Thông tin chi tiết về bệnh viêm màng não mô cầu ACYW

Một trong số những bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm hàng đầu ở nước ta là bệnh viêm màng não mô cầu. Bệnh do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Các nhà khoa học hiện đã tìm thấy 13 chủng huyết thanh của vi khuẩn này. Tại nước ta, các chủng thường gặp nhất là A, B, C, W, và Y. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về bệnh viêm màng não mô cầu ACYW.

Viêm màng não mô cầu ACYW là bệnh gì?

Vi khuẩn Neisseria meningitidis gây bệnh viêm màng não mô cầu còn được gọi là vi khuẩn meningococcus. Đây là dạng cầu khuẩn sinh mủ, có dạng hình cầu giống hạt cà phê. Quan sát dưới kính hiển vi, chúng thường ghép đôi hoặc tụ lại thành đám nhỏ.

Vi khuẩn Neisseria meningitidis có nhiều chủng vỏ khác nhau, trên đó chứa các type huyết thanh khác nhau. Dựa vào đó, các nhà khoa học phân chủng vi khuẩn não mô cầu thành 13 nhóm gồm: A, B, C, X, Y, Z, W-135, 29-E, H, I, K, L. Theo các số liệu thống kê tại Việt Nam, các chủng gây bệnh viêm màng não mô cầu phổ biến nhất là chủng A, B, C, Y, W-135. Viêm màng não mô cầu ACYW là bệnh gây ra bởi các vi khuẩn mang type huyết thanh A, C, Y, W-135.

Viêm màng não mô cầu ACYW là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính vô cùng nguy hiểm

Cơ chế gây bệnh viêm màng não mô cầu ACYW

Vi khuẩn Neisseria meningitidis chủng huyết thanh A, C, Y, W khi xâm nhập vào cơ thể sẽ chủ yếu khu trú ở vùng tỵ hầu. Ban đầu cũng có thể không hề gây nên bất kỳ triệu chứng gì cho người bệnh. Giai đoạn này có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tháng, tùy thể trạng của từng người.

Với một số người, cơ thể có thể tự sinh miễn dịch và vi khuẩn tự biến mất. Nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi như: Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch, bị cảm lạnh, bị suy nhược cơ thể… chúng sẽ bùng phát. Sau khi di chuyển vào máu, chúng tấn công hệ hô hấp, hệ thần kinh làm lớp màng bao bọc quanh hệ thần kinh trung ương bị viêm mủ.

Các triệu chứng diễn tiến từ nhẹ đến nặng của bệnh viêm màng não mô cầu ACYW như sau:

• Trong 8 giờ đầu khi vi khuẩn xâm lấn cơ thể, bệnh nhân có những dấu hiệu giống cảm cúm thông thường như: Sốt, buồn nôn, nôn ói, chán ăn, đau họng, đau đầu, buồn ngủ…
• Trong vòng 9 đến 15 giờ, các triệu chứng chứng cổ, sợ ánh sáng, đau cổ vai gáy xuất hiện.
• Trong vòng 16 đến 24 giờ kể từ khi khởi phát, bệnh nhân đã có thể rơi vào trạng thái hôn mê, mất ý thức và tử vong.

Các bằng chứng khoa học cho thấy, bệnh viêm màng não mang đến những hậu quả sức khỏe nặng nề: Có đến 50% ca bệnh tử vong vì không được điều trị kịp thời, 15% ca bệnh tử vong ngay cả khi đã được điều trị, 20% ca bệnh phải mang theo di chứng suốt đời như mù, điếc, liệt, não úng thủy...

Bệnh diễn tiến nhanh và tỷ lệ di chứng, tỷ lệ tử vong cao

Vắc xin viêm màng não mô cầu ACYW

Cho đến nay, phương pháp phòng viêm màng não mô cầu ACYW được cho là hiệu quả nhất vẫn là tiêm vắc xin phòng bệnh. Vacxin Menactra sẽ giúp chúng ta tạo “lá chắn bảo vệ” hiệu quả khỏi căn bệnh này. Đây là loại vắc xin do công ty Sanofi Pasteur (hãng dược uy tín hàng đầu thế giới) nghiên cứu và sản xuất. Sản phẩm có những ưu điểm vượt trội như:

• Tạo miễn dịch chủ động, giúp phòng chống lại cùng 1 lúc cả 4 chủng huyết thanh viêm não mô cầu thường gặp nhất gồm A, C, Y, W-135.
• Hiệu quả phòng bệnh được thử nghiệm và chứng minh lâm sàng lên đến 90%.
• Được nghiên cứu và sản xuất theo công nghệ tiên tiến của Mỹ bởi công ty sản xuất chế phẩm sinh học và vắc xin hàng đầu thế giới là Sanofi Pasteur.
• Người tiêm không cần lo lắng về tác dụng phụ khi tiêm bởi vắc xin có tính an toàn cao.

Lịch tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu Menactra cụ thể như sau:

• Tiêm chủng cơ bản: Trẻ em từ đủ 9 tháng tuổi đến 23 tháng tuổi tiêm 2 mũi, mỗi mũi cách nhau 3 tháng. Trẻ em từ tròn 2 tuổi đến người trưởng thành 55 tuổi tiêm 1 mũi duy nhất.
• Tiêm chủng nhắc lại: Mũi tiêm nhắc lại dành cho người từ 15 đến 55 tuổi và tiêm cách mũi trước ít nhất 4 năm.

Tiêm viêm màng não mô cầu ACYW là cách phòng bệnh hiệu quả nhất

Lưu ý khi tiêm vắc xin viêm màng não mô cầu ACYW

Khi tiêm vắc xin phòng viêm màng não mô cầu ACYW, chúng ta cần lưu ý những điều sau:

Những đối tượng không nên tiêm:

• Người bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin không nên tiêm.
• Người mắc hội chứng Guillain-Barré (rối loạn hiếm gặp khiến hệ miễn dịch tấn công các dây thần kinh).
• Người đang sốt.
• Người đang bị nhiễm khuẩn cấp tính.
• Người bị dị ứng khi tiêm mũi thứ nhất.
• Phụ nữ mang thai.
• Người bị suy giảm miễn dịch hoặc người đang dùng các thuốc ức chế miễn dịch.
• Người bị giảm tiểu cầu hay rối loạn đông máu cần cẩn trọng khi tiêm.

Những tác dụng phụ sau khi tiêm:

• Tại chỗ tiêm có thể xuất hiện cảm giác đau, sưng nhẹ, nổi ban đỏ và những triệu chứng này sẽ tự biến mất trong 3 ngày.
• Một số trẻ từ 2 - 10 tuổi sau khi tiêm có thể gặp tình trạng chán ăn, ngủ gà ngủ gật, tiêu chảy.
• Một số người bị mệt mỏi, đau đầu sau khi tiêm.

Các chuyên gia khuyến cáo, mỗi type huyết thanh của vi khuẩn não mô cầu có thể gây bệnh cảnh khác nhau. A, B, C, Y, W là những chủng vi khuẩn thường gặp ở nước ta. Để đạt hiệu quả bảo vệ tối ưu nhất, chúng ta nên kết hợp tiêm phòng Menactra với vắc xin phòng viêm màng não mô cầu type BC. Việc kết hợp lịch tiêm 2 loại vắc xin này cần sự tư vấn của bác sĩ. Trong trường hợp bất khả kháng, bạn vẫn có thể lùi lịch tiêm. Nưng tốt nhất bạn nên tiêm sớm để hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh.

Bệnh viêm màng não mô cầu ACYW diễn tiến nhanh chóng, có thể gây tử vong chỉ trong 24 giờ. Bệnh cũng có thể lây lan thành dịch lớn trong cộng đồng. Tiêm phòng đủ mũi là cách tốt nhất để mỗi chúng ta bảo vệ sức khỏe của bản thân, gia đình và cộng đồng.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp