Phân biệt cảm lạnh, cảm cúm và COVID-19: Nhận biết đúng để không hoang mang
Quỳnh Trâm
31/12/2025
Cảm lạnh, cảm cúm và COVID-19 (Coronavirus disease 2019) đều là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính với các triệu chứng quen thuộc như ho, sốt, đau họng. Tuy nhiên, ba bệnh lý này khác nhau rõ rệt về nguyên nhân gây bệnh, mức độ nguy hiểm và cách xử trí, nếu không hiểu đúng rất dễ nhầm lẫn.
Phân biệt cảm lạnh, cảm cúm và COVID-19
Trong bối cảnh các virus hô hấp lưu hành gần như quanh năm tại Việt Nam, đặc biệt vào thời điểm giao mùa, không ít người lo lắng khi xuất hiện triệu chứng ho, sổ mũi hay sốt nhẹ. Việc phân biệt đúng cảm lạnh, cúm mùa và COVID-19 giúp mỗi người chủ động theo dõi sức khỏe, tránh chủ quan nhưng cũng không phải hoang mang đến quá mức cần thiết.
Phân biệt cảm lạnh, cảm cúm và COVID-19
Cảm lạnh, cảm cúm và COVID-19 có thể giống nhau ở biểu hiện ban đầu, nhưng bản chất bệnh và mức độ ảnh hưởng đến sức khỏe là hoàn toàn khác nhau. Việc so sánh các đặc điểm chính theo cùng một hệ thống tiêu chí giúp người đọc nhận diện nhanh và chính xác hơn sự khác nhau của các bệnh lý này.
Về mặt y khoa, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (US CDC) đều khẳng định không thể phân biệt cúm và COVID-19 chỉ dựa vào triệu chứng, đặc biệt ở giai đoạn sớm.
Cảm cúm (cúm mùa) khác cảm lạnh như thế nào?
Trong đời sống, cảm lạnh và cúm mùa thường bị ngộ nhận là một bệnh lý giống nhau, nhưng đây là hai bệnh hoàn toàn khác nhau về mức độ ảnh hưởng.
Cảm lạnh là bệnh nhiễm trùng cấp tính đường hô hấp trên do virus, thường nhẹ, ít sốt hoặc không sốt, người bệnh vẫn có thể sinh hoạt tương đối bình thường. Phần lớn các trường hợp cảm lạnh sẽ tự khỏi sau vài ngày nếu nghỉ ngơi và chăm sóc hợp lý.
Ngược lại, cúm mùa có xu hướng khởi phát đột ngột, gây sốt cao, đau đầu, đau mỏi toàn thân và mệt mỏi rõ rệt. Theo US CDC, cúm không chỉ gây khó chịu trong thời gian ngắn mà còn có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở người cao tuổi, trẻ nhỏ và người có bệnh nền.
Tại Việt Nam, cúm mùa vẫn được ghi nhận hằng năm với số ca mắc lớn, tăng cao vào thời điểm giao mùa. Dù đa số trường hợp có thể hồi phục, nhưng không vì vậy mà xem nhẹ bệnh cúm.
Trong thực tế, cảm lạnh thường chỉ cần theo dõi tại nhà, trong khi cúm mùa cần được chú ý hơn, đặc biệt nếu triệu chứng nặng hoặc kéo dài, cần sớm đến bệnh viện để được hỗ trợ, chăm sóc, can thiệp theo đúng phác đồ điều trị của bệnh cúm.
Viêm phổi do COVID-19: Khi nào cần đặc biệt cảnh giác?
Sau đại dịch toàn cầu, COVID-19 đã trở thành bệnh lưu hành không chỉ tại Việt Nam. Phần lớn các ca hiện nay có triệu chứng nhẹ, tuy nhiên WHO vẫn cảnh báo nguy cơ diễn tiến nặng ở nhóm nguy cơ cao.
COVID-19 có thể bắt đầu với các triệu chứng tương tự cúm như sốt, ho, mệt mỏi, nhưng trong một số trường hợp có thể nhanh chóng ảnh hưởng đến phổi, gây khó thở và suy hô hấp. Vì vậy, việc theo dõi các dấu hiệu cảnh báo là rất quan trọng.
US CDC khuyến cáo, khi xuất hiện các dấu hiệu trên hoặc triệu chứng nặng dần, người bệnh nên xét nghiệm và liên hệ cơ sở y tế để được hướng dẫn, điều trị kịp thời.
Nếu có triệu chứng hô hấp, người dân nên làm gì?
Khi có biểu hiện ho, sốt hay đau họng, điều quan trọng là theo dõi diễn tiến bệnh và không tự ý điều trị. Phần lớn các trường hợp nhẹ có thể nghỉ ngơi tại nhà, uống đủ nước cùng với chế độ dinh dưỡng đầy đủ.
Theo WHO và Bộ Y tế Việt Nam, việc chủ động phòng bệnh và xử trí đúng giúp giảm nguy cơ biến chứng và lây lan tác nhân truyền nhiễm trong cộng đồng.
Cảm lạnh, cảm cúm và COVID-19 có thể giống nhau về triệu chứng ban đầu nhưng khác nhau rõ rệt về tác nhân gây bệnh, mức độ nguy hiểm và cách xử trí. Hiểu đúng sự khác biệt này, giúp mỗi người trong chúng ta chủ động chăm sóc sức khỏe, tránh chủ quan, cần đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường.
Không cần quá lo lắng trước các biểu hiện hay dấu hiệu thông thường, mà cần đặc biệt quan tâm, chú ý đến diễn tiến các triệu chứng của 3 bệnh cảm lạnh, cảm cúm và COVID-19, nhằm có thái độ và hành động đúng để kịp thời chẩn đoán, điều trị phù hợp tương ứng với những tác nhân gây nên bệnh lý.
Trên 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Y tế dự phòng, phòng chống dịch bệnh cộng đồng – Tiêm chủng mở rộng Quốc gia. Trên 10 năm công tác trong lĩnh vực Chẩn đoán hình ảnh: X – Quang tổng quát và Siêu âm tổng quát. Hiện là giảng viên chính Chương trình đào tạo liên tục (CME) về An toàn Tiêm chủng của HCDC.
Coronavirus disease (COVID-19): Similarities and differences between COVID-19 and Influenza: https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/coronavirus-disease-covid-19-similarities-and-differences-with-influenza
Cold Versus Flu: https://www.cdc.gov/flu/about/coldflu.html
Similarities and Differences between Flu and COVID-19: https://www.cdc.gov/flu/about/flu-vs-covid19.html
COVID-19, cold, allergies and the flu: What are the differences?: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/coronavirus/in-depth/covid-19-cold-flu-and-allergies-differences/art-20503981
Is It Flu, COVID-19, Allergies, or a Cold?: https://newsinhealth.nih.gov/2022/01/it-flu-covid-19-allergies-or-cold