Trẻ sốt tay chân lạnh có nên đi tất​ không? Hướng dẫn cách chăm sóc trẻ

Hiện tượng trẻ sốt cao kèm tay chân lạnh khiến nhiều phụ huynh lo lắng và lúng túng trong việc chăm sóc con. Một số người cho rằng đi tất sẽ giúp cân bằng thân nhiệt cho trẻ, trong khi những ý kiến khác lại cho rằng điều này có thể cản trở quá trình thoát nhiệt. Vậy khi trẻ sốt kèm theo tay chân lạnh, có nên đi tất để giữ ấm không? Việc hiểu đúng về phản ứng cơ thể sẽ giúp cha mẹ chăm sóc trẻ hợp lý, tránh ảnh hưởng đến quá trình điều trị và hồi phục.

Trẻ sốt tay chân lạnh có nên đi tất không?

Khi trẻ sốt kèm tay chân lạnh và có cảm giác rét run, phụ huynh có thể cho trẻ đi tất mỏng hoặc đắp nhẹ để giữ ấm tạm thời. Tuy nhiên, cần theo dõi sát tình trạng của trẻ và tháo bỏ tất/lớp phủ khi trẻ đã ấm lên để tránh làm cản trở quá trình thoát nhiệt tự nhiên qua da, có thể khiến sốt kéo dài hoặc tăng. Việc đi tất quá dày hoặc quá lâu ngay cả khi chân tay hết lạnh là không nên.

Khi sốt, cơ thể trẻ sốt cần giải phóng nhiệt qua da để hạ thân nhiệt. Đi tất quá dày hoặc ủ ấm quá mức sẽ ngăn cản quá trình tản nhiệt tự nhiên, khiến trẻ khó hạ sốt và kéo dài tình trạng sốt. Trẻ nhỏ đặc biệt dễ bị sốt cao co giật, nhất là trẻ 6 tháng đến 5 tuổi, vì hệ thần kinh và cơ quan điều hòa thân nhiệt còn non nớt. Khi trẻ sốt, cha mẹ cần tránh ủ quá mức vì khiến cơ thể bé khó tỏa nhiệt, tăng nguy cơ sốt cao gây co giật.

Bên cạnh đó, việc đi tất hoặc ủ ấm quá mức còn tăng cảm giác khó chịu cho trẻ. Trẻ sẽ cảm thấy bức bối, khó chịu, quấy khóc nhiều hơn, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tổng thể. Do đó, thay vì đi tất, phụ huynh nên mặc quần áo thoáng, nhẹ, vừa đủ ấm, đồng thời theo dõi thân nhiệt và sức khỏe của trẻ thường xuyên.

Tại sao khi trẻ sốt tay chân lại lạnh?

Hiện tượng trẻ sốt tay chân lạnh có thể là phản ứng sinh lý tạm thời nếu trẻ vẫn tỉnh táo, uống được, da hồng, và không có dấu hiệu bất thường khác. Tuy nhiên, nếu đi kèm các biểu hiện như lơ mơ, khó thở, da nhợt hoặc tím tái, mạch yếu, hoặc trẻ dưới 3 tháng tuổi thì cần đưa đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu của tình trạng nguy hiểm như sốc nhiễm trùng.

Cơ chế phản xạ co mạch là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này. Khi thân nhiệt trung tâm tăng, cơ thể trẻ cố gắng giữ nhiệt cho các cơ quan quan trọng như tim, não và phổi. Để làm điều này, mạch máu ở tay và chân co lại, dẫn đến giảm lưu lượng máu ngoại vi, làm tay chân lạnh, thậm chí có thể hơi tím tái. Đây là cơ chế bảo vệ tự nhiên, giúp cơ thể duy trì nhiệt độ trung tâm ổn định và hạn chế mất nhiệt quá mức.

Ngoài ra, các trường hợp trẻ sốt do nhiễm trùng cũng thường đi kèm triệu chứng tay chân lạnh. Vi khuẩn hoặc virus làm cơ thể tăng nhiệt độ, nhưng ban đầu hệ tuần hoàn chưa kịp thích ứng. Máu chủ yếu tập trung ở các cơ quan nội tạng, nên tay chân trẻ cảm giác lạnh. Đồng thời, trẻ sốt thường mất nước và năng lượng nhanh, dẫn đến tuần hoàn ngoại vi giảm, tay chân lạnh và cơ thể yếu ớt hơn. Ở trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh, tuần hoàn ngoại vi chưa hoàn thiện, nên tay chân dễ bị lạnh hơn người lớn.

Hướng dẫn chăm sóc trẻ sốt tay chân lạnh

Khi trẻ sốt tay chân lạnh, việc chăm sóc đúng cách là rất quan trọng để hạ sốt an toàn và giúp trẻ cảm thấy dễ chịu.

Bước 1: Hạ sốt đúng cách

Khi trẻ sốt trên 38,5°C, hãy cho bé uống thuốc hạ sốt cho trẻ em theo chỉ định của bác sĩ. Cha mẹ nên lau người cho trẻ bằng nước ấm, đặc biệt là vùng nách, bẹn và trán. Không nên dùng nước lạnh để lau người vì có thể gây co mạch đột ngột và làm trẻ cảm thấy rét run, khiến cơ thể tăng sinh nhiệt thêm. Nên lau người bằng nước ấm (khoảng 30 - 32°C) để giúp hạ nhiệt từ từ mà không gây sốc nhiệt.

Bước 2: Hỗ trợ quá trình tản nhiệt

Cha mẹ không nên cho trẻ đi tất quá dày hoặc kéo dài thời gian giữ ấm quá mức, vì điều này có thể cản trở quá trình thoát nhiệt tự nhiên của cơ thể. Thay vào đó, nên cởi bớt quần áo, chỉ mặc cho trẻ một lớp mỏng, thoáng mát để hỗ trợ hạ sốt. Đồng thời, đặt trẻ ở nơi thoáng khí, tránh gió lùa trực tiếp nhằm giữ thân nhiệt ổn định mà không làm trẻ lạnh thêm.

Bước 3: Bổ sung chất lỏng

Trẻ sốt thường mất nước nhanh, vì vậy cần cho trẻ uống nhiều nước như nước lọc, nước oresol hoặc nước trái cây pha loãng. Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi cần tăng cường cho bú hoặc uống sữa. Việc bổ sung nước và sữa không chỉ giúp bù lượng chất lỏng mất đi mà còn hỗ trợ cơ thể hạ nhiệt hiệu quả.

Bước 4: Chăm sóc dinh dưỡng

Khi trẻ sốt, nên cho bé ăn các món lỏng, dễ tiêu hóa như cháo, súp, và chia nhỏ bữa ăn để trẻ dễ hấp thu, tránh gây áp lực lên dạ dày. Chế độ dinh dưỡng hợp lý kết hợp với việc giữ ấm vừa đủ sẽ giúp trẻ nhanh hồi phục sức khỏe và ổn định thân nhiệt.

Trẻ sốt tay chân lạnh khi nào cần đến bệnh viện?

Trong nhiều trường hợp, tay chân lạnh khi sốt có thể là phản ứng sinh lý do co mạch ngoại vi. Tuy nhiên, cần đánh giá kỹ lưỡng các dấu hiệu kèm theo để loại trừ các tình trạng nghiêm trọng như sốc nhiễm trùng, đặc biệt ở trẻ nhỏ hoặc trẻ có biểu hiện bất thường toàn thân. Cha mẹ vẫn cần lưu ý các dấu hiệu cảnh báo nghiêm trọng để kịp thời đưa trẻ đến bệnh viện. Trẻ cần được cấp cứu ngay lập tức nếu xuất hiện một trong các tình trạng sau:

• Trẻ dưới 3 tháng sốt từ 38,0°C, trẻ 3 - 6 tháng sốt từ 39,0°C không hạ khi dùng thuốc hạ sốt nên được khám sớm. Đây có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nặng hoặc cơ thể phản ứng bất thường.
• Trẻ sốt co giật, hôn mê hoặc lơ mơ, biểu hiện của sốt cao co giật hoặc rối loạn thần kinh trung ương, cần can thiệp y tế khẩn cấp.
• Trẻ nôn trớ liên tục, không thể uống nước hoặc giữ được chất lỏng, dẫn đến mất nước nghiêm trọng.
• Sốt kèm phát ban, tay chân lạnh ngắt và tím tái, có thể là dấu hiệu của sốc nhiễm trùng hoặc bệnh lý nguy hiểm khác.
• Trẻ khó thở, thở gấp, biểu hiện của suy hô hấp hoặc nhiễm trùng nặng đường hô hấp.
• Trẻ bỏ bú, bỏ ăn, mệt lả, cho thấy cơ thể kiệt sức, cần được đánh giá và chăm sóc y tế ngay.

Khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào trên, không nên chần chừ mà cần đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng sốt cao nguy hiểm.

Hy vọng với những thông tin trên đây, các bậc cha mẹ và người chăm sóc trẻ đã giải đáp được thắc mắc trẻ sốt tay chân lạnh có nên đi tất​ không. Khi trẻ bị sốt kèm tay chân lạnh, cha mẹ cần bình tĩnh quan sát và xử lý đúng cách. Không nên cho bé đi tất quá dày hoặc mặc quá nhiều quần áo, bởi điều này có thể cản trở quá trình thoát nhiệt tự nhiên. Trong trường hợp trẻ sốt cao, tay chân lạnh kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu nguy hiểm cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời.