Thiếu máu mạn tính chi dưới là gì? Ai dễ mắc thiếu máu mạn tính chi dưới?

Sức khỏe của động mạch chi dưới là vô cùng quan trọng vì chúng đảm bảo cung cấp máu và dưỡng chất đến các bộ phận của cơ thể. Tuy nhiên, bệnh động mạch chi dưới mạn tính còn gọi là thiếu máu chi dưới mạn tính, đe dọa sức khỏe của hàng triệu người trên khắp thế giới. Để hiểu rõ hơn về căn bệnh này và đối tượng nào có nguy cơ cao mắc bệnh, hãy cùng đi sâu vào tìm hiểu.

Thiếu máu mạn tính chi dưới là gì?

Thiếu máu chi dưới mạn tính là một tình trạng phức tạp, mà cơ chế của nó liên quan đến sự hẹp lại của các động mạch chủ và động mạch chi dưới, gây cản trở sự lưu thông máu đến các bộ phận dưới cơ thể, bao gồm cả cơ, dây thần kinh, và da. Điều này gây ra sự thiếu dưỡng oxy cho các cơ và bộ phận liên quan khác.

Cụ thể, thiếu máu chi dưới mạn tính có thể xuất hiện như sự chuyển hóa yếm khí (anaerobic metabolism) và sản xuất acid lactic trong cơ bị tác động. Acid lactic là một chất cặn tích tụ trong cơ bị thiếu máu và có thể gây ra sự đau nhức và khó chịu khi người bệnh gắng sức hoặc thực hiện các hoạt động vận động.

Tuy nhiên, thiếu máu mạn tính chi dưới kéo dài có thể tiến triển và gây đau nhức ngay cả khi người bệnh đang nghỉ ngơi. Khi lưu thông máu bị hạn chế trong thời gian dài, có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như loét da và tổn thương mô cơ bản (hoại tử). Các triệu chứng này là dấu hiệu của tình trạng thiếu máu cục bộ và nên được kiểm tra và điều trị y tế kịp thời để tránh biến chứng.

Phân loại thiếu máu mạn tính chi dưới

Thiếu máu mạn tính chi dưới hay bệnh động mạch chi dưới mạn tính hiện tại được phân thành bốn giai đoạn dựa trên các triệu chứng lâm sàng mà bệnh nhân trải qua:

Giai đoạn I: Ở giai đoạn này, bệnh nhân thường trải qua sự mất mạch của một hoặc vài mạch tại chi dưới. Mặc dù đã có sự mất mạch, tình trạng cơ năng của chi dưới vẫn còn bình thường và không có triệu chứng rõ ràng.

Giai đoạn II: Giai đoạn này thường được đặc trưng bởi sự xuất hiện của đau khi gắng sức. Sự biến chuyển ở giai đoạn này có thể khác nhau giữa các bệnh nhân. Có những trường hợp cảm thấy đau sau khi đi khoảng hơn 150m, trong khi ở các trường hợp khác, đau có thể xuất hiện khi đi ngay cả khoảng cách ngắn hơn.

Giai đoạn III: Giai đoạn này được đặc trưng bởi sự xuất hiện đau ngay cả khi nghỉ ngơi. Đau ở giai đoạn này thường mất luôn, đặc biệt là khi bệnh nhân nằm. Bệnh nhân thường phải ngồi thẳng chân để giảm đau.

Giai đoạn IV: Giai đoạn này thường kết hợp với các triệu chứng nghiêm trọng khác trên da, và da ở đầu chi có thể bắt đầu có dấu hiệu hoại tử.

Ở giai đoạn III và IV, thường được gọi là giai đoạn "thiếu máu trầm trọng," bệnh nhân trải qua các triệu chứng đặc trưng:

Đau diễn ra liên tục và thường xuyên, ngay cả khi đang nằm. Bệnh nhân thường cần dùng thuốc giảm đau để giảm bớt cơn đau.

Bàn chân có thể bị loét và hoại tử.

Tiên lượng cho những bệnh nhân ở giai đoạn "thiếu máu trầm trọng" thường xấu. Khoảng 20% bệnh nhân có thể cần phải cắt cụt chi, và cũng có khoảng 20% trường hợp tử vong do bệnh.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc thiếu máu mạn tính chi dưới

Các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh thiếu máu mạn tính chi dưới bao gồm:

Dưới 50 tuổi, có bệnh hoặc nguy cơ đái tháo đường: Những người dưới 50 tuổi có nguy cơ cao hơn nếu họ có bệnh đái tháo đường hoặc các yếu tố nguy cơ khác như cao huyết áp, hút thuốc lá, tăng homocystein máu, hoặc rối loạn lipid máu. Đái tháo đường có thể tạo điều kiện cho sự phát triển của thiếu máu mạn tính chi dưới.

Người ở nhóm 50 đến 69 tuổi, có tiền sử đái tháo đường hoặc hút thuốc lá: Nhóm người này có nguy cơ tăng nếu họ có tiền sử đái tháo đường hoặc là người hút thuốc lá, vì đây là những yếu tố nguy cơ chính trong thiếu máu mạn tính chi dưới.

Người trên 70 tuổi: Tuổi tác cũng là một yếu tố nguy cơ, và người trên 70 tuổi có nguy cơ cao hơn mắc thiếu máu mạn tính chi dưới.

Người có các triệu chứng tại chi dưới có liên quan đến tình trạng gắng sức hoặc đau khi nghỉ: Đau và triệu chứng khác liên quan đến hoạt động của chi dưới có thể là dấu hiệu thiếu máu mạn tính chi dưới.

Bệnh nhân có bất thường ở động mạch nuôi chi dưới: Bất kỳ bất thường nào ở động mạch có thể tạo điều kiện cho sự xuất hiện của bệnh động mạch chi dưới mạn tính.

Bệnh nhân có các vấn đề động mạch do xơ vữa: Xơ vữa ở động mạch, bất kỳ loại động mạch nào như động mạch vành, động mạch thận, hoặc động mạch cảnh, cũng tăng nguy cơ mắc bệnh động mạch chi dưới mạn tính.

Thiếu máu mạn tính chi dưới là một bệnh lý phức tạp đe dọa một số biến chứng tiềm ẩn nguy hiểm. Khi phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu, bệnh nhân có cơ hội kiểm soát tiến triển của bệnh và ngăn ngừa các biến chứng tương lai. Việc theo dõi sức khỏe, kiểm tra yếu tố nguy cơ, và thăm khám định kỳ là những bước quan trọng giúp đảm bảo bệnh được phát hiện và điều trị kịp thời.

Xem thêm: 9 món ngon chữa thiếu máu dễ làm