Vì sao uống thuốc tránh thai gây tăng cân? Nguyên nhân và cách kiểm soát hiệu quả

Thuốc tránh thai dạng viên là biện pháp kiểm soát sinh sản hiệu quả và tiện lợi cho phụ nữ hiện đại. Tuy nhiên, nhiều chị em phản ánh hiện tượng tăng cân sau một thời gian sử dụng, khiến không ít người băn khoăn, lo lắng. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu tại sao uống thuốc tránh thai gây tăng cân? Có cách nào để kiểm soát tình trạng uống thuốc tránh thai gây tăng cân không?

Uống thuốc tránh thai gây tăng cân không?

Nhiều phụ nữ lo ngại việc dùng thuốc tránh thai có thể khiến họ tăng cân. Nhưng liệu thuốc tránh thai có gây tăng cân không? Hiện chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy thuốc tránh thai gây tăng cân ở tất cả phụ nữ. Một số người có thể tăng cân nhẹ trong thời gian đầu sử dụng, chủ yếu do giữ nước hoặc thay đổi khẩu vị, nhưng phần lớn phụ nữ không bị tăng cân đáng kể khi dùng thuốc tránh thai. Tuy nhiên, đa phần tăng cân là do giữ nước, không phải do tăng mỡ thật.

Hai thành phần chính trong thuốc tránh thai – estrogen và progestin – có thể ảnh hưởng gián tiếp đến cân nặng. Estrogen có thể gây giữ nước nhẹ, khiến bạn cảm thấy cơ thể “nặng nề” hơn. Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin có thể kích thích cảm giác thèm ăn, khiến bạn ăn nhiều hơn bình thường nếu không kiểm soát từ đó dẫn đến tăng cân. Ở một số người, thuốc có thể làm mỡ tích tụ vùng ngực, hông, bụng, nhưng thường nhẹ và không kéo dài.

Không ít trường hợp, tăng cân có thể không do thuốc mà do những nguyên nhân khác như: Chế độ ăn uống dư thừa calo, lối sống ít vận động, mắc các rối loạn nội tiết (tuyến giáp, kháng insulin…).

Cách phòng ngừa tăng cân khi dùng thuốc tránh thai

Uống thuốc tránh thai gây tăng cân là tình trạng nhiều phụ nữ gặp phải. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng ngừa bằng các biện pháp sau:

Lựa chọn thuốc tránh thai phù hợp

Bạn có thể ưu tiên thuốc tránh thai thế hệ mới với liều hormone thấp hoặc chỉ chứa progestin đơn thuần (mini-pill). Những loại thuốc này ít gây giữ nước. Thuốc chỉ chứa progestin thường ít ảnh hưởng đến cân nặng và cũng phù hợp mẹ cho con bú.

Duy trì vận động thể chất đều đặn

Tập thể dục ít nhất 20 - 30 phút mỗi ngày với các bài nhẹ như đi bộ nhanh, yoga, đạp xe cũng giúp đốt cháy calo, kiểm soát cân nặng hiệu quả. Vận động giúp cân bằng hormone, cải thiện chuyển hóa, đồng thời kiểm soát sự thèm ăn.

Ăn uống khoa học, kiểm soát natri và nước

Muốn hạn chế tăng cân khi uống thuốc tránh thai, bạn nên hạn chế muối và thực phẩm chế biến sẵn trong chế độ ăn. Nguyên nhân vì chúng làm tình trạng giữ nước trở nên rõ rệt hơn. Hãy ưu tiên rau xanh, thực phẩm giàu chất xơ, protein nạc thay vì tinh bột tinh chế và đồ ngọt để kiểm soát lượng calo nạp vào cơ thể.

Theo dõi cân nặng định kỳ

Nếu uống thuốc tránh thai gây tăng cân, bạn có thể ghi chép cân nặng hàng tuần hoặc mỗi 2 tuần. Việc này giúp bạn kịp thời phát hiện thay đổi bất thường. Nếu tăng từ 2 - 3kg trong thời gian ngắn không rõ nguyên nhân, bạn nên đi khám để được đánh giá lại loại thuốc đang dùng.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc giảm cân

Một số thuốc giảm cân có thể tương tác bất lợi với thuốc tránh thai, làm giảm hiệu quả hoặc tăng tác dụng phụ. Ngoài ra, không phải thuốc giảm cân nào cũng an toàn. Trước khi áp dụng bất cứ phương pháp giảm cân nào ngoài điều chỉnh cách ăn uống và tăng cường tập luyện, bạn đều nên có sự tư vấn của bác sĩ.

Khi nào cần thay đổi biện pháp tránh thai?

Không phải các loại thuốc tránh thai đều phù hợp với mọi phụ nữ. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tư vấn cấy que tránh thai, đặt vòng tránh thai nội tiết,... Một số dấu hiệu cho thấy bạn nên cân nhắc đổi sang biện pháp tránh thai an toàn khác như:

Tăng cân nhanh, kéo dài, không kiểm soát được

Nếu bạn uống thuốc tránh thai gây tăng cân rõ rệt (trên 2 - 3kg/tháng) dù không thay đổi chế độ ăn hay sinh hoạt, thì nội tiết tố trong thuốc có thể là nguyên nhân. Khi đó, bạn nên thay đổi sang loại thuốc liều thấp hơn hoặc biện pháp khác như đặt vòng, que cấy.

Xuất hiện tác dụng phụ gây khó chịu hoặc ảnh hưởng sức khỏe

Các tác dụng phụ thuốc tránh thai như: Đau đầu dữ dội, rối loạn kinh nguyệt nặng, nổi mụn, giảm ham muốn, trầm cảm, đau tức ngực kéo dài,… có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn nên đổi biện pháp tránh thai an toàn khác.

Thay đổi nhu cầu cá nhân hoặc sức khỏe

Bạn có thể cần đổi phương pháp nếu quên uống thuốc thường xuyên) hoặc có các vấn đề sức khỏe mới phát sinh. Phổ biến nhất là cao huyết áp, bệnh gan, huyết khối, tim mạch…

Ai không nên uống thuốc tránh thai dù có tăng cân hay không?

Mặc dù uống thuốc tránh thai gây tăng cân hay không, có một số đối tượng không phù hợp với cách tránh thai này. Cụ thể là:

• Những người có tiền sử hoặc đang mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, đột quỵ, cục máu đông (huyết khối tĩnh mạch sâu, thuyên tắc phổi...) tuyệt đối không nên dùng thuốc tránh thai phối hợp chứa estrogen và progestin. Loại thuốc này có nguy cơ làm tình trạng bệnh nặng hơn.
• Những phụ nữ bị bệnh gan nặng, xơ gan, u gan hoặc có vấn đề về chuyển hóa estrogen cũng không nên dùng thuốc tránh thai. Lý do là vì các loại thuốc này được chuyển hóa qua gan.
• Phụ nữ đang cho con bú dưới 6 tháng không nên dùng thuốc tránh thai kết hợp vì có thể ảnh hưởng đến lượng sữa. Với người có tiền sử ung thư vú hoặc đang điều trị ung thư phụ thuộc nội tiết, thuốc tránh thai là chống chỉ định tuyệt đối.
• Cuối cùng, người thường xuyên quên uống thuốc, có rối loạn tiêu hóa kéo dài, hoặc đang dùng một số thuốc ảnh hưởng đến chuyển hóa (như thuốc chống động kinh, kháng sinh mạnh...) cũng cần được bác sĩ tư vấn kỹ trước khi uống thuốc tránh thai.

Uống thuốc tránh thai gây tăng cân là một hiện tượng mà một số phụ nữ có thể gặp phải trong quá trình sử dụng. Nhưng trong hầu hết các trường hợp, tình trạng tăng cân nhẹ chỉ diễn ra trong một thời gian ngắn. Để phòng ngừa, phụ nữ nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và lựa chọn loại thuốc phù hợp theo tư vấn của bác sĩ. Nếu xuất hiện tình trạng tăng cân nhanh, kéo dài hoặc khó kiểm soát, bạn cần đi khám để được điều chỉnh biện pháp tránh thai phù hợp hơn. Điều quan trọng bạn cần nhớ là tuyệt đối không tự ý dùng thuốc giảm cân khi chưa có chỉ định chuyên môn.