Các loại tế bào gốc tạo máu thường được sử dụng trong y học

Các tế bào gốc tạo máu là nhóm tế bào có mặt trong máu và tủy xương, có khả năng tạo thành các tế bào máu trưởng thành như hồng cầu, tiểu cầu và bạch cầu. Phương pháp ghép tế bào gốc tạo máu đã được áp dụng để điều trị nhiều loại bệnh lý nguy hiểm.

Tế bào gốc tạo máu là gì?

Tế bào gốc tạo máu là những tế bào nguyên thủy trong cơ thể, có khả năng chuyển hóa thành các tế bào có chức năng đặc biệt như hồng cầu (chuyên vận chuyển oxy), tiểu cầu (đóng vai trò trong quá trình cầm máu), và bạch cầu (đóng góp vào hệ thống miễn dịch bảo vệ cơ thể).

Định nghĩa về tế bào gốc tạo máu đã được mở rộng kể từ khi chúng được phát hiện lần đầu vào năm 1961. Mô tạo máu bao gồm các tế bào có khả năng tự tái tạo ở cả kỳ dài và ngắn hạn.

Trong động vật có xương sống, phần lớn quá trình tạo máu diễn ra trong tủy xương. Một cơ thể người bình thường sẽ sản xuất hơn 500 tỷ tế bào máu mỗi ngày. Trong đó tế bào gốc chiếm tỷ lệ 1:10.000 so với tổng số tế bào máu trong mô tủy.

Điều trị các bệnh bằng cách sử dụng tế bào gốc tạo máu như thế nào?

Điều trị các bệnh bằng cách sử dụng tế bào gốc tạo máu là một phương pháp đa dạng có thể áp dụng cho nhiều loại bệnh lý, bao gồm cả những bệnh ác tính và không ác tính như bệnh bạch cầu mãn tính và cấp tính, chứng thiếu máu bất sản, thiếu máu Fanconi, P thalassemia, suy tủy xương, u nguyên bào thần kinh, suy giảm miễn dịch,...

Đối với một số bệnh liên quan đến máu, việc sử dụng tế bào gốc tạo máu đã chứng minh là một phương pháp điều trị chủ yếu, mang lại hiệu quả điều trị cao và khả năng hồi phục tốt. Trong trường hợp các bệnh lý gây ra thiếu máu phụ thuộc, việc áp dụng điều trị bằng tế bào gốc có thể được xem xét khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả hoặc trong các nghiên cứu thử nghiệm về liệu pháp mới.

Các loại tế bào gốc tạo máu thường được sử dụng trong y học

Có 3 loại tế bào gốc tạo máu thường được sử dụng trong y học

Tế bào gốc tạo máu từ máu ngoại vi

Tế bào gốc thu thập từ máu ngoại vi có tỷ lệ tương đối thấp, do đó, người hiến hoặc bệnh nhân thường cần sử dụng thuốc để kích thích sản xuất tế bào gốc. 

Mục tiêu của việc sử dụng thuốc này là tăng cường số lượng tế bào gốc trong máu ngoại vi. Người hiến/bệnh nhân sử dụng yếu tố tăng trưởng tạo máu tái tổ hợp vài ngày trước quá trình thu thập tế bào.

Kết nối với máy Apheresis, tế bào gốc tạo máu được thu thập và các thành phần không cần thiết trả lại vào cơ thể thông qua đường xâm nhập tĩnh mạch.

Người được thu thập có thể trải qua một số triệu chứng nhẹ như mệt mỏi do thời gian nằm lâu, giảm canxi trong máu và đau nhức xương do tác động của thuốc kích thích tế bào gốc từ tủy xương di chuyển đến máu ngoại vi. Tất cả những biến đổi này đều được bác sĩ kiểm soát và giám sát trong suốt quá trình kết nối với máy Apheresis.

Tế bào gốc tạo máu từ tủy xương

Tủy xương, nơi chứa nhiều tế bào gốc nhất trong cơ thể, là nguồn tế bào gốc tạo máu được biết đến rộng rãi. Quá trình thu thập tế bào gốc tạo máu từ tủy xương được thực hiện trong phòng mổ. Tủy xương thu thập được chống đông bằng Heparin và trải qua quá trình lọc vô trùng để loại bỏ chất béo và các mảnh vụn xương.

Người được thu thập tế bào gốc từ tủy xương có thể trải qua một số biểu hiện không mong muốn trong quá trình thủ thuật. Tuy nhiên, họ sẽ được các bác sĩ và nhân viên y tế sàng lọc, kiểm tra sức khỏe, và theo dõi, kiểm soát các tác động không mong muốn trước, trong và sau quá trình thu thập tủy xương.

Tế bào gốc tạo máu từ dây rốn

Máu từ dây rốn của trẻ sơ sinh là một nguồn tế bào gốc phong phú. Quá trình thu thập tế bào gốc từ dây rốn diễn ra một cách dễ dàng và không gây đau đớn. 

Tế bào gốc được thu thập từ dây rốn ngay sau khi trẻ mới chào đời. Bác sĩ thực hiện quy trình bằng cách kẹp, cắt dây rốn trong khi nó vẫn còn nằm trong cơ thể mẹ và sử dụng kim y khoa để lấy máu từ tĩnh mạch dây rốn vào túi có chứa chất chống đông.

Trong một số trường hợp, để đảm bảo lượng tế bào gốc đủ, bác sĩ có thể lấy thêm máu từ vùng bánh nhau. Mẫu tế bào gốc sau khi thu thập sẽ được lưu trữ trong ngân hàng tế bào gốc và có thể sử dụng cho việc điều trị bệnh của chính em bé hoặc người có mối quan hệ huyết thống với bé.

Tế bào gốc tạo máu từ dây rốn là tế bào nguyên thủy, chưa trải qua quá trình bệnh tật hay đột biến do ảnh hưởng của môi trường vi mô. Đây là nguồn tế bào gốc tạo máu có giá trị và cần được lưu trữ. Việc lưu trữ mẫu tế bào gốc tạo máu này cũng hỗ trợ trong quá trình điều trị nhanh chóng khi cần thiết.

Trên đây là các loại tế bào gốc tạo máu thường được sử dụng trong y học. Mong rằng bài viết đã mang đến cho bạn nhiều thông tin hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại tế bào gốc tạo máu.

Xem thêm:

• Tế bào gốc trung mô là gì? Ứng dụng của tế bào gốc trung mô
• Uống tế bào gốc có tốt không? Một vài lưu ý khi sử dụng