6 câu hỏi về vắc xin hợp bào hô hấp RSV: Giải đáp đầy đủ và dễ hiểu

Virus Hợp bào Hô hấp (RSV) là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh hô hấp nặng. Vắc xin Abrysvo (Pfizer) là giải pháp mới đầy hứa hẹn, giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng ở trẻ sơ sinh và người lớn tuổi. Để giải đáp các thắc mắc phổ biến, bài viết này sẽ tổng hợp và làm rõ 6 câu hỏi về vắc xin hợp bào hô hấp RSV.

Vắc xin RSV phòng bệnh gì? Vì sao cần tiêm?

Virus hợp bào hô hấp (RSV) là tác nhân gây bệnh đường hô hấp phổ biến, lây lan nhanh qua giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện hoặc tiếp xúc với bề mặt có chứa virus.

Ở người khỏe mạnh, RSV thường chỉ gây triệu chứng nhẹ như ho, sổ mũi, đau họng, sốt nhẹ, tương tự cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, với nhóm nguy cơ cao gồm trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền hô hấp hoặc tim mạch, RSV có thể dẫn đến viêm đường hô hấp dưới nghiêm trọng như viêm tiểu phế quản, viêm phổi, suy hô hấp.

Biến chứng do RSV có thể rất nặng, thậm chí gây nhập viện hoặc tử vong. Ở trẻ em, nhiễm RSV nặng có thể để lại di chứng lâu dài như khò khè tái diễn, hen suyễn hoặc suy giảm chức năng phổi. Ở người cao tuổi và bệnh nhân mắc bệnh mạn tính (suy tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…), RSV có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.

Vắc xin RSV là giải pháp phòng ngừa chủ động, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh, hạn chế nhập viện, biến chứng và tử vong. Khi được tiêm đúng đối tượng, vắc xin đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là những nhóm dễ bị tổn thương.

Ai nên tiêm vắc xin phòng RSV?

Hiện nay, vắc xin Abrysvo được khuyến cáo cho hai nhóm sau:

• Phụ nữ mang thai từ tuần 24 đến 36: Khi mẹ được tiêm, kháng thể sẽ truyền thụ động qua nhau thai, giúp trẻ sơ sinh có khả năng miễn dịch trong những tháng đầu đời, giai đoạn hệ miễn dịch của bé còn non yếu và dễ bị tổn thương.
• Người từ 60 tuổi trở lên: Việc tiêm vắc xin giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp dưới nghiêm trọng do RSV, bởi hệ miễn dịch ở nhóm tuổi này thường suy yếu theo thời gian.

Vì sao hiện chưa có vắc xin RSV dành cho trẻ?

Một thắc mắc phổ biến là: “Tại sao trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ chưa được tiêm vắc xin RSV? Vì sao không khuyến cáo tiêm cho tất cả mọi người?”

Lý do chính nằm ở đặc điểm hệ miễn dịch: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 6 tháng tuổi, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Việc phát triển một loại vắc xin vừa an toàn vừa hiệu quả cho nhóm tuổi này là thách thức lớn. Hiện nay, giải pháp chủ yếu là tiêm vắc xin RSV cho phụ nữ mang thai từ tuần 24 - 36, giúp truyền kháng thể thụ động qua nhau thai, bảo vệ trẻ trong những tháng đầu đời.

Ngoài ra, trẻ sơ sinh và nhũ nhi có thể được bảo vệ bằng kháng thể đơn dòng. Đây là biện pháp thay thế vắc xin, cung cấp khả năng phòng ngừa ngay lập tức mà không cần hệ miễn dịch của trẻ phải tự tạo phản ứng như khi tiêm vắc xin.

Vì vậy, hiện tại trẻ nhỏ, đặc biệt dưới 6 tháng tuổi thường được bảo vệ gián tiếp qua mẹ tiêm vắc xin hoặc bằng kháng thể đơn dòng RSV. Do đó, vắc xin RSV không được khuyến cáo tiêm rộng rãi cho toàn bộ dân số, mà ưu tiên cho nhóm nguy cơ cao và phụ nữ mang thai nhằm bảo vệ trẻ sơ sinh và giảm biến chứng nặng.

Hiệu quả của vắc xin RSV, có thực sự bảo vệ tốt?

Các nghiên cứu lâm sàng và thực tiễn đã chứng minh vắc xin RSV mang lại hiệu quả rõ rệt:

Ở phụ nữ mang thai tiêm vắc xin giúp giảm khoảng 81,8% nguy cơ nhiễm trùng hô hấp dưới nặng do RSV cần chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu sau sinh. Hiệu lực bảo vệ vẫn duy trì ở mức 69,4% đến khi trẻ được 6 tháng tuổi, nhờ kháng thể mẹ truyền sang con.

Thực tế một nghiên cứu tại Argentina cho thấy vắc xin giúp giảm hơn 70% nguy cơ nhập viện vì RSV ở trẻ dưới 6 tháng tuổi.

Ở người cao tuổi vắc xin RSV giúp giảm gần 90% nguy cơ mắc bệnh hô hấp dưới do RSV so với nhóm không tiêm, nhờ tăng cường miễn dịch vốn suy yếu theo tuổi tác.

Người từng mắc RSV có cần tiêm vắc xin không?

Mặc dù đã từng mắc RSV, nhưng các chuyên gia vẫn khuyến nghị bạn nên tiêm vắc xin Abrysvo để được bảo vệ tốt hơn. Nguyên nhân là bởi miễn dịch tự nhiên sau khi mắc RSV thường không bền vững và suy giảm nhanh chóng, khiến bạn có thể bị tái nhiễm sau một thời gian. Thậm chí, những lần nhiễm lại có thể gây bệnh nặng hơn, đặc biệt ở nhóm nguy cơ cao như người cao tuổi hoặc người có bệnh nền hô hấp, tim mạch.

Tiêm vắc xin RSV giúp tạo ra khả năng bảo vệ chủ động, ổn định và lâu dài hơn, từ đó giảm đáng kể nguy cơ tái nhiễm nặng, hạn chế nhập viện và biến chứng nguy hiểm. Đây là lý do vắc xin RSV vẫn được khuyến khích ngay cả với những người đã từng mắc bệnh trước đó.

Nên tiêm vắc xin RSV vào thời điểm nào trong năm?

Thời điểm tiêm vắc xin RSV phụ thuộc vào đặc điểm lưu hành của virus:

• Tại các quốc gia ôn đới: RSV thường có tính mùa vụ, bùng phát mạnh vào những tháng lạnh, mùa đông. Vì vậy, việc tiêm vắc xin nên được thực hiện trước mùa dịch để cơ thể kịp tạo miễn dịch bảo vệ.
• Tại Việt Nam: Do khí hậu nhiệt đới và thời tiết biến động, RSV có thể xuất hiện quanh năm với nhiều đợt bùng phát khác nhau. Khảo sát cho thấy ở khu vực miền Nam, RSV thường tăng cao trong khoảng tháng 5 - 10.

Chính vì vậy, khuyến nghị hiện nay là tiêm càng sớm càng tốt, đặc biệt với những người thuộc nhóm nguy cơ cao, thay vì chờ đến “mùa dịch” mới đi tiêm.

Đối vắc xin Abrysvo, hiện chỉ cần một liều duy nhất, không phải tiêm định kỳ hàng năm.

Vắc xin RSV là bước tiến quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh đường hô hấp ở trẻ sơ sinh và người cao tuổi. Qua 6 câu hỏi về vắc xin hợp bào hô hấp RSV, có thể thấy việc tiêm chủng không chỉ giúp giảm nguy cơ nhập viện mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, người dân nên chủ động liên hệ cơ sở tiêm chủng uy tín, cập nhật thông tin giá cả, lịch tiêm và nhận tư vấn từ bác sĩ.

Tiêm chủng Long Châu hiện đang cung cấp vắc xin RSV (Abrysvo) chính hãng, được bảo quản chuẩn GSP và thực hiện bởi đội ngũ y tế giàu kinh nghiệm. Hãy chủ động đặt lịch sớm để đảm bảo có liều tiêm đúng thời điểm và tránh tình trạng khan hiếm vắc xin.