Vai trò của sữa và những chế phẩm từ sữa

Sữa và những chế phẩm từ sữa có giá trị dinh dưỡng rất cao với thành phần chứa những dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể như chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng giúp cơ thể phát triển khoẻ mạnh toàn diện và phòng tránh được nhiều bệnh tật. Chế phẩm từ sữa rất đa dạng và được tiêu thụ trên toàn thế giới.

Giá trị dinh dưỡng của sữa

Sữa là chất lỏng có màu trắng đục được tạo ra từ động vật có vú giống cái. Sữa là nguồn dinh dưỡng khởi đầu của nhiều con vật, kể cả con người trước khi cơ thể chúng có thể tiêu hoá được các loại thực phẩm khác. Sữa được tiết ra ban đầu được gọi là sữa non. Trong sữa non có chứa kháng thể từ mẹ cao gấp 10 lần so với các nguồn sữa sau này. Chính vì thế, sữa non giúp trẻ sơ sinh giảm thiểu được nguy cơ mắc một số bệnh tật.

Trong sữa có chứa rất nhiều thành phần quan trọng, cần thiết cho sự phát triển toàn diện của cơ thể:

• Protein: Trong sữa có chứa lượng acid amin cân đối với độ đồng hóa tương đối cao.
• Chất béo: Bao gồm cả hai loại acid béo no và acid béo không no, trong đó có khoảng 29% acid béo không no và 6% acid béo. Đồng thời đây cũng là dung môi giúp hoà tan và tăng khả năng hấp thu nhiều loại vitamin tan trong dầu như vitamin A, D, E, K.
• Khoáng chất: Trong sữa có chứa rất nhiều khoáng chất như đồng, kẽm, sắt, magie, kali… Và đặc biệt chứa hàm lượng canxi cao, hỗ trợ cho cơ thể phát triển. Thông thường, canxi trong sữa sẽ tồn tại ở dạng kết hợp với casein với tỷ lệ canxi/phospho phù hợp để cơ thể hấp thu.
• Vitamin: Trong sữa có rất nhiều loại vitamin, đặc biệt có chứa hàm lượng cao vitamin A, vitamin B2, vitamin B12. Ngoài ra còn có chứa các loại vitamin khác như vitamin B (bao gồm vitamin B1, B3, B5, B6, B9), vitamin D, vitamin E, vitamin K.

Chế phẩm từ sữa là gì?

Một số chế phẩm từ sữa được sử dụng phổ biến như:

Sữa chua

Sữa chua được lên men sữa với những vi khuẩn ưa nhiệt, chủ yếu là Lactococcus lactis cũng một số loại vi khuẩn và nấm men khác. Vì sữa chua là chế phẩm từ sữa cho nên có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng có trong sữa. Sữa chua sau đó được chế biến thành nhiều dạng như sữa chua lỏng, sữa chua đông vón hay kem sữa chua,…

Phô mai

Sản phẩm này được chế biến bằng cách đông tụ sữa rồi tách ra khỏi váng sữa và để chín. Vì nó là chế phẩm từ sữa nên sẽ chứa tất cả thành phần có trong sữa và thêm một số điểm khác biệt. Cụ thể, độ dinh dưỡng của phô mai sẽ cao hơn so với sữa, protein trong phô mai đã được thuỷ phân một phần nên cơ thể sẽ hấp thu dễ hơn. Phô mai có chứa một số loại vi khuẩn, đôi khi còn có thêm nấm mốc.

Bơ sữa

Chủ yếu là chất béo tách ra từ sữa để tạo thành dạng kem bơ. Thành phần chủ yếu là chất béo và đường. Vì vậy cần lưu ý khi sử dụng, bởi nếu dùng nhiều quá sẽ có nguy cơ bị béo phì, mắc bệnh tiểu đường và các bệnh về tim mạch.

Vai trò của sữa và chế phẩm của sữa

Việc bổ sung sữa và các chế phẩm từ sữa phù hợp với nhu cầu của các thành viên trong gia đình là điều rất quan trọng. Ở mỗi độ tuổi sẽ có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau tùy thuộc vào thể trạng, thói quen sinh hoạt, ăn uống, tình trạng sức khoẻ…

• Người lớn tuổi: Các chế phẩm từ sữa sẽ là biện pháp bổ sung dưỡng chất cho những người cao tuổi khó ăn, chán ăn hay hệ miễn dịch bị suy yếu,… Những sản phẩm này dễ tiêu hoá, hấp thu nhanh và cung cấp đủ dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.
• Nam giới trung niên: Đặc biệt thành phần protein có trong sữa và chế phẩm từ sữa giúp hỗ trợ quá trình chuyển hóa, tăng cường thể lực và giúp cho cơ bắp phát triển tốt hơn.
• Đối với phụ nữ: Giúp chống lão hoá, giảm cân giữ dáng, có lợi cho sắc đẹp. Đặc biệt ở phụ nữ mang thai, việc sử dụng sữa hoặc chế phẩm từ sữa giúp cung cấp đủ dưỡng chất thiết yếu cho cả mẹ và bé, tránh được nhiều rối loạn trong thai kỳ.
• Trẻ em: Là nguồn thực phẩm giúp trẻ phát triển một cách toàn diện, đặc biệt là hỗ trợ hệ thống xương khớp và thị lực phát triển tốt nhất. Trong giai đoạn phát triển, trẻ nhỏ đặc biệt cần bổ sung hàm lượng cao acid béo DHA, canxi, vitamin, omega-3,…

Nhìn chung, các chế phẩm từ sữa có lợi cho sức khoẻ và nên được sử dụng rộng rãi để nâng cao sức khoẻ và đảm bảo sự phát triển toàn diện. Tuy nhiên, chúng ta cũng nên tham khảo hàm lượng cho phù hợp với từng đối tượng người sử dụng để mang lại hiệu quả nâng cao sức khỏe tối ưu nhất, tránh tình trạng rối loạn dung nạp, béo phì hoặc đái tháo đường,...