Tìm hiểu giải phẫu đại tràng, chức năng và các bệnh lý xảy ra tại đại tràng

Đại tràng là một phần của hệ thống tiêu hóa của con người. Tuy không giữ vai trò hấp thu chất dinh dưỡng nhưng nếu mắc bệnh lý tại đại tràng hoặc liên quan đến đại tràng có thể gây ra triệu chứng dữ dội và có thể nguy hiểm đến tính mạng. Giải phẫu đại tràng cùng chức năng và các bệnh lý tại đại tràng được chúng tôi trình bày trong bài viết dưới đây.

Giải phẫu đại tràng có cấu tạo như thế nào?

Đại tràng hay kết tràng là một trong những phần cuối cùng của đường tiêu hóa, con đường dài dạng ống đưa thức ăn đi qua hệ thống tiêu hóa của bạn. Đại tràng là một ống dài, nhưng có những điều hơi khác nhau xảy ra ở các phần khác nhau của nó, tức là mỗi phần có chức năng riêng. Nó được chia thành 4 phần chính gồm manh tràng, kết tràng và trực tràng. Kết tràng cũng được chia thành 4 đoạn gồm kết tràng (đại tràng) lên, đại tràng ngang, đại tràng xuống và đại tràng sigma.

Đại tràng nằm trong khoang bụng dưới từ thắt lưng trở xuống. Nó bao quanh ruột non theo dạng hình dấu chấm hỏi vuông, phần đuôi dấu chấm hỏi kết thúc ở ống hậu môn. Ruột già trông giống như một ống nửa phẳng, phân đoạn nằm lỏng lẻo xung quanh các cạnh của khoang bụng. Ruột già dài khoảng 1.5 - 1.8 mét ngắn hơn nhiều so với ruột non dài 6 mét. Nó được gọi là ruột già vì có đường kính rộng hơn khoảng 7.5 cm, trong khi ruột non chỉ có đường kính 2.5 cm.

Về mặt giải phẫu đại tràng có các lớp cơ và mô tạo nên thành ruột. Các lớp cơ tròn và cơ dọc riêng biệt cho phép ruột co bóp theo nhiều hướng khác nhau. Lớp niêm mạc chứa các tuyến tiết ra và hấp thụ chất trong lòng ruột.

Chức năng của đại tràng

Khi ruột già nhận thức ăn từ ruột non, thức ăn đã được hóa lỏng nhờ quá trình tiêu hóa và hầu hết các chất dinh dưỡng đã được hấp thụ. Công việc của đại tràng là khử nước những gì còn sót lại của thức ăn và tạo thành phân bằng cách từ từ hấp thụ nước và chất điện giải khi hệ thống cơ bắp của nó di chuyển chất thải. Trong khi đó, vi khuẩn sống trong ruột kết của bạn ăn chất thải và phân hủy nó thêm, hoàn thành phần hóa học của quá trình tiêu hóa. Các phần khác nhau của ruột già hoạt động theo một cách khác nhau nhưng có sự phối hợp:

• Manh tràng: Là sự khởi đầu của đại tràng. Ruột non đi vào manh tràng thông qua một kênh nhỏ ở bên cạnh nó (van hồi manh tràng), do đó phần cuối của manh tràng thực sự được đóng lại giống như một cái túi. Túi này dài 15cm đầu tiên của đại tràng, cũng là phần rộng nhất của ruột già. Đây là nơi chứa thức ăn từ ruột non đến ruột già. Khi manh tràng đầy sẽ kích hoạt các cơ của đại tràng bắt đầu hoạt động.
• Kết tràng: Khi thức ăn đi đến đại tràng (kết tràng) lên, nó sẽ di chuyển lên trên và cuối cùng đi ngang qua đại tràng ngang. Những đoạn này tạo thành ruột non, được cuộn bên trong. Nước và chất điện giải còn lại sẽ được hấp thụ ở đại tràng lên và đại tràng ngang để xác thức ăn đến đại tràng xuống chủ yếu ở dạng rắn. Đại tràng tiết ra chất nhầy để liên kết và bôi trơn chất thải giúp nó đi qua dễ dàng khi bị mất nước. Giống như ruột non, ruột già đẩy thức ăn vào màng nhầy của nó và cũng đẩy thức ăn về phía trước thông qua các cơn co thắt cơ định kỳ. Nhưng quá trình này diễn ra chậm hơn nhiều ở ruột già, khoảng 24 giờ. Quá trình tiêu hóa cũng diễn ra ở đây, nhưng không phải bằng enzym như ở ruột non. Tại đây, khuẩn chí đường ruột sẽ phân hủy thức ăn còn lại để tạo ra các vitamin quan trọng B và K và hấp thụ qua niêm mạc. Việc này mất nhiều thời gian hơn.
• Trực tràng: Vào thời điểm đại tràng sigma đưa chất thải thực phẩm đến trực tràng, nó giống như phân mà bạn biết. Phân bây giờ bao gồm các chất không được tiêu hóa và tế bào chết bong ra từ niêm mạc ruột của bạn, cùng với một lượng nhỏ chất nhầy và nước. Khi phân đi vào trực tràng, nó sẽ gây ra cảm giác muốn đi đại tiện. Đây là sự tiếp tục tự nhiên của các chuyển động các cơ của đại tràng.

Những bệnh lý ở đại tràng có thể mắc phải?

Rối loạn chức năng, rối loạn cấu trúc, nhiễm trùng và kích ứng có thể ảnh hưởng đến ruột già, bao gồm đại tràng, trực tràng. Một số bệnh lý ở đại tràng bao gồm:

• Viêm túi thừa;
• Viêm loét đại tràng;
• Viêm đại tràng giả mạc;
• Viêm trực tràng;
• Viêm ruột thừa;
• Viêm ruột hoại tử;
• Sự xoay vòng không đúng;
• Bệnh Crohn;
• Loét trực tràng;
• Bệnh trĩ;
• Polyp đại trực tràng;
• Ung thư đại trực tràng;
• Bệnh Hirschsprung;
• Tắc ruột già;
• Giả tắc ruột;
• Hội chứng thiếu máu cục bộ đường ruột;
• Chảy máu trực tràng;
• Chứng sa trực tràng;
• Hội chứng ruột kích thích (IBS);
• Táo bón;
• Liệt ruột.

Những xét nghiệm có thể làm để kiểm tra tình trạng ruột già?

Có thể kiểm tra tình trạng sức khỏe ruột già bằng các xét nghiệm sau:

• Chụp X-quang bụng đứng không chuẩn bị;
• Nội soi đại tràng xích ma;
• Nội soi trực tràng;
• Nội soi đại tràng;
• Đo áp lực hậu môn trực tràng;
• Siêu âm nội soi;
• Kiểm tra ure trong hơi thở;
• Xét nghiệm phân.

Những triệu chứng nào có thể cho thấy có vấn đề ở đại tràng?

• Thay đổi thói quen đại tiện của bạn, chẳng hạn như tiêu chảy hoặc táo bón, khó đi đại tiện hoặc khó cầm phân.
• Những thay đổi trong phân của bạn, chẳng hạn như chảy máu, thay đổi màu sắc hoặc độ đặc.
• Đầy hơi và đau đớn là kết quả của vi khuẩn trong ruột kết của bạn. Nếu quá nhiều, nó có thể là dấu hiệu của táo bón hoặc không dung nạp thức ăn.
• Mệt mỏi và khó chịu đáng kể.

Làm thế nào tôi có thể giữ cho đại tràng của mình khỏe mạnh?

Những hướng dẫn sức khỏe chung này sẽ giúp bạn duy trì đường ruột khỏe mạnh:

• Ăn nhiều chất xơ: Chất xơ kích hoạt các cơn co thắt cơ để di chuyển thức ăn qua ruột kết của bạn và giúp loại bỏ cặn bẩn ở đó có thể làm chậm quá trình tiêu hóa. Cách tốt nhất để có được nó là ăn thực vật.
• Ăn chất béo tốt hơn: Chất béo bão hòa, chẳng hạn như chất béo có trong thịt đỏ, có liên quan đến tỷ lệ mắc bệnh đại tràng cao hơn. Mặt khác, chất béo lành mạnh Omega-3 được tìm thấy đặc biệt trong dầu cá thúc đẩy vi khuẩn có lợi trong ruột.
• Uống nhiều nước hơn: Ruột sử dụng rất nhiều nước để làm sạch, bôi trơn và hấp thụ chất dinh dưỡng và hầu hết chúng ta đều không uống đủ nước.

Đại tràng là một phần quan trọng của hệ tiêu hóa. Giải phẫu đại tràng chia làm nhiều phân, liên quan tới những chức năng khác nhau và giữa các phần có sự phối hợp với nhau để hoạt động. Hãy tuân thủ những khuyến cáo sức khỏe nêu trên để có sức khỏe đại tràng tốt.

Xem thêm: Giải phẫu hệ tiêu hóa: Các bộ phận và chức năng