Sốt thung lũng là bệnh gì? Cách phòng ngừa ra sao?

Sốt thung lũng còn được biết đến với các thuật ngữ "hội chứng sốt thung lũng" hoặc "sốt Dengue," là một vấn đề dịch tễ học phổ biến. Bệnh này được truyền nhiễm qua muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Không chỉ đơn thuần là một vấn đề quan trọng về sức khỏe cộng đồng, sốt thung lũng còn đóng góp vào hàng triệu ca mắc và hàng nghìn trường hợp tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết hơn về bệnh lý này.

Sốt thung lũng là gì?

Sốt thung lũng, hay còn được biết đến với tên gọi khoa học là Coccidioidomycosis, là một bệnh lý nhiễm nấm gây ra bởi nấm Coccidioides. Bệnh này thường xuất hiện khi người ta hít phải bào tử nấm của loại nấm này, có thể tồn tại trong đất và được phát tán vào không khí khi đào đất hoặc trong các điều kiện môi trường khác nhau.

Giai đoạn ủ bệnh từ 2 - 6 ngày sau khi nhiễm virus, thường đi kèm với các triệu chứng nhẹ như đau mỏi cơ, sốt và nhức đầu. Phần lớn người bệnh tự khỏi sau 2 ngày đến 1 tuần. Tuy nhiên, khoảng 8 - 10% số người nhiễm virus có tiến triển nặng gồm tổn thương mắt dẫn đến giảm thị lực, viêm não gây đau đầu, hôn mê và co giật, cũng như sốt xuất huyết với tỉ suất tử vong vượt quá 50%. Phụ nữ mang thai có tỷ lệ tử vong 100% và có thể gây ra các dị tật thai nhi.

Sốt thung lũng thường được chẩn đoán thông qua các xét nghiệm huyết, xét nghiệm nấm và hình ảnh học như chụp X-quang hoặc CT scan. Đối với các trường hợp nặng, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng thuốc kháng nấm.

Nguyên nhân gây bệnh sốt thung lũng là gì?

Sốt thung lũng là kết quả của việc người ta hít phải bào tử của một số loại nấm. Các loại nấm này, bao gồm Coccidioides immitis hoặc Coccidioides posadasii, tồn tại trong đất ở các khu vực như Arizona, Nevada, Utah, New Mexico, California, Texas và Washington, với tên gọi được lấy từ Thung lũng San Joaquin ở California. Chúng cũng thường xuất hiện ở các vùng đất khô cằn và nhiệt đới, đặc biệt là tại các khu vực như Tây Nam Hoa Kỳ, Mexico và một số khu vực ở Trung và Nam Mỹ. 

Giống như nhiều loại nấm khác, các loài coccidioides có một vòng đời phức tạp. Trong đất, chúng phát triển dưới dạng mốc với sợi dài và tỏa ra thành các bào tử khi đất bị động đậy. Các bào tử này sau đó có thể bị gió cuốn đi xa. Khi được hít vào phổi, chúng sinh sản và tiếp tục chu kỳ gây bệnh.

Khả năng nhiễm bệnh sốt thung lũng tại Việt Nam

Tình trạng nhiễm sốt thung lũng tại Việt Nam đang chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau:

• Thực phẩm và thói quen ăn uống: Thói quen ăn uống tại Việt Nam như chuộng đồ sống, đồ tái có thể tăng nguy cơ lây nhiễm virus sốt thung lũng.
• Sữa và thực phẩm chưa qua chế biến: Các sản phẩm từ sữa và thực phẩm chưa qua quá trình chế biến và tinh chế có thể chứa các mầm bệnh, tăng khả năng gây bệnh cho con người và gia súc.
• Muỗi đốt: Ở Việt Nam, các vùng nông trại chăn nuôi thường xuất hiện muỗi Culex, trong khi ở các khu vực thành thị muỗi Aedes có khá nhiều. Điều này có thể tạo ra nguy cơ cao cho sự phát triển của dịch bệnh.

• Thương mại và giao thương: Sự phát triển của hoạt động thương mại và trao đổi giữa Việt Nam và Châu Phi, đặc biệt là việc vận chuyển hàng hóa và gia súc thông qua các container vượt đại dương, có thể tạo điều kiện cho virus sốt thung lũng hoặc muỗi mang theo virus phát triển.
• Du khách quốc tế đi qua vùng dịch: Du khách quốc tế đi qua vùng dịch hoặc người từ vùng dịch trở về có thể mang theo virus, đặt ra nguy cơ lây nhiễm và tăng khả năng lan truyền của bệnh.

Phòng ngừa sốt thung lũng

Không có vắc xin nào được phát triển để ngăn chặn sốt thung lũng.

Nếu bạn sinh sống trong hoặc đến thăm các vùng mà sốt thung lũng thường xuyên xuất hiện, bạn cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa thông thường, đặc biệt là trong những tháng mùa hè khi nguy cơ nhiễm bệnh là cao nhất. Dưới đây là một số lời khuyên quan trọng:

• Đeo khẩu trang.
• Tránh các khu vực có nhiều bụi bẩn như công trường xây dựng.
• Ở trong nhà khi có bão bụi.
• Làm ẩm đất trước khi đào hoặc tránh tiếp xúc với đất nếu bạn có nguy cơ nhiễm bệnh cao.
• Đóng chặt cửa/cửa sổ khi có bão bụi.
• Làm sạch vết thương trên da bằng xà phòng và nước.

Trên đây là thông tin về bệnh sốt thung lũng. Do bệnh này hiếm gặp và có yếu tố dịch tễ rõ ràng, việc tiếp xúc với động vật hoặc sản phẩm từ chúng đòi hỏi sự cẩn trọng đặc biệt. Đặc biệt là đối với các sản phẩm có nguồn gốc từ nguồn dịch hoặc nguồn gốc không rõ ràng.

Xem thêm: Sốt cabin: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách vượt qua