Vài nét về giải phẫu não bộ và triệu chứng bệnh lý về não

Não là một cơ quan vô cùng quan trọng trong cơ thể con người, chúng chi phối hoạt động tư duy và phát triển của cơ thể. Vì vậy, hiểu được giải phẫu não sẽ giúp chúng ta có được những cái nhìn rõ ràng hơn về cơ thể, từ đó biết được phương pháp chữa trị phù hợp với từng loại bệnh lý. Tất cả sẽ được Nhà thuốc Long Châu trình bày trong bài viết dưới đây.

Khái quát về giải phẫu não

Màng não

Não bộ được bao bọc trong một lớp vỏ cứng chắc bên ngoài để tránh khỏi các tổn thương, đó chính là xương bản sọ. Xương bản sọ kết hợp cùng với các xương vùng hàm mặt tạo nên hộp sọ. Khoảng giữa hộp sọ và bộ não là các màng não, gồm có 3 lớp mô che phủ và bảo vệ não bộ, tủy gai. Cụ thể:

• Ngoài cùng là màng cứng: Gồm hai lớp màng màu trắng, không đàn hồi. Trong đó lớp ngoài cùng là màng xương, trong là màng cứng, phủ bên trong toàn bộ hộp sọ và tạo thành từng nếp gấp nhỏ hoặc các ngăn để bảo vệ các phần của bộ não. Hai nếp gấp đặc biệt nhất của màng cứng trong não cần phải kể đến là liềm đại não và lều tiểu não. Liềm đại não là ranh giới phân cách bán cầu não phải với bán cầu não trái. Lều tiểu não phân cách nhu mô não ở tầng trên lều với tầng dưới lều.
• Lớp màng thứ hai là màng nhện. Màng này tương đối mỏng và mềm, bao phủ toàn bộ mặt ngoài của não. Chúng được tạo thành từ mô đàn hồi mềm mại với lượng mạch máu phong phú. Có một khoang nằm giữa màng cứng và màng nhện được gọi là khoang dưới màng cứng.
• Lớp màng trong cùng sát với bề mặt não nhất được gọi là màng nuôi. Chúng có rất nhiều mạch máu đi sâu vào đến bề mặt trong nhu mô nuôi não. Màng nuôi bao phủ toàn bộ bề mặt và đi theo những nếp gấp của các cuộn não. Khoang ngăn cách giữa màng nhện và màng nuôi còn được gọi là khoang dưới nhện. Dịch não tủy lưu thông trong khoang này.

Dịch não tủy

Dịch não tủy là một chất lỏng trong suốt bao quanh não bộ và tủy gai, giúp làm giảm bớt các chấn thương. Chất lỏng này lưu thông qua những kênh xung quanh não bộ và tủy gai, chúng liên tục được hấp thu và bổ sung. Lượng dịch này được tạo ra trong các kênh rỗng trong não được gọi là não thất bởi các đám rối mạch mạc. Trong điều kiện bình thường, não đảm bảo duy trì sự cân bằng giữa quá trình hấp thu và sản xuất dịch não tủy.

Thân não

Thân não là phần kéo dài xuống thấp của bộ não, chúng nằm ​​ở phía trước của tiểu não và liên tiếp với tủy sống. Có thể chia thành 3 phần nhỏ hơn là: Trung não, cầu não và hành não. Nó đóng vai trò như một trạm chuyển tiếp, truyền thông điệp thông qua các bộ phận cơ thể khác nhau và vỏ não. Rất nhiều chức năng đơn giản hay nguyên thủy thiết yếu dành cho sự sống đều được thực hiện ở đây.

Trung não là một trung tâm quan trọng điều khiển chuyển động của mắt trong khi cầu não lại chịu trách nhiệm cho việc phối hợp chúng với cử động, cảm giác khuôn mặt, nghe và thăng bằng.

Hành tủy kiểm soát huyết áp, nhịp thở, nhịp tim và phản xạ nuốt. Tín hiệu đến từ vỏ não sẽ truyền đến tủy gai và các dây thần kinh gai rồi sau đó được truyền tải thông qua cầu não và thân não. Phá hủy các vùng này của não bộ có thể dẫn đến “chết não”.

Hệ lưới nằm ở trung não, cầu não, hành tủy và ở một phần của đồi thị. Nó kiểm soát mức độ thức tỉnh, cho phép mọi người chú ý tới môi trường xung quanh họ và liên quan đến giấc ngủ.

10 trong số 12 dây thần kinh sọ được xuất phát từ thân não, có khả năng kiểm soát cử động mắt, cảm giác khuôn mặt, vị giác, thính giác, khả năng nuốt và cử động của mặt, cổ, vai cùng các cơ của lưỡi.

Tiểu não

Tiểu não là phần não nằm ở phía sau bên dưới thùy chẩm. Nó ngăn cách với đại não bởi lều tiểu não (một nếp gấp của màng cứng). Chức năng chính của tiểu não là giúp phối hợp các động tác hay tạo nên nhịp điệu khi cử động. Ví dụ có thể kể đến là các cử động tinh vi của ngón tay khi thực hiện phẫu thuật hoặc là vẽ một bức tranh. Nó cũng giúp ta duy trì tư thế, giữ vững cảm giác cân bằng hoặc thăng bằng bằng cách kiểm soát trương lực của các cơ cũng như vị trí tay chân hay còn được gọi là rối loạn trương lực cơ.

Đại não

Đại não là thành phần chính của não, chúng có thể được chia thành hai phần chính là: Bán cầu não phải và trái. Rãnh ngăn cách giữa hai bán cầu được gọi là khe não dọc, chúng nối với nhau ở phần đáy bởi thể chai. Ngoài chức năng liên kết, chúng còn giúp đưa thông tin từ nửa này sang nửa kia. Bề mặt của đại não có chứa hàng tỷ tế bào nơ-ron thần kinh và tế bào đệm tạo thành vỏ não.

Một vài triệu chứng bệnh lý về não

• Chấn thương sọ não: Bao gồm những triệu chứng như nôn mửa, đau đầu, không xác định được chính xác phương hướng, buồn ngủ, chóng mặt, mệt mỏi, nói ngọng, chậm nói, giãn đồng tử 1 bên hay 2 bên, chảy dịch ở tai và mũi, giảm thị lực, co giật, nghe thấy tiếng chuông bên tai, giảm trí nhớ, tâm lý rối loạn không ổn định...
• Chấn thương mạch máu não: Triệu chứng của chấn thương mạch máu não thường xuất hiện đột ngột như là đau đầu một cách dữ dội, không thể nhìn hay nói được, liệt, hôn mê...
• U não: Những triệu chứng của u não tương đối khó phân biệt với những bệnh lý não khác. Hầu hết thường là đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, đi lại khó khăn, mất khả năng phối hợp các động tác, co giật, chán ăn, mất tập trung...
• Thoái hóa thần kinh: Giảm sút trí nhớ, không còn khả năng giữ thăng bằng khi đi lại di chuyển, tâm lý trở nên bất ổn...
• Bệnh lý có liên quan đến tâm thần: Mặc cảm, lo sợ, khó tập trung, chán nản, ủ rũ, hoang tưởng, ảo tưởng, ảo giác, có ý định tự tử, cáu gắt...

Giải phẫu não là một lĩnh vực vô cùng rộng lớn, bởi đây là một cấu trúc vô cùng phức tạp đảm nhiệm nhiều chức năng khác nhau của cơ thể. Mong rằng những thông tin mà Nhà thuốc Long Châu cung cấp ở trên sẽ giúp bạn và người thân nhận biết được những bất thường sớm nhất để kịp thời đến thăm khám tại các cơ sở y tế.

Thảo My

Nguồn tham khảo: Tổng hợp