Thuốc Xanax có công dụng gì? Những điều cần biết khi sử dụng thuốc Xanax

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin hữu ích về thành phần, chỉ định cũng như cách dùng, liều dùng và những lưu ý quan trọng mà bệnh nhân cần biết trước khi sử dụng thuốc Xanax.

Thuốc Xanax là thuốc gì?

Thuốc Xanax hay Alprazolam là thuốc điều trị một số bệnh lý thuộc tâm thần học, bao gồm chứng rối loạn lo âu và rối loạn hoảng sợ. Thuốc thuộc nhóm Benzodiazepin, hoạt động trên hệ thần kinh trung ương để làm dịu đi những triệu chứng bệnh. Thuốc có khả năng làm củng cố những tác dụng của một số chất hóa học trong cơ thể người để tạo ra sự cân bằng về mặt tâm thần.

Thuốc Xanax có thành phần chính là alprazolam, được bào chế dạng viên nén, sản xuất bởi công ty Pfizer. Hiện nay trên thị trường, Xanax có nhiều hàm lượng như 0,25mg; 0,5mg; 1mg; 2mg.

Thuốc Xanax hàm lượng 0,50 mg

Sử dụng Xanax trong những trường hợp nào?

Chỉ định của thuốc Xanax

Thuốc Xanax thường được dùng trong các trường hợp như sau:

• Điều trị cấp tính chứng rối loạn lo âu (GAD) ở người lớn.
• Sử dụng điều trị chứng trầm cảm lo âu, người bệnh mất cảm giác ngon miệng, dễ thay đổi tâm trạng, tâm thần kích động, nhận thức kém, hay thờ ơ và có thể có ý định tự tử.
• Điều trị chứng rối loạn hoảng sợ (PD) bao gồm cả triệu chứng ám ảnh sợ hãi, có hoặc không có chứng sợ khoảng trống ở người lớn, hoảng loạn.

Chống chỉ định của thuốc Xanax

Một số trường hợp không dùng Xanax bao gồm:

• Bệnh nhân có tiền sử dị ứng hoặc quá mẫn với Alprazolam, các benzodiazepin và bất cứ thành phần nào khác của thuốc, có thể dẫn đến phù mạch.
• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
• Bệnh nhân có tình trạng suy hô hấp cấp tính hoặc mạn tính, cơ hô hấp yếu và có hội chứng ngưng thở khi ngủ.
• Người suy chức năng gan, nhược cơ.
• Người rối loạn tâm thần mạn tính.
• Người mắc bệnh glaucoma góc hẹp cấp tính.

Liều lượng và cách dùng thuốc Xanax

Liều dùng trong rối loạn lo âu

• Liều khởi đầu khuyến cáo là 0,25 mg đến 0,5 mg dùng ba lần mỗi ngày. Tùy thuộc vào phản ứng, liều lượng có thể được điều chỉnh trong khoảng thời gian 3 đến 4 ngày một lần.
• Liều khuyến cáo tối đa là 4 mg mỗi ngày (chia làm nhiều lần). 
• Khuyến cáo nên bắt đầu với liều 0,25 mg/lần; 2 – 3 lần/ngày cho người cao tuổi hoặc người có thể trạng yếu. Xem xét tăng liều nếu cần thiết và có thể dung nạp.

Liều dùng điều trị rối loạn hoảng sợ

• Liều khuyến cáo nên khởi đầu với 0,5 mg/lần, uống 3 lần/ngày; một số bệnh nhân cần tới 5 - 6 mg/ngày và có khi tới 10 mg/ngày mới đủ để đáp ứng hiệu quả điều trị.
• Chỉ tăng liều khi cần thiết sau 3 hoặc 4 ngày nhưng liều gia tăng không được quá 1 mg/ngày. 

Thời gian điều trị tùy thuộc từng bệnh nhân và tình trạng bệnh, nhưng sau một thời gian dài hết cơn hoảng sợ, có thể giảm liều dần kèm theo dõi cẩn thận. 

Những bệnh nhân dùng liều lớn hơn 4mg trong một ngày, cần đánh giá lại định kỳ và xem xét giảm liều. 

Lưu ý: Trên đây chỉ là liều dùng khuyến cáo mang tính chất tham khảo. Liều dùng cụ thể sẽ tùy thuộc vào từng đối tượng sử dụng, tình trạng của bệnh nhân và mức độ diễn tiến của bệnh. Hãy trao đổi và tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng để sử dụng Xanax an toàn và hiệu quả.

Cách dùng thuốc Xanax

Thuốc được dùng bằng đường uống, nên uống với nước lọc, tránh dùng chung nước bưởi sẽ làm tăng sinh khả dụng của thuốc.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc Xanax

Một số lưu ý khi dùng thuốc Xanax:

• Hãy để xa tầm với của trẻ em.
• Đọc kỹ tờ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.
• Không sử dụng thuốc khi đã quá hạn dùng.
• Người dùng không được tự ý tăng, giảm liều khi chưa hỏi ý kiến của bác sĩ tránh để lại hậu quả nghiêm trọng.
• Hỏi ý kiến bác sĩ, dược sĩ nếu cần thêm thông tin về thuốc.

Thận trọng khi sử dụng thuốc Xanax 

Xanax giống với các benzodiazepine khác, nếu dùng thường xuyên có thể gây ra tình trạng nghiện, phụ thuộc thuốc. Vì vậy không tự ý chia sẻ thuốc cho bất kì ai, khi sử dụng cần có chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.

Cần xem xét giảm liều trên đối tượng là người cao tuổi, người suy gan và thận, nhược cơ, suy hô hấp.

Tuyệt đối không sử dụng rượu trong thời gian điều trị, việc kết hợp Xanax với các thuốc khác có tác dụng ở thần kinh trung ương sẽ làm tăng nguy cơ gặp phải các phản ứng phụ của thuốc,

Thận trọng khi dùng alprazolam đồng thời với các thuốc thuộc nhóm azol như itraconazole, ketoconazole…, vì các thuốc này làm giảm đáng kể sự chuyển hóa qua quá trình oxy - hóa nhờ cytochrom P450 3A ở gan.

Tác dụng phụ không mong muốn khi sử dụng thuốc Xanax 

Sau đây là một số tác dụng không mong muốn có thể xảy ra khi dùng thuốc Xanax:

• Phản ứng phụ thường gặp (ADR > 1/100): Tác động lên thần kinh trung ương gây ngủ gà.
• Phản ứng phụ it gặp (1/1000 < ADR < 1/100): Có biểu hiện chóng mặt, nhức đầu, run đầu chi, rối loạn đồng vận (trên thần kinh trung ương); đau dạ dày - ruột (trên tiêu hóa); nhìn mờ (trên mắt).
• Hiếm gặp (ADR < 1/1000): Phản ứng đảo ngược (ví dụ dễ kích động), gây gổ, tình trạng ảo giác, mất trí nhớ, lú lẫn (ở người cao tuổi), khô miệng, bí tiểu tiện, giảm ham muốn tình dục.
• Một số phản ứng phụ khác: Kích ứng da, đau khớp, rối loạn thông số huyết học.

Hãy thông báo ngay cho bác sĩ khi bạn gặp phải các dấu hiệu trên hoặc những bất thường khác khi sử dụng thuốc Xanax để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời, tránh chủ quan có thể dẫn đến hậu quả nặng nề.

Tương tác thuốc thường gặp trong quá trình sử dụng thuốc Xanax

Xanax có thể xảy ra tương tác với một số thuốc sau đây:

• Thuốc có thể tăng tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương khi dùng đồng thời với các thuốc hướng thần, các thuốc chống co giật, các thuốc kháng histamin, rượu và các thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương khác.
• Xanax làm tăng tác dụng của rượu.
• Một số thuốc ức chế chuyển hóa alprazolam qua cytochrome P450 3A như Cimetidin, fluoxetin, fluvoxamine, nefazodone, propoxyphen, các thuốc tránh thai đường uống… làm giảm mạnh chuyển hóa và độ thanh thải của thuốc vì vậy cần thận trọng khi sử dụng phối hợp.
• Cần tránh dùng đồng thời hoặc phải rất thận trọng khi dùng đồng thời với alprazolam: diltiazem, isoniazid, các kháng sinh macrolid (erythromycin, clarithromycin), sertralin, paroxetin, ergotamin, cyclosporin, amiodaron, nicardipine và nifedipine, delavirdine gây ra tương tác thuốc.

Để tránh xảy ra những tương tác không đáng có, người bệnh hãy cung cấp đầy đủ những thông tin về thuốc đã và đang sử dụng cho bác sĩ, dược sĩ trước khi sử dụng Xanax.

Lưu ý khi sử dụng thuốc trên đối tượng đặc biệt

• Phụ nữ đang mang thai: Cần thận trọng khi sử dụng cho phụ nữ có thai vì Alprazolam qua được nhau thai, khi điều trị kéo dài có thể gây hạ huyết áp, hạ calci huyết, giảm chức năng hô hấp và hạ thân nhiệt ở trẻ mới sinh. 
• Người đang cho con bú: Chuyển hóa của thuốc chậm hơn ở trẻ sơ sinh nên có thể gây ra tích lũy thuốc; do đó người mẹ sử dụng Xanax khi đang trong giai đoạn cho con bú có thể gây ra tình trạng an thần, bỏ bú và sụt cân ở trẻ. Người mẹ đang điều trị với Xanax không nên cho con bú.

Hướng dẫn bảo quản thuốc Xanax

Điều kiện bảo quản

Bảo quản thuốc, ở nơi khô thoáng, tránh ẩm, tránh ánh sángvà giữ ở nhiệt độ trong khoảng từ 15 đến 30ºC.

Hạn dùng

Xanax có hạn dùng là 36 tháng kể từ ngày sản xuất.

Không dùng thuốc khi quá thời hạn ghi trên bao bì.

Ngọc Trang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp