Kháng thể đơn dòng RSV: Ứng dụng và lợi ích trong phòng ngừa bệnh hô hấp

Kháng thể đơn dòng RSV đang trở thành giải pháp y tế tiên tiến giúp phòng ngừa hiệu quả bệnh hô hấp do virus hợp bào hô hấp (RSV) gây ra ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Với khả năng tạo miễn dịch tức thì, kháng thể này giúp giảm nguy cơ viêm phổi, viêm tiểu phế quản và nhập viện. Cùng tìm hiểu về kháng thể đơn dòng RSV để giúp cha mẹ có thêm lựa chọn an toàn để bảo vệ sức khỏe con trong mùa dịch bệnh.

Kháng thể đơn dòng RSV là gì?

Kháng thể đơn dòng RSV được tạo ra bằng công nghệ sinh học hiện đại, nhằm phòng ngừa nhiễm virus RSV - một trong những tác nhân gây bệnh hô hấp nguy hiểm ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đây là hình thức miễn dịch thụ động, nghĩa là trẻ được cung cấp sẵn kháng thể để có khả năng bảo vệ ngay lập tức, thay vì phải chờ cơ thể tự tạo miễn dịch như khi tiêm vắc xin.

Kháng thể này hoạt động bằng cách gắn vào protein F của virus RSV, ngăn chặn quá trình xâm nhập vào tế bào niêm mạc đường hô hấp. Nhờ đó, trẻ giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nặng như viêm tiểu phế quản hay viêm phổi.

Vì sao RSV nguy hiểm?

Virus hợp bào hô hấp (RSV) là một trong những tác nhân gây bệnh hô hấp phổ biến và nguy hiểm nhất ở trẻ nhỏ. RSV được xem là nguyên nhân hàng đầu gây viêm tiểu phế quản ở trẻ dưới 2 tuổi, đồng thời có thể dẫn đến viêm phổi nặng phải nhập viện. Đặc biệt, với trẻ sinh non hoặc có bệnh nền tim - phổi, RSV dễ gây suy hô hấp nghiêm trọng.

Không giống nhiều loại virus khác, RSV có thể gây tái nhiễm nhiều lần trong đời, với mùa lưu hành cao điểm thường vào mùa mưa hoặc mùa lạnh, tùy theo khu vực địa lý. Nhóm trẻ sơ sinh, trẻ sinh non và trẻ có bệnh tim - phổi bẩm sinh là những đối tượng dễ diễn tiến nặng khi nhiễm RSV.

Vì vậy việc sử dụng kháng thể đơn dòng trở thành giải pháp phòng ngừa quan trọng, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế biến chứng nặng do RSV gây ra.

Các loại kháng thể đơn dòng RSV hiện nay

Hiện nay có hai loại kháng thể đơn dòng RSV được sử dụng phổ biến trên thế giới: Nirsevimab và Palivizumab (Synagis).

Nirsevimab - kháng thể đơn dòng thế hệ mới

Nirsevimab là kháng thể đơn dòng RSV thế hệ mới, được thiết kế để bảo vệ trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ trong mùa dịch RSV. Điểm nổi bật của Nirsevimab là chỉ cần một liều duy nhất cho cả mùa dịch, giúp giảm gánh nặng tiêm chủng và mang lại sự tiện lợi cho phụ huynh. Kháng thể này có hiệu lực cao và thời gian bảo vệ dài, phù hợp để sử dụng cho tất cả trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, không chỉ giới hạn ở nhóm nguy cơ cao. Đây được xem là bước tiến vượt bậc trong phòng ngừa RSV, giúp giảm nguy cơ viêm phổi, viêm tiểu phế quản và các biến chứng nặng.

Palivizumab (Synagis) - kháng thể đơn dòng thế hệ đầu tiên

Palivizumab( Synagis) là kháng thể đơn dòng RSV thế hệ đầu tiên. Loại kháng thể này đã được sử dụng nhiều năm trong chăm sóc trẻ sinh non và trẻ có nguy cơ cao như mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc bệnh phổi mạn tính. Khác với Nirsevimab, Synagis cần được tiêm hàng tháng trong mùa dịch RSV để duy trì hiệu quả bảo vệ.

Mặc dù phải tiêm nhiều lần, Synagis đã chứng minh hiệu quả lâm sàng lâu dài và được FDA (Mỹ) cấp phép từ năm 1998, hiện sử dụng rộng rãi tại hơn 100 quốc gia. Đặc biệt, Dung dịch tiêm Synagis hiện đã có cung cấp tại hệ thống Nhà thuốc Long Châu, giúp phụ huynh tại Việt Nam dễ dàng tiếp cận và đăng ký tiêm cho con, mang lại sự yên tâm trong việc phòng ngừa RSV cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Ứng dụng của kháng thể đơn dòng RSV trong phòng ngừa bệnh hô hấp

Kháng thể đơn dòng RSV được sử dụng nhằm giảm nguy cơ nhiễm virus hợp bào hô hấp (RSV) và hạn chế mức độ nặng của bệnh khi trẻ mắc phải. Đây là giải pháp miễn dịch thụ động, mang lại hiệu quả bảo vệ ngay sau khi tiêm.

Các ứng dụng chính của kháng thể RSV gồm:

• Phòng ngừa cho trẻ sơ sinh trong mùa dịch RSV, đặc biệt khi chưa có vắc xin dành cho nhóm tuổi này.
• Bảo vệ trẻ sinh non, trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc bệnh phổi mạn tính, vốn là những đối tượng dễ diễn tiến nặng khi nhiễm RSV.
• Giảm tỷ lệ nhập viện và nguy cơ suy hô hấp, nhờ đó giúp giảm mức độ tiến triển nặng, kháng thể giúp giảm đáng kể gánh nặng điều trị cho gia đình và cơ sở y tế.
• Hỗ trợ cộng đồng khi RSV bùng phát theo mùa, góp phần giảm tốc độ lây lan và bảo vệ nhóm dân số dễ tổn thương.

Hiện nay, kháng thể đơn dòng RSV chủ yếu được chỉ định cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Một số nghiên cứu đang đánh giá tiềm năng ứng dụng cho người cao tuổi hoặc suy giảm miễn dịch, nhưng chưa được áp dụng rộng rãi.

Thông thường, việc tiêm kháng thể đơn dòng RSV được thực hiện trước hoặc trong mùa dịch, tùy theo đặc điểm khí hậu và tình hình dịch tễ của từng khu vực. Đây là biện pháp phòng ngừa hiệu quả, an toàn, và ngày càng được nhiều quốc gia áp dụng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Ưu điểm vượt trội của kháng thể đơn dòng RSV

Kháng thể đơn dòng RSV mang lại nhiều ưu điểm nổi bật, góp phần tối ưu hiệu quả phòng ngừa các bệnh lý hô hấp do virus RSV gây ra.

Ngay sau khi được tiêm, kháng thể tạo ra lớp bảo vệ tức thời, không cần thời gian chờ đợi để cơ thể tự hình thành miễn dịch như vắc xin. Nhờ khả năng nhận diện và gắn đặc hiệu vào protein F của RSV, kháng thể tác động chính xác lên tác nhân gây bệnh mà không ảnh hưởng đến hệ vi sinh hay các hoạt động miễn dịch khác của cơ thể.

Nhiều nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn đã chứng minh tính an toàn và hiệu quả của kháng thể RSV, thể hiện qua việc giảm đáng kể tỷ lệ nhập viện, hạn chế mức độ nặng, giảm nhu cầu thở máy và giảm gánh nặng điều trị.

Đối tượng nên sử dụng kháng thể đơn dòng RSV

Kháng thể đơn dòng RSV được khuyến nghị cho:

• Trẻ sơ sinh trong mùa dịch RSV;
• Trẻ sinh non;
• Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh;
• Trẻ có bệnh phổi mạn tính;
• Trẻ nguy cơ thấp nhưng sống trong vùng dịch.

Ngoài ra, một số quốc gia còn cân nhắc sử dụng cho người cao tuổi và người suy giảm miễn dịch, tùy theo khuyến cáo y tế và tình hình dịch tễ.

Kháng thể đơn dòng RSV là giải pháp phòng ngừa miễn dịch thụ động, dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đặc biệt trong mùa RSV. Biện pháp này giúp trẻ có kháng thể sẵn sàng để chống lại virus mà không cần chờ cơ thể tự sinh miễn dịch như khi tiêm vắc xin.

Tuy nhiên, với nhóm trẻ chưa được tiêm kháng thể hoặc chưa đủ điều kiện sử dụng, một biện pháp phòng ngừa chủ động đã được khuyến nghị là tiêm vắc xin RSV cho phụ nữ mang thai. Hiện nay, vắc xin Abrysvo đã được phê duyệt sử dụng cho phụ nữ mang thai từ tuần 24 đến 36 của thai kỳ, giúp truyền kháng thể tự nhiên qua nhau thai. Nhờ đó, trẻ được bảo vệ ngay từ khi chào đời, đặc biệt trong giai đoạn sơ sinh, khi hệ miễn dịch còn non yếu và chưa đủ tuổi sử dụng nhiều loại vắc xin.

Abrysvo là vắc xin phòng bệnh do virus hợp bào hô hấp (RSV) gây ra, được sử dụng cho phụ nữ mang thai từ 24 đến 36 tuần để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi RSV ngay từ những tháng đầu đời, đồng thời dùng cho người trên 60 tuổi nhằm giảm nguy cơ viêm phổi và biến chứng nặng do RSV. Vắc xin giúp giảm rõ rệt nguy cơ nhập viện và được xem là một trong những bước tiến quan trọng trong phòng ngừa bệnh đường hô hấp ở nhóm nguy cơ cao.

Việc kết hợp vắc xin cho mẹ bầu và kháng thể cho trẻ nhỏ tạo nên một chiến lược phòng ngừa RSV toàn diện, giúp giảm rõ rệt nguy cơ viêm phổi, viêm tiểu phế quản và nhập viện do RSV ở trẻ sơ sinh – đối tượng có nguy cơ cao nhất trong mùa dịch. Cha mẹ nên trao đổi với bác sĩ để được tư vấn giải pháp phù hợp theo độ tuổi, nguy cơ và tình hình dịch tễ tại địa phương.