Tế bào đơn nhân tủy xương: Nguồn gốc, công dụng và ứng dụng y học trong điều trị bệnh

Nhóm tế bào đơn nhân tủy xương tập hợp nhiều loại tế bào không đồng nhất bao gồm tế bào dòng lympho, tế bào dòng tủy và là nguồn chứa tế bào gốc. Nhiều nghiên cứu tập trung khai phá tiềm năng điều trị bệnh của các loại tế bào này giúp cải thiện kết quả chữa trị bệnh lý thần kinh, tim mạch…

Thông tin về tế bào đơn nhân tủy xương

Tế bào đơn nhân tủy xương (Bone marrow-derived mononuclear cells hay viết tắt là BMMNCs) là một nhóm tế bào không đồng nhất, bao gồm nhiều loại tế bào khác nhau có nguồn gốc từ tủy xương.

Các tế bào này bao gồm các tế bào dòng tủy như bạch cầu đơn nhân và tế bào tua cũng như các tế bào dòng lympho như tế bào lympho T, tế bào lympho B và tế bào giết tự nhiên. Ngoài ra, BMMNCs cũng chứa các tế bào gốc như tế bào gốc tạo máu, tế bào gốc trung mô (Mesenchymal stem cell, MSC) cũng như tế bào tiền thân nội mô.

Hiện nay, việc tách chiết BMMNCs từ dịch hút tủy xương được thực hiện bằng phương pháp ly tâm tỷ trọng, một phương pháp tiêu chuẩn, đạt hiệu quả trong nghiên cứu y học.

Tế bào đơn nhân tủy xương có tiềm năng lớn trong các ứng dụng y học, bao gồm điều trị các bệnh lý hệ thần kinh, bệnh tim mạch và các bệnh lý khác. MSCs, một phần của BMMNCs, đặc biệt được nghiên cứu rộng rãi về khả năng chuyển hóa cùng tính chất tái tạo, trở thành mục tiêu quan trọng trong nghiên cứu về sự phục hồi và tái tạo mô trong y học.

Tuy nhiên, việc nghiên cứu và ứng dụng BMMNCs cũng có nhiều thách thức, bao gồm việc xác định các phương pháp tách chiết hiệu quả, an toàn, cũng như hiểu rõ hơn về tính chất và khả năng của từng loại tế bào trong BMMNCs.

Công dụng của tế bào đơn nhân tủy xương

Tế bào đơn nhân tủy xương (BMMNCs) có nhiều công dụng quan trọng trong y học, bao gồm:

• Kích thích hình thành mạch máu: BMMNCs có khả năng sản xuất các yếu tố hình thành mạch máu như yếu tố phát triển nội mô mạch (VEGF), yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi (bFGF), angiopoetin-1. Những yếu tố này giúp tái tạo, tăng cường mạng lưới mạch máu, cải thiện sự lưu thông máu và cung cấp dưỡng chất cho các mô tế bào.
• Tác động điều hòa miễn dịch: BMMNCs có khả năng tương tác với các tế bào nội mô giúp điều hòa hệ thống miễn dịch của cơ thể. Chúng có thể ức chế sự phát triển của tế bào viêm, đồng thời tiết các cytokine viêm như IL-6, TNF-a và IL-1b, giúp giảm viêm và giảm đau thần kinh.
• Bảo vệ thần kinh: BMMNCs tiết ra các yếu tố hướng thần kinh như nerve growth factor, neurotrophin-3, brain-derived neurotrophic factor, giúp bảo vệ và tái tạo các tế bào thần kinh.
• Biệt hóa, tái tạo mô: BMMNCs có khả năng di trú, biệt hóa thành nhiều loại tế bào khác nhau, bao gồm tế bào thần kinh, tế bào glia, tế bào gan hoặc tế bào cơ tim. Quá trình này giúp tái tạo, cải thiện chức năng của các mô cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là trong điều trị những tổn thương do bệnh lý, chấn thương.

Ứng dụng y học với tế bào đơn nhân tủy xương

BMMNCs dần được tập trung nghiên cứu, từ đó từng bước ứng dụng trên lâm sàng để điều trị nhiều bệnh lý với tổn thương cơ quan vĩnh viễn, giúp mở ra cơ hội điều trị cho nhiều bệnh nhân.

Điều trị bệnh lý thần kinh

Tế bào đơn nhân tủy xương đã trở thành một lĩnh vực nghiên cứu đầy hứa hẹn, được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý thần kinh. Dưới đây là một số ứng dụng quan trọng của BMMNCs trong điều trị các bệnh lý thần kinh.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiêm BMMNCs vào khoang tủy sống có thể cải thiện tích cực các chỉ số đánh giá như Childhood Autism Rating Scale (CARS), Indian Scale for Assessment of Autism (ISSA) và Clinical Global Impression (CGI). BMMNCs giúp cải thiện chức năng não, tăng chuyển hóa chất và cải thiện khả năng giao tiếp, vận động, hành vi của bệnh nhân mắc tự kỷ.

Mặt khác, tiêm BMMNCs vào khoang tủy sống đã cho thấy hiệu quả trong việc cải thiện chức năng thần kinh ở bệnh nhân bại não và chấn thương cột sống. BMMNCs giúp cải thiện cân bằng, khả năng vận động, cảm giác và chức năng của tay.

Ngoài ra, phương pháp này cũng giúp tăng tính liên tục của tủy sống bị tổn thương, đánh giá cho thấy giảm chỉ số Functional Independence Measure (FIM) và Walking Index for Spinal Cord Injury (WISCI).

Bên cạnh đó, tế bào đơn nhân tủy xương hỗ trợ quá trình điều trị đột quỵ. Cụ thể, truyền BMMNCs qua động mạch và tĩnh mạch đã được chứng minh là an toàn, có hiệu quả trong việc giúp cải thiện khả năng đi lại, cân bằng, chức năng của tay cũng như giảm tổn thương chất trắng ở bệnh nhân đột quỵ.

Những nghiên cứu này đã minh chứng vai trò quan trọng của BMMNCs trong điều trị các bệnh lý thần kinh, mở ra triển vọng lớn trong việc phát triển các phương pháp điều trị mới, đem lại nhiều hy vọng phục hồi cho người bệnh tổn thương hệ thần kinh.

Điều trị bệnh lý khác

Tế bào đơn nhân tủy xương đã được chứng minh là có tiềm năng trong điều trị nhiều loại bệnh lý khác nhau ngoài các bệnh thần kinh. Dưới đây là một số ứng dụng quan trọng của BMMNCs trong điều trị các bệnh lý khác:

• Xơ gan: Truyền BMMNCs qua mạch máu ngoại vi đã được chứng minh là có khả năng tăng lượng Albumin cùng nồng độ protein tổng số của huyết thanh, từ đó cải thiện chỉ số Child-Pugh ở bệnh nhân mắc xơ gan.
• Bệnh thần kinh ngoại biên do đái tháo đường: Tiêm bắp BMMNCs đã được phát hiện giúp phục hồi tốc độ dẫn truyền thần kinh vận động và cảm giác, cũng như cải thiện các triệu chứng như loạn cảm đau do lạnh ở bệnh nhân mắc bệnh thần kinh ngoại biên do đái tháo đường.
• Bệnh nhồi máu cơ tim: Tiêm động mạch BMMNCs đã được chứng minh là an toàn, giúp cải thiện chức năng của cơ tim ở bệnh nhân mắc bệnh nhồi máu cơ tim.
• Bệnh động kinh: Tiêm động mạch BMMNCs cũng đã được ghi nhận giúp giảm tần suất xuất hiện cơn động kinh, tăng khả năng ghi nhớ ở bệnh nhân mắc bệnh động kinh thùy thái dương.
• Thoái hóa vô mạch chỏm xương đùi: Truyền tế bào CD133 có nguồn gốc từ tủy xương đã được chứng minh giúp giảm đau ở bệnh nhân mắc thoái hóa vô mạch chỏm xương đùi.
• Hen suyễn nặng: Truyền tĩnh mạch BMMNCs đã được chứng minh giúp giảm viêm, tái tạo và cải thiện chức năng của phổi ở bệnh nhân mắc hen suyễn nặng.

Thông qua bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về tế bào đơn nhân tủy xương. Các nghiên cứu tập trung đã dần khai phá tiềm năng của BMMNCs trong điều trị các bệnh lý không chỉ liên quan đến hệ thần kinh mà ở nhiều bệnh lý khác, mở ra triển vọng lớn cho việc phát triển các phương pháp điều trị mới hiện đại, tối ưu hơn.