Diêm sinh: Vị thuốc từ lưu huỳnh trong tự nhiên

Tên gọi, danh pháp

Tên Tiếng Việt: Diêm sinh

Tên khác: Hoàng nha; Lưu hoàng; Oải lưu hoàng; Thạch lưu hoàng

Tên khoa học: Sulfur

Đặc điểm tự nhiên

Diêm sinh là một nguyên tố có sẵn trong thiên nhiên hay do chế từ những hợp chất có lưu huỳnh trong thiên nhiên mà được. Tùy theo nguồn gốc và cách chế biến khác nhau, lưu huỳnh có khi là một thứ bột màu vàng, không mùi, có khi là những cục to không đều, màu vàng tươi, hơi có mùi đặc biệt, không tan trong nước, trong rượu và ete, tan nhiều hơn trong dầu. Khi đốt lên cháy với ánh lửa xanh và tỏa ra mùi khét khó thở.

Phân bố, thu hái, chế biến

Diêm sinh là một nguyên tố có sẵn trong thiên nhiên hay do chế từ những hợp chất có lưu huỳnh trong thiên nhiên mà được.

Diêm sinh được bào chế từ lưu huỳnh đã được lọc bỏ tạp chất, đập thành từng cục nhỏ hoặc tán thành bột. Khi cần dùng có thể dùng lưu huỳnh nấu chung với đậu hũ, cứ 100 kg lưu huỳnh thì nấu với 200 kg đậu hũ. Nấu đến khi đậu hũ chuyển sang màu đen lục thì lấy ra, rửa sạch can âm rồi đập vụn, bảo quản dùng dần.

Bảo quản dược liệu Diêm sinh ở nơi khô thoáng, tránh độ ẩm cao và nhiệt độ quá nóng.

Bộ phận sử dụng

Lưu huỳnh đã được lọc bỏ tạp chất.

Thành phần chủ yếu của diêm sinh là chất sulfur nguyên chất, tùy theo nguồn gốc và cách chế tạo, có thể có những tạp chất như đất, vôi, asen, sắt…

Theo y học cổ truyền

Theo tài liệu cổ diêm sinh có vị chua, tính ôn, có độc và 2 kinh tâm và thận. Có tác dụng bổ hỏa, tráng dương, bổ mệnh môn chân hỏa, lưu lợi đại trường sát trùng. Dùng trong những trường hợp liệt dương, lỵ lâu ngày, người già yếu, hư hàn mà bí đại tiện, táo bón, phong thấp, thấp khớp. Dùng trong còn có tác dụng trừ giun sán. Dùng ngoài có tác dụng sát trùng, chữa mẩn ngứa, mụn nhọt.

Theo y học hiện đại

Tác dụng với đường ruột: Khi sử dụng Sulfur, Sulfur sẽ kết hợp với các chất có trong thành ruột, làm tăng nhu động ruột.

Giảm ho, hóa đàm và điều trị viêm đau khớp (thí nghiệm trên động vật).

Ngày dùng 2 – 3 g dưới dạng thuốc bột hay thuốc viên.

Bán lưu huỳnh: 

Chữa người già bị táo bón lâu ngày, mạch máu bị cứng, khớp xương đau. Lưu huỳnh rửa sạch (lưu huỳnh thăng hoa) 100 g, bán hạ 60 g tán nhỏ. Cả hai vị trộn đều, thêm mật làm thành viên nhỏ bằng hạt đậu xanh. Ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần 10 – 20 viên.

Thuốc bôi ngoài:

Chữa mụn nhọt lưu huỳnh, đại phong tử, xà sàng tử, các vị bằng nhau, giã nhỏ, thêm dầu vừng mà bôi lên các mụn nhọt đã rửa sạch (kinh nghiệm dân gian).

Một hình thức dùng diêm sinh trong đông y: 

Chữa người già yếu bí đại tiện, phong thấp. Diêm sinh tán nhỏ cho vào ruột lợn. Đem luộc sôi đều trong 4 giờ lấy ra tán nhỏ. Viên bằng hạt ngô. Ngày uống 2 – 4 g.

Chữa mụn trứng cá đỏ: 

Diêm sinh 25 g, kinh phấn 5 g, phèn phi 5 g, rượu 50° 300ml, lắc đều ngày bôi nhiều lần.

Không được sử dụng Diêm sinh trong thời gian dài và sử dụng quá liều.

Phụ nữ có thai, người âm hư hỏa vượng không được dùng.

Nếu cần sử dụng phải dùng lưu huỳnh đã bào chế, không được sử dụng lưu huỳnh trong tự nhiên.

Trong lưu huỳnh có chứa thạch tín, là vị độc có thể gây chết người. Do đó, uống quá nhiều Diêm sinh có thể gây nhiễm độc theo thời gian và gây tử vong.

Diêm sinh bào chế cùng với đậu phụ có thể còn chứa độc. Hiện tại cần nghiên cứu thêm, do đó, không sử dụng mà không có sự chỉ định của thầy thuốc.

Diêm sinh là vị thuốc được sử dụng trong Đông y và Tây y với nhiều công dụng khác nhau. Tuy nhiên, do độc tính nguy hiểm mà người bệnh không được tự ý sử dụng dược liệu. Trao đổi với thầy thuốc hoặc bác sĩ trước khi sử dụng.