Vết thương hở có tự lành được không? Hướng dẫn chăm sóc đúng cách

Vết thương hở có tự lành không là câu hỏi nhiều người băn khoăn khi bị trầy xước, té ngã,... Thực tế, cơ thể có khả năng tự chữa lành nhưng không phải vết thương nào cũng như vậy. Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu chi tiết các yếu tố ảnh hưởng và cách chăm sóc để vết thương nhanh hồi phục.

Liệu vết thương hở có tự lành được không?

Khi bị trầy xước, nhiều người thường băn khoăn liệu vết thương hở có thể tự liền lại không hay phải can thiệp y tế. Câu trả lời còn phụ thuộc vào kích thước, độ sâu của vết thương cũng như tình trạng sức khỏe, cơ địa của mỗi người.

Cơ thể con người được trang bị cơ chế phục hồi tự nhiên gồm bốn giai đoạn gồm đông máu để cầm máu ban đầu, phản ứng viêm để loại bỏ vi khuẩn, tái tạo mô mới và cuối cùng là hình thành sẹo. Nhờ cơ chế này, những vết thương hở nhỏ và nông có khả năng tự lành hoàn toàn sau vài ngày đến 1 - 2 tuần.

Tuy nhiên, không phải vết thương hở nào cũng tự liền lại được. Nếu vết rách sâu, diện tích rộng hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng, cơ chế tự lành của cơ thể thường không đủ, cần được bác sĩ thăm khám và hỗ trợ điều trị để tránh biến chứng. Do đó, khi bị thương không nên chủ quan, cần theo dõi sát sao và đến bệnh viện ngay khi cần.

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng tự lành của vết thương hở

Không phải ai cũng hồi phục tổn thương ngoài da với tốc độ như nhau. Thực tế có nhiều yếu tố quyết định quá trình tự lành nhanh hay chậm, cụ thể như sau:

• Độ sâu và kích thước vết thương: Vết thương hở nhỏ, nông chỉ ảnh hưởng lớp biểu bì thường nhanh liền, ngược lại, vết thương sâu chạm tới mô cơ hoặc mạch máu sẽ lâu hồi phục hơn.
• Vị trí vết thương: Vết thương hở ở tay chân thường lâu lành do vận động nhiều và dễ tiếp xúc môi trường khói bụi, ô nhiễm, trong khi đó vết ở vùng mặt thường có tốc độ lành nhanh hơn.
• Cách vệ sinh và chăm sóc: Nếu được làm sạch, băng bó và thay băng đúng cách, vết thương có tốc độ hồi phục nhanh hơn, ngược lại nếu không chăm sóc cẩn thận sẽ dễ bị nhiễm trùng.
• Thể trạng và sức đề kháng: Người khỏe mạnh sẽ có tốc độ hồi phục nhanh hơn so với người suy nhược hoặc sức đề kháng kém.
• Bệnh lý nền: Tiểu đường, thiếu máu, rối loạn đông máu,… đều là tác nhân làm chậm quá trình tự lành vết thương và dễ phát sinh biến chứng.

Triệu chứng bất thường khi có vết thương hở

Trong quá trình liền vết thương, cơ thể sẽ có những biểu hiện bình thường và bất thường cụ thể. Việc phân biệt rõ đâu là dấu hiệu bất thường sẽ giúp bạn chăm sóc vết thương đúng cách.

• Vết thương hơi sưng, đau nhức nhẹ, có thể chảy dịch trong vài ngày đầu.
• Nếu vết thương sưng đỏ lan rộng, chảy mủ vàng xanh hoặc có mùi hôi cần cảnh giác.
• Chảy máu không cầm được, đau tăng dần theo thời gian là dấu hiệu bất thường.
• Biến chứng nhiễm trùng lan rộng, hoại tử mô, để lại sẹo xấu có thể xảy ra nếu không xử lý kịp thời.

Cách chăm sóc vết thương hở để mau lành

Để vết thương hở nhanh hồi phục và hạn chế nguy cơ biến chứng, việc sơ cứu đúng cách và chăm sóc lâu dài là vô cùng quan trọng. Bạn có thể tham khảo những lưu ý dưới đây để hỗ trợ vết thương nhanh lành, đồng thời kiểm soát nguy cơ biến chứng.

Làm sạch và cầm máu ngay khi bị thương

Ngay khi gặp chấn thương, điều đầu tiên cần làm là rửa vết thương dưới vòi nước sạch hoặc dùng nước muối sinh lý để loại bỏ bụi bẩn, dị vật. Sau đó dùng gạc vô trùng ép nhẹ để cầm máu. Không nên dùng xà phòng mạnh hoặc rượu trực tiếp lên vết thương vì có thể gây kích ứng và làm chậm quá trình hồi phục.

Băng bó và thay băng đúng cách

Sau khi vết thương đã được làm sạch và cầm máu cần băng lại bằng gạc y tế sạch để ngăn vi khuẩn xâm nhập. Băng không nên quấn quá chặt để tránh cản trở lưu thông máu và cần thay băng ít nhất 1 lần/ngày hoặc khi gạc bị ướt/bẩn. Ngoài ra người bệnh cần giữ cho vùng da quanh vết thương khô ráo, sạch sẽ.

Chế độ dinh dưỡng hỗ trợ quá trình lành vết thương

Chế độ ăn uống ảnh hưởng nhiều đến tốc độ liền vết thương hở trên da. Người bị thương nên bổ sung nhiều thực phẩm giàu protein (thịt nạc, cá, trứng, sữa) để tăng cường tái tạo mô mới. Bên cạnh đó cũng cần bổ sung vitamin C từ cam, chanh, bưởi giúp tăng sản xuất collagen, tăng cường kẽm từ hải sản, hạt ngũ cốc giúp vết thương khép miệng nhanh hơn, đồng thời tránh rượu bia, thuốc lá vì làm chậm quá trình hồi phục.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Không phải mọi vết thương hở đều có thể xử lý an toàn tại nhà. Nếu vết thương sâu ≥2 cm, chảy máu không cầm sau 20 phút, hoặc nằm ở các vị trí nhạy cảm (mặt, mắt, cổ, khớp), cần đến cơ sở y tế ngay.

Ngoài ra, khi xuất hiện mủ, viêm đỏ, sốt hoặc người bệnh có bệnh nền như tiểu đường, rối loạn đông máu thì việc đến cơ sở y tế gần nhất thăm khám là cần thiết để tránh biến chứng nguy hiểm. Tại đây, bác sĩ sẽ tiến hành khâu vết thương, tiêm ngừa uốn ván nếu cần và kê thuốc phù hợp để kiểm soát nguy cơ nhiễm trùng.

Vết thương hở có tự lành được không phụ thuộc vào độ sâu, diện tích và cách chăm sóc của mỗi người. Phần lớn vết thương nhỏ có thể tự liền sau một thời gian ngắn nếu được vệ sinh đúng cách. Tuy nhiên, với những vết thương lớn, sâu hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng, việc đi khám và điều trị y tế là điều bắt buộc để đảm bảo an toàn và tránh biến chứng.