Bệnh bạch hầu đang xuất hiện và lây lan nhanh gần đây. Từ đó khiến nhiều người lo lắng cho sức khỏe cả gia đình. Vậy tại sao bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ mặc dù y học đã rất phát triển? Bài viết này giải đáp thắc mắc này một cách chi tiết.
Bạch hầu là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mà nhiều người vẫn ít để ý. Tuy nhiên, tại sao bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ hoàn toàn cho đến thời điểm hiện tại, trong khi y học hiện đại đã có vắc xin phòng ngừa và các phương pháp điều trị hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu nguyên nhân và những phương pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.
Nhiễm bệnh bạch hầu qua con đường nào?
Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gram dương Corynebacterium diphtheriae gây ra. Vi khuẩn này có ba chủng chính: Mitis, Gravis và Intermedius và đều có khả năng tiết độc tố gây bệnh nghiêm trọng. Chỉ những chủng vi khuẩn tiết độc tố mới gây ra bệnh ở mức độ nặng, trong khi các chủng không tiết độc tố chỉ gây nhiễm trùng nhẹ hơn.
Trước khi giải đáp thắc mắc tại sao bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ, ta cùng tìm hiểu về các đường lây nhiễm bệnh. Thực tế bạch hầu có tính truyền nhiễm rất cao và có thể lây lan từ người này sang người khác qua nhiều con đường khác nhau, đáng lo ngại hơn là chúng trở thành dịch bạch hầu khi không kiểm soát tốt:
Lây qua đường hô hấp
Con đường lây nhiễm chính của bệnh bạch hầu là qua đường hô hấp. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, vi khuẩn trong các giọt bắn nhỏ sẽ phát tán ra không khí. Người khỏe mạnh có thể hít phải những giọt bắn này và mắc bệnh, đặc biệt nếu họ chưa có miễn dịch đối với vi khuẩn bạch hầu.
Lây qua tiếp xúc gián tiếp
Ngoài việc lây qua đường hô hấp, vi khuẩn bạch hầu còn có thể lây truyền gián tiếp. Điều này xảy ra khi người khỏe mạnh tiếp xúc với các vật dụng cá nhân của người bệnh như quần áo, dao kéo hoặc thậm chí là ga trải giường có chứa vi khuẩn. Việc sử dụng chung các vật dụng này có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh, đặc biệt đối với những người có hệ miễn dịch yếu.
Nguy cơ ở những người chưa được tiêm vắc xin
Bất kỳ ai chưa được tiêm chủng hoặc tiêm không đầy đủ đều có nguy cơ mắc bệnh bạch hầu. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em, người già và những người có hệ miễn dịch kém. Một điều quan trọng nữa là bệnh bạch hầu có thể tái phát nhiều lần nếu không có miễn dịch đầy đủ.
Tại sao bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ?
Dù đã có vắc xin phòng bệnh bạch hầu từ lâu, nhưng bệnh vẫn chưa được loại trừ hoàn toàn. Một số nguyên nhân chính có thể kể đến:
Tỷ lệ tiêm chủng thấp
Một trong những nguyên nhân chính khiến bệnh bạch hầu vẫn tồn tại là do tỷ lệ tiêm chủng ở một số khu vực còn thấp. Đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa hoặc nơi kinh tế khó khăn, việc tiếp cận vắc xin gặp nhiều trở ngại. Những khu vực này thường thiếu cơ sở y tế và việc truyền thông về tầm quan trọng của tiêm chủng cũng chưa được đẩy mạnh.
Ngoài ra, nhiều trẻ em dù đã được tiêm vắc xin trong những năm đầu đời nhưng không được tiêm nhắc lại khi lớn lên. Điều này dẫn đến "khoảng trống miễn dịch" khiến cơ thể dễ bị nhiễm bệnh khi tiếp xúc với vi khuẩn bạch hầu. Tiêm nhắc lại là điều cần thiết để duy trì miễn dịch suốt đời, nhưng không phải ai cũng nắm rõ tầm quan trọng của việc này.
Ý thức cộng đồng chưa cao
Tại sao bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ? Thiếu nhận thức của cộng đồng về sự nguy hiểm của bệnh bạch hầu. Nhiều người vẫn xem nhẹ việc tiêm vắc xin, cho rằng đó là điều không cần thiết, đặc biệt khi họ chưa từng tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân bạch hầu. Thậm chí, có những tin đồn sai lệch về tác dụng phụ của vắc xin khiến nhiều người lo ngại và từ chối tiêm chủng. Việc lơ là trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng đã tạo điều kiện cho vi khuẩn bạch hầu tiếp tục lây lan và tồn tại.
Điều kiện vệ sinh môi trường chưa đảm bảo
Việc duy trì điều kiện vệ sinh cá nhân và môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát bệnh bạch hầu. Ở những nơi có điều kiện sống chật chội, thiếu vệ sinh, vi khuẩn bạch hầu có thể phát triển mạnh mẽ. Điều kiện sống kém, nguồn nước không đảm bảo và thói quen vệ sinh kém đều góp phần vào sự lây lan của bệnh.
Tại các khu vực trại tị nạn hoặc những nơi dân cư đông đúc, nguy cơ bùng phát dịch bệnh là rất cao nếu không có các biện pháp phòng chống thích hợp.
Phương pháp phòng ngừa bạch hầu hiệu quả
Sau khi giải đáp thắc mắc tại sao bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ, ta cùng tìm hiểu về cách phòng bệnh. Để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi bệnh bạch hầu, chúng ta cần thực hiện một số biện pháp như sau:
Tăng cường ý thức cộng đồng
Giáo dục cộng đồng về sự nguy hiểm của bệnh bạch hầu và tầm quan trọng của việc tiêm chủng là yếu tố then chốt. Các chiến dịch truyền thông về sức khỏe, hướng dẫn người dân về cách nhận biết triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa bệnh cần được triển khai rộng rãi.
Vệ sinh cá nhân và môi trường
Việc giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ cũng là một cách hiệu quả để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh. Hãy đảm bảo rằng bạn rửa tay thường xuyên, sử dụng khẩu trang ở những nơi đông người và tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh.
Nếu bạn hoặc người thân mắc bệnh bạch hầu, hãy đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Việc cách ly người bệnh và xử lý các vật dụng cá nhân như chăn màn, quần áo cũng rất quan trọng để ngăn ngừa vi khuẩn lây lan.
Tiêm phòng đầy đủ
Biện pháp quan trọng nhất để phòng ngừa bệnh bạch hầu là tiêm vắc xin. Việc tiêm phòng nên được thực hiện từ sớm, ngay khi trẻ còn nhỏ và cần tiêm nhắc lại định kỳ suốt đời:
Trẻ em cần được tiêm vắc xin có thành phần bạch hầu từ 2 tháng tuổi và các mũi nhắc lại sau đó vào 4 tháng, 6 tháng và 18 tháng.
Trẻ từ 4-6 tuổi và 9-15 tuổi cũng cần được tiêm nhắc một mũi vắc xin bạch hầu.
Người lớn cần tiêm nhắc vắc xin bạch hầu 10 năm một lần để duy trì miễn dịch.
Bạn có thể tìm hiểu về các loại vắc xin tiêm phòng bạch hầu cùng thông tin liên quan khi truy cập Trung tâm Tiêm chủng Long Châu.
Dù bệnh bạch hầu là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát được nó thông qua tiêm chủng và giữ gìn vệ sinh cá nhân, môi trường. Ý thức cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc loại trừ hoàn toàn căn bệnh này. Bằng cách hiểu rõ nguyên nhân tại sao bệnh bạch hầu vẫn chưa được loại trừ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa đúng cách, bạn bảo vệ được chính mình và cộng đồng.
Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm
Dược sĩ chuyên khoa Dược lý - Dược lâm sàng. Tốt nghiệp 2 trường đại học Mở và Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có kinh nghiệm nghiên cứu về lĩnh vực sức khỏe, đạt được nhiều giải thưởng khoa học. Hiện là Dược sĩ chuyên môn phụ trách xây dựng nội dung và triển khai dự án đào tạo - Hội đồng chuyên môn tại Nhà thuốc Long Châu.