Vỡ tử cung: Tai biến sản khoa có thể gây tử vong cho mẹ và thai nhi

Vỡ tử cung là gì?

Vỡ tử cung là một tai biến sản khoa nguy hiểm có thể gây tử vong mẹ và thai nhi. Vỡ tử cung có triệu chứng điển hình do sự vỡ tất cả các lớp của tử cung mà không phải do phẫu thuật, thường kèm chảy máu, có thể tống xuất một phần hoặc tất cả các phần thai vào ổ bụng.

Vỡ tử cung có thể gặp trong 2 thời kỳ: Thời kỳ thai nghén (thường ít gặp) hoặc trong thời kỳ chuyển dạ.

Các hình thái lâm sàng trong vỡ tử cung:

• Vỡ tử cung hoàn toàn: Tử cung bị tổn thương toàn bộ các lớp từ niêm mạc, đến cơ tử cung và phúc mạc. Thường thai và rau bị đẩy vào trong ổ bụng.

• Vỡ tử cung dưới phúc mạc: Tử cung bị tổn thương lớp niêm mạc và cơ, lớp phúc mạc còn nguyên vẹn. Thai và rau vẫn nằm trong tử cung.

• Vỡ tử cung phức tạp: Giống với vỡ tử cung hoàn toàn nhưng kèm theo các tổn thương tạng xung quanh như bàng quang, niệu quản, mạch máu, đại - trực tràng,…

• Vỡ tử cung ở người có sẹo mổ cũ: Thường vết mổ bị nứt một phần, ít chảy máu. Nhiều khi chỉ chẩn đoán được khi mổ lấy thai hoặc khi kiểm soát tử cung.

Những dấu hiệu và triệu chứng của vỡ tử cung

Vỡ tử cung trong thời kỳ thai nghén

• Vỡ tử cung có thể xảy ra ở bất kỳ tuổi thai nào. Sản phụ cảm thấy đau chói vùng hạ vị đột ngột (tự nhiên hoặc sau chấn thương vùng bụng), nhất là chỗ mổ cũ, có thể ra huyết âm đạo.
• Sản phụ choáng nhẹ hay nặng tùy theo mức độ mất máu.
• Tử cung: Có điểm đau chói vùng vết mổ cũ hoặc sờ thấy mất ranh giới tử cung bình thường. Có thể thai nằm trong ổ bụng. Không còn hoạt động tim thai.
• Xuất huyết âm đạo, ngôi thai thay đổi.
• Nước ối có màu đỏ.
• Ấn đau vùng vết mổ.

Vỡ tử cung trong thời kỳ chuyển dạ

Dọa vỡ tử cung trong thời kỳ chuyển dạ:

• Chỉ xảy ra trên tử cung không có sẹo mổ cũ.

• Sản phụ đau nhiều do cơn co tử cung mau và mạnh.

• Tử cung co thắt hình quả bầu nậm.

• Xuất hiện vòng Bandl (chỗ thắt thành vòng giữa đoạn dưới và thân tử cung) lên cao.

• Thai suy: Tim đập nhanh, hoặc chậm, hoặc không đều.

Vỡ tử cung:

• Sản phụ có dấu dọa vỡ, đau nhói đột ngột sau đó bớt đau nhưng tổng trạng xấu dần.

• Choáng: Da xanh, niêm nhạt, mạch nhanh nhẹ khó bắt, tụt huyết áp, tay chân lạnh.

• Xuất huyết âm đạo.

• Nước tiểu có thể có màu đỏ.

• Tim thai không còn hoạt động.

• Mất cơn co tử cung.

• Sờ thấy phần thai dưới da bụng.

• Tử cung không còn dấu hiệu vòng Bandl.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh vỡ tử cung

Tử vong mẹ và thai: Nếu không được xử trí kịp thời, nhất là vỡ tử cung xảy ra ở các tuyến không có khả năng phẫu thuật.

Cắt tử cung: Tỷ lệ cắt tử cung cao ở những trường hợp vỡ tử cung.

Tổn thương tạng: Có thể tổn thương bàng quang, niệu quản, mạch hạ vị, đại – trực tràng khi vỡ tử cung và trong khi phẫu thuật xử trí vỡ tử cung.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến vỡ tử cung

Nguyên nhân chủ yếu gây vỡ tử cung là do vết mổ cũ trên tử cung bị nứt ra. Nứt vết mổ cũ có thể xảy ra từ rất sớm hay lúc gần chuyển dạ, chuyển dạ vì sẹo mổ là chủ yếu của tử cung. Rất nhiều trường hợp kể cả lúc đã mổ bụng không nhìn thấy sẹo mổ cũ. Nó chỉ được phát hiện bằng cách nhuộm đặc biệt (gieson) và qua kính hiển vi mới thấy vết sẹo co dúm lại, ở đó có sự tăng sinh tổ chức liên kết (connective tissue) thay các thớ cơ tử cung nên mất độ chun dãn.