Áp xe não do amip: Cập nhật thông tin đầy đủ từ chuyên gia

Áp xe não là tình trạng tích mủ trong nhu mô não. Ổ áp xe có thể xuất hiện ở vị trí khác nhau, kích thước khác nhau, đặc điểm khác nhau và có nguyên nhân gây bệnh khác nhau. Một trong số những “thủ phạm” gây nên căn bệnh nguy hiểm này là ký sinh trùng amip. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn đọc đầy đủ nhất những thông tin về áp xe não do amip. 

Áp xe não do amip là gì?

Ký sinh trùng amip còn được gọi là trùng chân giả hoặc trùng biến hình. Chúng có đặc điểm đặc trưng là hình dáng có thể khác nhau, không theo quy luật. Trùng amip lây lan qua đường phân và đường miệng. Con người bị nhiễm trùng amip khi tiếp xúc với nguồn nước, thức ăn bị nhiễm trùng amip, hoặc do chạm tay, chân vào các đồ vật có mang trùng amip.

Trùng amip có thể là căn nguyên gây ra nhiều bệnh lý như: Viêm đại tràng amip, bệnh lỵ amip, nhiễm trùng, viêm não, viêm màng não, viêm giác mạc và áp xe não do amip. 

Hình ảnh trùng amip với hình dạng không theo quy luật cố định

Như chúng ta đều biết, bộ não con người được bảo vệ bởi hệ miễn dịch, sọ não và các lớp mô quanh não bộ. Khi trùng amip vượt qua hàng rào bảo vệ, tấn công não bộ sẽ gây ra nhiễm trùng. Não bộ của chúng ta sẽ phản ứng lại bằng cách hình ảnh các khoang chứa mủ. Và đây chính là các ổ áp xe não. Áp xe não gây ra do amip từ ruột xâm nhập theo vòng tuần hoàn đi tới não gọi là áp xe do amip. 

Áp xe do amip xảy ra ở não có đặc điểm: 

• Các ổ áp xe sẽ xuất hiện ở cả 2 bán cầu của đại não.
• Bệnh nhân bị đau đầu dữ dội, nôn không kiểm soát do tăng áp lực nội sọ.
• Bệnh nhân có biểu hiện nhiễm trùng, nhiễm độc, tùy tình trạng mà mức độ khác nhau.
• Tùy vị trí tổn thương mà bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng thần kinh khác nhau. 

Bất cứ ai cũng có thể bị áp xe não do amip, nhưng những đối tượng dưới đây thường có nguy cơ cao hơn:

• Những người sống ở vùng có khí hậu nóng ẩm, nhiệt đới, cận nhiệt đới dễ mắc bệnh hơn người sống ở vùng khác. 
• Những địa phương có điều kiện kinh tế xã hội nghèo nàn, tập quán lạc hậu, ăn uống không đảm bảo vệ sinh. 
• Nữ giới có nguy cơ mắc áp xe não do amip nhiều hơn nam giới. 
• Người trong độ tuổi 60 đến 70 mắc bệnh nhiều hơn các độ tuổi còn lại. 
• Người bị mắc bệnh lỵ amip, bệnh lỵ mãn tính. 

Nguyên nhân áp xe não do amip

Ở người có thể tồn tại 4 loại trùng amip, nhưng chỉ có E.histolytica là loại có thể gây bệnh áp xe ở não. Thủ phạm chính gây bệnh áp xe não là do amip E. histolytica thể hoạt động gây ra. Vậy amip gây bệnh áp xe não như thế nào? 

Kén amip theo thức ăn, nước uống, chân tay… xâm nhập vào cơ thể con người qua đường miệng và cư trú ở hồi manh tràng. Bình thường, các amip không thể thâm nhập vào thành ruột mà được thải ra ngoài. Nhưng khi thành ruột bị tổn thương, amip nhỏ sẽ tấn công tại thành các vết loét, ổ áp xe, viêm…

Khi các vết loét này làm tổn thương các mạch máu ở thành ruột, amip sẽ xâm nhập vào máu và đi khắp cơ thể. Nó có thể làm tổn thương mọi cơ quan từ phổi, gan cho đến não. Tại não, amip tạo thành các ổ áp xe. 

Áp xe não do amip E.histolytica cứ trú trong hệ tiêu hóa gây ra

Triệu chứng áp xe não do amip

Các triệu chứng áp xe não do amip có thể xuất hiện đột ngột hoặc biểu hiện từ từ trong vài tuần. Những triệu chứng điển hình của áp xe não gây nên bởi amip như: 

• Trí lực giảm sút rõ ràng, phản xạ chậm, hay nhầm lẫn, cảm giác bứt rứt khó chịu.
• Khả năng vận động kém đi do chức năng cơ bắp giảm.
• Tính cách và hành vi thay đổi, người bệnh khó chịu nên cáu kỉnh.
• Ít nói do dễ nhầm lẫn và phản xạ chậm.
• Buồn nôn hoặc nôn ói không kiểm soát được.
• Bệnh nhân sốt cao từ 39 đến 41 độ, sốt kéo dài. Khi sốt kèm theo biểu hiện ớn lạnh, cứng cổ.
• Tầm nhìn giảm, có thể xuất hiện hội chứng song thị.
• Với trẻ sơ sinh chưa biết nói, trẻ khó chịu nên khóc thét khó dỗ nín. Biểu hiện đi kèm là trẻ nôn ói nhiều, thóp phồng, chân tay co cứng khó duỗi thẳng. 

Nhận biết sớm triệu chứng áp xe não để đưa bệnh nhân đi cấp cứu kịp thời

Điều trị áp xe não do amip

Phác đồ điều trị áp xe não do amip cũng giống điều trị bệnh áp xe não do các nguyên nhân khác. Tùy tình trạng tổn thương não, vị trí, kích thước, đặc điểm, số lượng ổ áp xe, các bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là những phương pháp điều trị áp xe não nguyên nhân do amip phổ biến nhất: 

• Cho bệnh nhân dùng các loại thuốc đặc trị amip như Thuốc Blissfast Bliss Gvs điều trị bệnh do Amip.
• Loại bỏ ổ áp xe đã hình thành trong não bằng cách phẫu thuật ổ áp xe.
• Điều trị áp xe bằng kháng sinh kết hợp trong trường hợp bệnh nhẹ.

Phẫu thuật ổ áp xe kết hợp với việc cho bệnh nhân dùng thuốc diệt amip được chỉ định trong các trường hợp:

• Áp lực nội sọ của bệnh nhân bị tăng cao.
• Dùng kháng sinh và các loại thuốc để điều trị áp xe nhưng không thực sự hiệu quả.
• Trong ổ áp xe có khí.
• Nguy cơ cao dẫn đến vỡ ổ áp xe trong não.

Bác sĩ cần xác định vị trí, số lượng, đặc điểm ổ áp xe trước khi điều trị

Phòng ngừa áp xe não do amip

Áp xe não do amip có thể phòng tránh để giảm tối đa nguy cơ mắc phải. Ngay hôm nay, bạn và gia đình có thể áp dụng các biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả như:

• Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm để ngăn ngừa lây nhiễm trùng amip từ thực phẩm và nước uống. 
• Trước khi ăn rau củ quả tươi nên rửa sạch, khử trùng đầy đủ hoặc tiệt trùng bằng tia cực tím sẽ tiêu diệt được kén amip.
• Những người được xác định mang kén amip nên điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Việc này giúp ngăn ngừa lây lan amip cho người khác và phòng ngừa việc amip xâm nhập vào máu gây áp xe ở các cơ quan trong cơ thể. 

Đôi khi, triệu chứng khi bị áp xe não do amip dễ khiến bệnh nhân nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Chính điều này khiến nhiều bệnh nhân được phát hiện bệnh muộn dẫn tới mất đi sinh mạng. Ngoài việc chủ động phòng bệnh, mỗi người trong chúng ta nên lắng nghe cơ thể để đi khám khi có bất cứ biểu hiện bất thường nào.

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Tổng hợp