Đau họng là gì? Nguyên nhân gây bệnh và nguyên tắc phòng ngừa

Đau họng là gì? 

Đau họng có thể gây ra một số cảm giác khó chịu như khiến bạn khó nuốt, họng khô và ngứa. Đau họng có thể là triệu chứng của viêm họng do liên cầu khuẩn, cảm lạnh thông thường, dị ứng hoặc các bệnh đường hô hấp trên khác. Đau họng do vi rút hoặc vi khuẩn được gọi là Streptococcus nhóm A có thể có các triệu chứng tương tự.

Những dấu hiệu và triệu chứng của đau họng

Triệu chứng đi kèm thường gặp khi đau họng:

• Ho;
• Sổ mũi;
• Khàn giọng (những thay đổi trong giọng nói của bạn khiến bạn nghe có vẻ khó thở, khàn khàn hoặc căng thẳng).

Các triệu chứng phổ biến nhất của viêm họng liên cầu khuẩn bao gồm:

• Đau họng có thể bắt đầu rất nhanh.
• Đau khi nuốt.
• Sốt.
• Amidan đỏ và sưng, đôi khi có các mảng hoặc vệt trắng có mủ.
• Những đốm đỏ li ti trên vòm miệng.
• Sưng hạch bạch huyết ở phía trước cổ.
• Đôi khi ai đó bị viêm họng liên cầu khuẩn cũng bị phát ban được gọi là bệnh ban đỏ (còn gọi là bệnh scarlatina).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ nếu đau họng kèm một trong các triệu chứng sau:

• Đau họng nghiêm trọng;
• Khó nuốt;
• Khó thở hoặc đau khi bạn thở;
• Khó mở miệng;
• Đau khớp;
• Sốt cao hơn 101 độ F (38 độ C);
• Đau hoặc cứng cổ;
• Đau tai;
• Máu trong nước bọt hoặc đờm;
• Đau họng kéo dài hơn một tuần.

Nguyên nhân dẫn đến đau họng

Đau họng có thể do các tác nhân như:

• Vi rút gây cảm lạnh hoặc cúm.
• Vi khuẩn strep nhóm A, gây viêm họng (còn gọi là viêm họng do liên cầu).
• Dị ứng.
• Hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc.
• Trong số này, nhiễm trùng từ vi rút là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh viêm họng.
• Viêm họng hạt là tình trạng nhiễm trùng ở họng và amidan do vi khuẩn gây ra. Những vi khuẩn này được gọi là Streptococcus nhóm A (còn gọi là Streptococcus pyogenes).

Những ai có nguy cơ mắc phải (bị) đau họng?

Tuổi tác: Trẻ em và lứa tuổi thanh thiếu niên (từ 5 - 15 tuổi) thường hay bị đau họng do nhiễm khuẩn.

Dị ứng: Người có cơ địa dị ứng với bụi, phấn hoa, nấm mốc… cũng dễ bị đau họng.

Môi trường sống: Người sống trong môi trường bị ô nhiễm hay nhiều khói thuốc lá cũng rất dễ bị đau họng.

Bệnh lý: Các bệnh lý viêm xoang, trào ngược dạ dày - thực quản… cũng dễ gây ra đau họng.

Hệ miễn dịch của cơ thể bị suy yếu: Tạo điều kiện thuận lợi cho sự tấn công của virút, vi khuẩn gây ra đau họng.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc (bị) đau họng

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc đau họng, bao gồm:

• Trẻ em từ 5 - 15 tuổi.
• Cơ địa dễ dị ứng.
• Môi trường sống bị ô nhiễm.
• Bệnh lý như viêm xoang, trào ngược dạ dày – thực quản.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán đau họng

Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn và sẽ sử dụng đèn để kiểm tra phía sau cổ họng của bạn xem có mẩn đỏ, sưng tấy và các đốm trắng hay không. Bác sĩ cũng có thể sờ hai bên cổ của bạn để xem bạn có bị sưng hạch hay không.

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị đau họng, bạn sẽ được lấy dịch cổ họng để chẩn đoán

Phương pháp điều trị đau họng hiệu quả

Tùy vào thể trạng bệnh nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp.

Đau họng do vi rút 

Đau họng do nhiễm vi-rút thường kéo dài từ 5 đến 7 ngày và thường không cần điều trị y tế. Thuốc kháng sinh không giúp điều trị nhiễm vi-rút.

Để giảm đau và hạ sốt, nhiều người chuyển sang dùng acetaminophen hoặc các loại thuốc giảm đau nhẹ khác.

Cân nhắc cho trẻ em dùng thuốc giảm đau không kê đơn được sử dụng cho trẻ sơ sinh hoặc trẻ em, chẳng hạn như acetaminophen hoặc ibuprofen để giảm bớt các triệu chứng.

Không nên cho trẻ em hoặc thanh thiếu niên uống aspirin vì nó có liên quan đến hội chứng Reye, một tình trạng hiếm gặp nhưng có khả năng đe dọa tính mạng, gây tổn thương gan và não.

Đau họng do vi khuẩn

Nếu cơn đau họng là do nhiễm vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh.

Dùng đủ liều thuốc kháng sinh theo quy định ngay cả khi các triệu chứng đã hết. Việc không dùng hết thuốc theo chỉ dẫn có thể khiến tình trạng nhiễm trùng trở nên trầm trọng hơn hoặc lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

Các phương pháp điều trị khác

Nếu đau họng là triệu chứng của một tình trạng không phải là nhiễm trùng do vi rút hoặc vi khuẩn, các phương pháp điều trị khác có thể sẽ được xem xét tùy thuộc vào chẩn đoán.

Lưu ý: Các loại thuốc khi dùng phải tuân thủ theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của đau họng

Chế độ sinh hoạt

Nghỉ ngơi: Ngủ nhiều. 

Súc miệng nước muối: Để giảm đau họng, bạn có thể súc miệng với nước muối hòa tan 1/4 đến 1/2 thìa cà phê muối ăn vào 4 đến 8 ounce (khoảng 120 đến 240 mililit) nước ấm. Trẻ em trên 6 tuổi và người lớn có thể súc miệng với dung dịch và sau đó nhổ ra.

Làm ẩm không khí: Để loại bỏ không khí khô gây kích ứng cho đau họng, hãy sử dụng máy làm ẩm không khí mát. Hãy đảm bảo vệ sinh máy tạo ẩm thường xuyên để tránh phát triển nấm mốc hoặc vi khuẩn. Ngoài ra, bạn cũng có thể ngồi trong phòng tắm đầy hơi nước trong vài phút để giúp làm ẩm không khí.

Cân nhắc kẹo ngậm hoặc kẹo cứng: Một trong hai loại thuốc này có thể làm dịu cơn đau họng, nhưng không nên cho trẻ từ 4 tuổi trở xuống dùng vì nguy cơ nghẹt thở.

Tránh các chất gây kích ứng: Giữ nhà của bạn không có khói thuốc lá và các sản phẩm tẩy rửa có thể gây kích ứng cổ họng.

Ở nhà cho đến khi bạn không còn bệnh: Điều này có thể giúp bảo vệ những người khác khỏi bị cảm lạnh hoặc vi rút khác.

Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị. 

Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Chế độ dinh dưỡng

Uống nhiều nước giữ ẩm cho cổ họng và ngăn ngừa tình trạng mất nước. Tránh caffeine và rượu, những thứ có thể làm bạn mất nước.

Hãy thử thức ăn và đồ uống dễ chịu. Chất lỏng ấm - nước dùng, trà không chứa caffeine hoặc nước ấm với mật ong - và đồ lạnh như đá lạnh có thể làm dịu cơn đau họng. Không cho trẻ nhỏ hơn 1 tuổi uống mật ong.

Phương pháp phòng ngừa đau họng hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Rửa tay thường xuyên.
• Tránh tiếp xúc gần với những người bị viêm họng, cảm lạnh hoặc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp trên khác.
• Không hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc.