Sốt cao không hạ​ là bệnh gì? Cách xử trí phù hợp

Sốt cao không hạ là một tình trạng đáng lo ngại, có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Vậy, sốt cao không hạ là bệnh gì và chúng ta cần làm gì để xử trí tình trạng này một cách phù hợp?

Sốt cao không hạ là gì?

Sốt cao không hạ được hiểu là tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng vượt ngưỡng bình thường (thường trên 38,5°C) và kéo dài trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày mà không giảm dù đã áp dụng các biện pháp thông thường như uống thuốc hạ sốt hay nghỉ ngơi. 

Ở trẻ em, tình trạng này đặc biệt đáng lo ngại vì hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, dễ dẫn đến biến chứng nếu không được xử lý kịp thời. Ở người lớn, sốt cao không hạ cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng cần được thăm khám ngay.

Thông thường, sốt là phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm chống lại các tác nhân gây viêm nhiễm như vi khuẩn hay virus. Tuy nhiên, khi nhiệt độ cơ thể không giảm sau 24-48 giờ, hoặc kèm theo các triệu chứng bất thường, bạn cần lưu ý và tìm biện pháp can thiệp phù hợp.

Nguyên nhân gây sốt cao không hạ

Tình trạng sốt cao không hạ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm cả ở trẻ em và người lớn. Dưới đây là một số nhóm nguyên nhân phổ biến mà Long Châu đã tổng hợp:

Nhiễm trùng do vi khuẩn

Vi khuẩn là một trong những tác nhân hàng đầu gây ra sốt cao không hạ. Một số bệnh lý nhiễm trùng điển hình bao gồm:

• Viêm phổi: Thường đi kèm với ho, khó thở và đau tức ngực.
• Nhiễm trùng tiết niệu: Gây đau rát khi tiểu tiện, đôi khi kèm tiểu máu.
• Viêm màng não: Đi kèm dấu hiệu cứng cổ, đau đầu dữ dội và buồn nôn.
• Nhiễm trùng máu (nhiễm khuẩn huyết): Đây là tình trạng nguy hiểm, cần được cấp cứu ngay lập tức.

Nhiễm trùng do virus

Nhiều loại virus cũng có thể gây ra sốt cao không hạ, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của bệnh. Một số bệnh do virus thường gặp gồm:

• Cúm mùa: Sốt cao đột ngột kèm đau cơ, mệt mỏi.
• Sốt xuất huyết: Sốt cao liên tục, có thể kèm xuất huyết dưới da hoặc chảy máu chân răng.
• Virus gây viêm đường hô hấp: Thường gặp ở trẻ em, gây sốt kéo dài và khó thở.

Các bệnh lý viêm mạn tính

Viêm mạn tính hoặc các bệnh tự miễn cũng là nguyên nhân tiềm ẩn gây sốt cao không hạ. Ví dụ:

• Viêm khớp dạng thấp: Sốt nhẹ kéo dài kèm đau và sưng khớp.
• Lupus ban đỏ hệ thống: Sốt dai dẳng kèm phát ban và tổn thương nội tạng.

Ung thư và các bệnh lý nghiêm trọng

Trong một số trường hợp hiếm gặp, sốt cao không hạ có thể là triệu chứng của các bệnh lý nguy hiểm như:

• Ung thư máu (bệnh bạch cầu): Sốt kéo dài không rõ nguyên nhân, kèm mệt mỏi và dễ chảy máu.
• Ung thư hạch: Sốt về đêm, đổ mồ hôi nhiều và sụt cân không rõ lý do.

Các nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân trên, sốt cao không hạ còn có thể xảy ra do:

• Phản ứng sau tiêm vắc xin (thường gặp ở trẻ em).
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc.
• Rối loạn nội tiết hoặc sốt không rõ nguyên nhân (FUO - Fever of Unknown Origin), cần được bác sĩ đánh giá kỹ lưỡng.

Triệu chứng đi kèm và khi nào cần bác sĩ?

Ngoài việc nhiệt độ cơ thể không giảm, người bị sốt cao không hạ thường gặp các triệu chứng đi kèm như:

• Mệt mỏi, uể oải, không muốn ăn uống.
• Đau đầu, đau cơ hoặc đau nhức toàn thân.
• Buồn nôn, ói mửa hoặc tiêu chảy.
• Phát ban trên da, khó thở hoặc tim đập nhanh.
• Ở trẻ em, có thể xuất hiện co giật do sốt (co giật do sốt cao).

Nếu bạn hoặc người thân gặp các dấu hiệu sau, hãy đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức:

• Sốt trên 40°C hoặc kéo dài quá 48 giờ không giảm.
• Co giật, lơ mơ hoặc mất ý thức.
• Khó thở, đau ngực hoặc đau bụng dữ dội.
• Trẻ dưới 3 tháng tuổi sốt trên 38°C mà không rõ nguyên nhân.

Cách xử trí sốt cao không hạ hiệu quả

Việc xử trí sốt cao không hạ đòi hỏi sự bình tĩnh và đúng cách để tránh gây hại cho sức khỏe. Dưới đây là một số biện pháp mà Long Châu khuyến nghị, áp dụng được cho cả trẻ em và người lớn:

Theo dõi nhiệt độ cơ thể

Sử dụng nhiệt kế để đo nhiệt độ định kỳ (mỗi 2-3 giờ) và ghi lại diễn biến sốt.

Nếu nhiệt độ vượt quá 38,5°C ở trẻ em hoặc 39°C ở người lớn, cần áp dụng các biện pháp hạ sốt ngay.

Sử dụng thuốc hạ sốt đúng cách

Paracetamol: Là lựa chọn hàng đầu để hạ sốt và giảm đau. Liều lượng thường là 10-15mg/kg cân nặng ở trẻ em, dùng cách nhau tối thiểu 4-6 giờ.

Ibuprofen: Có thể dùng nếu paracetamol không hiệu quả, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ, đặc biệt với trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Lưu ý: Không tự ý tăng liều hoặc kết hợp nhiều loại thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ.

Bù nước và dinh dưỡng

Uống nhiều nước để tránh mất nước do sốt. Với trẻ em, có thể bổ sung dung dịch oresol hoặc nước trái cây loãng.

Ăn nhẹ, dễ tiêu hóa như cháo, súp. Tránh ép ăn nếu người bệnh không muốn.

Nghỉ ngơi đầy đủ

Để cơ thể nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh. Giữ môi trường xung quanh thoáng mát, không mặc quá nhiều quần áo dày. Lau người bằng nước ấm (nhiệt độ thấp hơn cơ thể khoảng 2°C) để giúp giảm nhiệt.

Thăm khám và điều trị nguyên nhân

Nếu sốt không giảm sau 24-48 giờ hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy đưa người bệnh đến bác sĩ để được xét nghiệm và chẩn đoán chính xác.

Một số xét nghiệm có thể cần thiết như xét nghiệm máu, chụp X-quang hoặc siêu âm để tìm nguyên nhân gây sốt.

Phòng ngừa sốt cao không hạ

Để giảm nguy cơ bị sốt cao không hạ, bạn có thể áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:

• Rửa tay thường xuyên, giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ.
• Tiêm vắc xin đầy đủ để bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh truyền nhiễm như cúm, sởi, viêm phổi.
• Tránh tiếp xúc với người đang mắc bệnh truyền nhiễm.
• Tăng cường sức đề kháng bằng chế độ ăn uống lành mạnh, giàu vitamin và khoáng chất.

Sốt cao không hạ không chỉ là một triệu chứng thông thường mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc nhận biết nguyên nhân, theo dõi triệu chứng và xử trí kịp thời là điều vô cùng quan trọng để tránh biến chứng. Nếu bạn hoặc người thân gặp tình trạng này, đừng chủ quan mà hãy tìm đến sự hỗ trợ y tế khi cần thiết.