Rò luân nhĩ nguyên nhân do đâu? Điều trị như thế nào hiệu quả?

Theo ước tính, tỷ lệ mắc dị tật rò luân nhĩ ở người da trắng là 1% và ở người châu Phi, châu Á là 1-10%. Vậy rò luân nhĩ nguyên nhân do đâu, dị tật này có nguy hiểm không và liệu có phương pháp điều trị nào hiệu quả để tránh những hệ lụy có thể xảy ra hay không?

Rò luân nhĩ - Nguyên nhân gây dị tật

Khi còn là bào thai, vành tai con người sẽ được hình thành vào tuần thứ 6 của thai kỳ. Rò luân nhĩ cũng sẽ xuất hiện vào khoảng thời gian này, do khe mang thứ nhất khép không hoàn toàn. Đây là một hiện tượng dị tật bẩm sinh liên quan đến nhiễm sắc thể.

Một giả thuyết khác được khoa học lý giải là rò luân nhĩ hình thành do quá trình phát triển của vành tai, ngoại bì bị cuộn vào trong hình thành đường rò. Bản chất trong lòng đường rò này là một ống được lát bởi biểu mô có khả năng chế tiết. 

Nhìn bằng mắt thường, rò luân nhĩ xuất hiện với một lỗ nhỏ ở vùng trước vành tai, có miệng ở phía trước bên trên cửa tai, chui ngầm vào trong rễ vành tai, bám vào màng sụn. Tùy từng người, lỗ rò có thể nông hoặc sâu, dài hoặc ngắn khác nhau (từ vài mm đến 3cm), có thể một nhánh hoặc nhiều nhánh. 

Về bản chất, lỗ rò này chỉ là một dị dạng bẩm sinh trên cơ thể, không gây hại đến sức khỏe nếu không có bất cứ biểu hiện gì bất thường. Tuy nhiên, khi rò luân nhĩ bị viêm nhiễm, bí tắc, chảy dịch có mùi hôi… thì cần được quan tâm đúng mức bởi đó là tín hiệu cho thấy nguy cơ hình thành bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể.

Thực tế, nhiều người gặp phải tình trạng áp xe gây đau đớn. Nguy hiểm hơn, rò luân nhĩ có thể kết hợp với những dị tật khác tạo thành những hội chứng biểu hiện bệnh lý toàn thân như hội chứng khe mang - tai - thận, teo nửa mặt hoặc ảnh hưởng đến thính giác. 

Rò luân nhĩ có dấu hiệu bất thường sẽ khiến người bệnh đau nhức, khó chịu

Những đối tượng nguy cơ 

Theo nhiều nghiên cứu, những người có nguy cơ cao bị rò luân nhĩ thường nằm trong một trong trường hợp sau: 

• Người có tiền sử gia đình bị điếc. 
• Người có dị dạng màng nhĩ, thận hoặc có một đặc điểm dị tật, loạn hình khác.
• Người mẹ bị tiểu đường thai kỳ sinh con ra có nguy cơ bị rò luân nhĩ. 
• Người mẹ khi mang thai trong 3 tháng đầu có sử dụng thuốc propylthiouracil để điều trị bệnh tuyến giáp.

Cách phòng ngừa viêm nhiễm rò luân nhĩ 

Rò luân nhĩ là một dị tật bẩm sinh và xuất hiện ngay từ bên trong thai kỳ. Hiện tượng này có liên quan đến yếu tố nhiễm sắc thể, gen di truyền… nên khó có thể đưa ra biện pháp với cơ chế phòng ngừa. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ cũng không nên quá lo lắng, khi con trẻ sinh ra với lỗ rò xuất hiện trước vành tai, nếu có biện pháp tránh viêm nhiễm hiệu quả, rò luân nhĩ hoàn toàn vô hại. 

Một số vấn đề về chế độ ăn uống, sinh hoạt cần lưu ý để “chung sống” hòa bình cùng rò luân nhĩ như sau:

• Vệ sinh sạch sẽ hằng ngày vùng quanh mang tai, lỗ rò bằng nước sạch.
• Không dùng tay bóp, nặn hoặc sờ vào lỗ rò để tránh viêm nhiễm.
• Trong trường hợp có dịch nhầy tiết ra ngoài lỗ rò, cần dùng bông thấm nước muối sinh lý và nhẹ nhàng lau sạch. Tuyệt đối không dùng tăm bông ngoáy sâu vào lỗ rò.
• Không nên ăn những thực phẩm có thể gây dị ứng.
• Thăm khám định kỳ để kịp thời phát hiện bất thường.

Phương pháp điều trị rò luân nhĩ hiệu quả

Khi rò luân nhĩ không có tình trạng nhiễm khuẩn thì không cần điều trị bằng bất cứ biện pháp nào ngoài việc chú ý vệ sinh lỗ rò hằng ngày. Tuy nhiên, khi có dấu hiệu viêm nhiễm, hình thành ổ áp xe thì việc điều trị cần được thực hiện càng sớm càng tốt, tránh những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. 

Dù vậy, người bệnh không nên tự ý chữa trị mà nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám cẩn thận. Bởi lẽ mỗi triệu chứng, bệnh lý của rò luân nhĩ sẽ có phương pháp điều trị riêng.

Khi lỗ rò có dấu hiệu nhiễm khuẩn nhẹ như sưng đỏ, bác sĩ sẽ chỉ định kê thuốc kháng sinh, kháng viêm, giảm đau và vệ sinh tại vùng viêm. Thông thường, các hiện tượng nhẹ thì chỉ cần 2 - 3 ngày thực hiện theo đúng phác đồ điều trị của bác sĩ rò luân nhĩ sẽ quay về trạng thái bình thường. 

Với các trường hợp nặng hơn như áp xe, bác sĩ sẽ chọc và hút dịch từ vùng nhiễm trùng nặng. Với những bệnh nhân bị áp xe rò luân nhĩ nhưng không đáp ứng với kim hút, bắt buộc bác sĩ phải rạch và thoát mủ ra.

Phẫu thuật rò luân nhĩ thường được chỉ định nếu có nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe

Đối với trường hợp viêm nhiễm tái phát nhiều lần hoặc rò luân nhĩ có mức độ nghiêm trọng, nguy cơ ảnh hưởng đến các bộ phận khác trên cơ thể thì bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng biện pháp phẫu thuật. Hoặc người bệnh đang gặp phải các tình trạng sau, người bệnh cần hợp tác với bác sĩ để sớm thực hiện phẫu thuật, tránh biến chứng:

• Rò luân nhĩ từng bị viêm tấy hoặc áp xe hóa.
• Lỗ rò thỉnh thoảng có tiết dịch, với những trường hợp này việc phẫu thuật sớm lấy đường rò sẽ dễ dàng, sẹo mổ sẽ không lớn, không ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ. 
• Tuyệt đối không nên chờ đợt viêm khác mới phẫu thuật, bởi phản ứng viêm lan rộng có thể gây hoại tử vành tai, teo vành tai và ảnh hưởng đến quá trình phẫu thuật. 

Một số lưu ý trước và sau khi phẫu thuật rò luân nhĩ

Trước khi phẫu thuật rò luân nhĩ, nếu người bệnh nhân đang bị viêm hoặc có ổ áp-xe cần điều trị ổn định mới tiến hành phẫu thuật. Với phương pháp này, bác sĩ phải gây tê hoặc gây mê và thực hiện phẫu thuật. 

Sau khi kết thúc quá trình phẫu thuật, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối các hướng dẫn về sử dụng thuốc và vệ sinh vết mổ. Chú ý ăn uống, nghỉ ngơi đầy đủ, tránh các thực phẩm có thể gây sưng viêm, khó lành sẹo như: Gạo nếp, rau muống, lòng trắng trứng…

Ngoài ra, các bác sĩ cũng thường lưu ý người bệnh nên chú ý nằm đầu cao khoảng 1 tuần và tránh để nước bẩn vào vết mổ. Một số biến chứng có thể gặp sau khi phẫu thuật rò luân nhĩ như: Tổn thương động mạch thái dương nông, chảy máu sau mổ, nhiễm trùng vết mổ, viêm sụn vành tai… Do đó, người bệnh nên đặc biệt cẩn thận và báo ngay với bác sĩ khi nhận thấy có dấu hiệu bất thường. 

Thực phẩm nên kiêng sau phẫu thuật rò luân nhĩ

Như vậy, bài viết đã lý giải rõ rò luân nhĩ nguyên nhân do đâu, cách phòng ngừa viêm nhiễm và cung cấp thông tin về các phương pháp điều trị rò luân nhĩ hiện nay. Nếu trang bị đủ kiến thức để hiểu rõ về hiện tượng dị tật bẩm sinh này, người có rò luân nhĩ cũng không cần quá lo lắng và hoàn toàn có thể “sống chung” một cách bình thường với bệnh mà không gặp bất kỳ phiền toái nào. 

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp