Sinh thiết não là gì? Có nguy hiểm không?

Sinh thiết não liên quan đến việc thu thập một hoặc nhiều mẫu mô não để kiểm tra dưới kính hiển vi. Mục tiêu của loại xét nghiệm này là xác định và đánh giá các tổn thương trong não, từ đó phát triển phương pháp điều trị thích hợp nhất.

Sinh thiết não là gì?

Sinh thiết não (brain biopsy) là một thủ thuật dùng để lấy mẫu mô não để chẩn đoán các loại bệnh lý trong não, bao gồm thoái hóa (hoại tử, bệnh Alzheimer, sa sút trí tuệ...), u não, nhiễm trùng và bệnh viêm não.

Có nhiều phương pháp thực hiện thủ thuật này, bao gồm:

• Sinh thiết thông qua định vị hình ảnh vùng đầu (frame image-guided brain biopsy): Sử dụng hệ thống khung định vị (stereotatic frame) kết hợp với phần mềm tương thích, được tính toán dựa trên hình ảnh CT scan hoặc MRI của não.
• Sinh thiết thông qua mở sọ nhỏ dưới sự hỗ trợ của hệ thống định vị hình ảnh (image-guided craniotomy): Xác định vị trí cụ thể và phạm vi mở sọ dựa trên sự hỗ trợ của hệ thống định vị hình ảnh.

Những ai được chỉ định thực hiện sinh thiết não?

Mọi người đều có thể thực hiện xét nghiệm này nếu bác sĩ coi nó là cần thiết.

Các chống chỉ định phổ biến liên quan đến tình trạng sức khỏe tổng quan của bệnh nhân (ví dụ như các vấn đề về huyết đồng) và các hạn chế cụ thể đối với MRI (ví dụ như có thiết bị điện tử hoặc phần kim loại được cấy ghép) hoặc chụp CT (ví dụ như dị ứng với chất cản quang) sẽ được xem xét.

Sinh thiết não có gây đau đớn và nguy hiểm không?

Thử nghiệm thường được tiến hành dưới tình trạng gây mê toàn thân, và chỉ trong một số trường hợp, nó có thể được thực hiện dưới tình trạng tê tại chỗ (ví dụ, với bệnh nhân cao tuổi).

Mặc dù ít xâm lấn hơn nhiều so với phẫu thuật mở, sinh thiết não là một thủ tục phẫu thuật đúng nghĩa.

Trong cả hai trường hợp, cơn đau sau phẫu thuật được kiểm soát bằng cách sử dụng thuốc giảm đau.

Trong số những rủi ro mà người bệnh có thể phải đối mặt khi trải qua loại xét nghiệm chẩn đoán này, chắc chắn có thể kể đến nguy cơ chảy máu hoặc nhiễm trùng tại vị trí thực hiện sinh thiết.

Sinh thiết não không liên quan đến bức xạ, nếu nó được thực hiện dưới sự hướng dẫn của máy CT, bệnh nhân sẽ tiếp xúc với bức xạ tương tự như khi thực hiện chụp CT bình thường.

Kỹ thuật sinh thiết não diễn ra như thế nào?

Sinh thiết qua khung định vị (frame image-guided brain biopsy) được thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1: Lắp khung định vị và thực hiện CT scan có sử dụng chất cản quang.
• Bước 2: Lập kế hoạch để xác định tọa độ của mô đích cần tiến hành sinh thiết.
• Bước 3: Lắp khung quy chiếu để điều chỉnh tọa độ theo mô đích đã xác định.
• Bước 4: Chuẩn bị kim sinh thiết và gắn nó vào hệ thống giá đỡ trên khung quy chiếu, với chiều dài của kim là 160mm.
• Bước 5: Đặt drap Appuzo để bao phủ vùng da đầu tại vị trí khoan sọ, sau đó lắp hệ thống khung tọa độ vào khung cố định và khóa chặt.
• Bước 6: Tiến hành gây tê tại vị trí, khoan mở một lỗ trong sọ và thực hiện sinh thiết mô não thông qua kim Sedan.
• Bước 7: Kết thúc thủ thuật sinh thiết và kiểm tra xem có chảy máu không. Sau đó, da đầu tại vị trí khoan sọ được đóng lại. Bệnh nhân sẽ được theo dõi chặt chẽ về dấu hiệu sức khỏe và chức năng thần kinh tại phòng hồi sức trong vòng 24 giờ sau thủ thuật.

Sinh thiết qua mở sọ nhỏ (image-guided craniotomy) được thực hiện theo các bước sau:

• Bước 1: Bạn sẽ trải qua quá trình chụp MRI để thu thập hình ảnh của sọ não.
• Bước 2: Dữ liệu hình ảnh sau đó được nhập vào máy tính, và quá trình khai báo bắt đầu. Máy tính sẽ sử dụng dữ liệu này để xây dựng mô phỏng giải phẫu 3D của bộ não.
• Bước 3: Đặt vị trí màn hình và camera quang học, sau đó gắn khung quy chiếu nhỏ (small passive cranial reference frame) lên khung đầu Sugita.
• Bước 4: Sử dụng một cây que để đăng ký các mốc giải phẫu thực tế trên sọ não tương ứng với mốc giải phẫu trên hình mô phỏng.
• Bước 5: Sử dụng cây que để xác định giới hạn mở sọ cần thiết để tiếp cận mô đích.
• Bước 6: Mở sọ và sử dụng cây que để xác định các vị trí ranh giới của mô đích (ví dụ u não) và sau đó tiến hành sinh thiết.
• Bước 7: Kết thúc thủ thuật sinh thiết và kiểm tra xem có xuất hiện chảy máu hay không. Sau đó, da đầu tại vị trí mở sọ sẽ được đóng lại. Bệnh nhân sẽ được theo dõi chặt chẽ về dấu hiệu sức khỏe và chức năng thần kinh tại phòng hồi sức trong vòng 24 giờ sau thủ thuật.

Một số biến chứng sau sinh thiết não

Có thể xuất hiện một số biến chứng trong và sau thủ thuật sinh thiết não. Tuy nhiên, đều là các biến chứng không nghiêm trọng, không ảnh hưởng đến tính mạng hoặc chức năng của người bệnh. Trong quá trình theo dõi, bệnh nhân có biến chứng này thường không xuất hiện thêm các dấu hiệu thần kinh khu trú mới, và hình ảnh chụp CT thường trở lại bình thường trong vòng 2 - 7 ngày.

Các biến chứng cấp tính có thể bao gồm:

• Chảy máu trong u não;
• Chảy máu trong màn não;
• Chảy máu trong khoang dưới màng não;
• Tụ khí trong nội sọ;
• Mất ý thức hoặc dấu hiệu thần kinh khu trú đột ngột.

Các biến chứng muộn có thể bao gồm:

• Viêm màng não;
• Viêm xương tại vị trí được sinh thiết.

Trên đây là những thông tin cơ bản về sinh thiết não mà bạn cần biết. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu hơn về phương pháp này, đối tượng được chỉ định thực hiện và kỹ thuật sinh thiết não.