bệnh nhân. Mục đích của điều trị áp xe não là: 

• Làm các triệu chứng khó chịu ở người bệnh như: sốt cao, đau đầu dữ dội, nôn ói mất kiểm soát, trí tuệ chậm chạp, co giật, hôn mê...
• Làm thoát mủ trong ổ áp xe ra ngoài não.
• Loại ổ áp xe ngoài màng cứng hoặc bên trong não.
• Chống phù nề và giảm áp lực trong não.
• Chống nhiễm trùng ở ổ áp xe và các vùng xung quanh.
• Nâng cao thể trạng của bệnh nhân.
• Phòng ngừa biến chứng, di chứng nặng nề như liệt nửa người, tinh thần lú lẫn…
• Giảm tối đa nguy cơ tử vong ở người bị bệnh.

Trong các trường hợp áp xe não, áp xe não do tai nạn thường là áp xe cấp tính. Trường hợp này cần được xử trí nhanh chóng để hạn chế nguy kịch về tính mạng. 

Điều trị kịp thời và đúng phác đồ giúp bệnh nhân nhanh hồi phục, hạn chế biến chứng

Phác đồ điều trị áp xe não

Phác đồ điều trị áp xe não được xây dựng căn cứ vào vị trí, kích thước, số lượng ổ áp xe, mức độ phức tạp của ổ áp xe và tình trạng sức khỏe thực tế của người bệnh. Tuy nhiên, về cơ bản sẽ có những phương pháp điều trị chính sau đây:

Điều trị nội khoa bằng thuốc

Trường hợp áp dụng: Điều trị nội khoa bằng kháng sinh được chỉ định sử dụng trong phác đồ điều trị áp xe não gồm có: 

• Thuốc kháng sinh Cefotaxim hoặc Ceftriaxone được dùng ban đầu. Kết hợp với Metronidazol nếu nghi ngờ nguyên nhân gây áp xe là vi khuẩn kỵ khí Bacteroides sp. Nếu nghi ngờ nguyên nhân gây áp xe là vi khuẩn tụ cầu Staphylococcus aureus sẽ dùng kết hợp Vancomycin.
• Trong một số trường hợp, các bác sĩ chỉ định dùng corticosteroid hoặc thuốc chống co giật, hoặc cả 2 loại thuốc trên. 
• Các loại thuốc chống phù não.
• Dùng các loại thuốc kháng động kinh cho bệnh nhân xuất hiện cơn động kinh. 

Bệnh nhân được chỉ định điều trị áp xe não bằng phương pháp nội khoa sẽ được điều trị kháng sinh trong suốt 4 - 8 tuần. Trong suốt quá trình điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi thường xuyên và liên lục. Kiểm tra bằng cách chụp cộng hưởng từ MRI hoặc cắt lớp vi tính CT từ 3 - 4 ngày/lần cho đến khi bệnh được cải thiện. 

Bệnh nhân được chụp cắt lớp vi tính để theo dõi thường xuyên

Phẫu thuật áp xe não

Trường hợp áp dụng: Các bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật trong các trường hợp sau:

• Hiệu quả điều trị bằng thuốc không như mong muốn, sức khỏe bệnh nhân chậm phục hồi.
• Áp lực nội sọ có xu hướng gia tăng.
• Ổ áp xe có kích thước trên 3cm và đã lan rộng.
• Trong ổ áp xe có khí.
• Ổ áp xe có nguy cơ bị vỡ.

Trong phác đồ điều trị áp xe não, phương pháp phẫu thuật bao gồm: 

• Chọc hút ổ áp xe trong trường hợp ổ áp xe nằm sâu bên trong não, ổ áp xe có nhiều ngăn và tình trạng bệnh nghiêm trọng. Phương pháp chọc hút có hạn chế là không thực sự triệt để khiến bệnh có nguy cơ tái phát. 
• Thông ống dẫn lưu ổ áp xe là biện pháp được áp dụng với những ổ áp xe ngoài hoặc dưới màng cứng và có kích thước lớn. 
• Phẫu thuật loại bỏ hoàn toàn ổ áp xe áp dụng khi bọc áp xe có bao xơ nằm sâu tận bên trong não, có thể có dị vật nằm trong ổ áp xe hoặc khi áp xe não gây ra bởi vết thương hỏa khí. Phương pháp này có thể điều trị áp xe triệt để, hạn chế tái phát nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ thủng vỏ bọc áp xe hoặc gây tổn thương cho các tổ chức não lành. 

Phẫu thuật được áp dụng khi điều trị nội khoa không hiệu quả

Điều trị căn nguyên gây bệnh

Nhiều trường hợp, áp xe não là biến chứng của phẫu thuật não hoặc của các bệnh lý khác như: Viêm tai giữa, viêm xoang, áp xe răng,... Trong trường hợp này, các bác sĩ sẽ chỉ định điều trị triệt để căn nguyên gây bệnh. Nếu nguyên nhân gây bệnh không được điều trị triệt để, bệnh rất dễ tái phát. 

Thực tế ghi nhận, có những bệnh nhân bị tái phát áp xe não ngay cả khi chưa xuất viện. Có những bệnh nhân tái phát sau khi xuất viện chỉ 1 đến vài tuần. Nhiều bệnh nhân bị tái phát áp xe não sau 1 đến hơn 10 năm. Cùng với chế độ chăm sóc đặc biệt là chế độ dinh dưỡng đầy đủ để giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi sức khỏe. Nhưng quan trọng không kém, người bệnh cần áp dụng các biện pháp phòng tránh tái phát áp xe não. 

Áp xe não nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể vỡ ổ áp xe gây viêm màng não, viêm não thất, thụt kẹt thùy thái dương... thậm chí dẫn đến tử vong. Khi có bất cứ triệu chứng nào của bệnh áp xe não, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán, điều trị kịp thời. Hy vọng những thông tin trên đây giúp bạn hiểu hơn về phác đồ điều trị áp xe não khoa học.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp