Bị nhiễm HPV bao lâu thì bị ung thư? Cách phòng ngừa bệnh

Thực tế, HPV (Human Papillomavirus) là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư, đặc biệt là ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Tuy nhiên, không phải ai nhiễm HPV cũng sẽ mắc ung thư ngay lập tức. Quá trình tiến triển từ nhiễm virus đến khi hình thành tế bào ung thư thường kéo dài nhiều năm. Vậy nhiễm HPV bao lâu thì bị ung thư và chúng ta có thể làm gì để phòng ngừa hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.

Nhiễm HPV bao lâu thì bị ung thư?

Để hiểu “Nhiễm HPV bao lâu thì có nguy cơ ung thư”, chúng ta cần nắm rõ quá trình tự nhiên của nhiễm virus HPV: Từ khi virus xâm nhập đến nhiễm tạm thời, sau đó có thể bị loại bỏ hoặc tồn tại lâu dài gây tổn thương tiền ung thư và cuối cùng nếu không được phát hiện, không điều trị sẽ tiến tới ung thư.

Nhiễm và loại bỏ

Đa số người nhiễm HPV mới sẽ bị hệ miễn dịch loại bỏ trong vòng 1 - 2 năm. Ví dụ: Nghiên cứu cho thấy đa số các ca nhiễm HPV không phát hiện được sau 12 - 24 tháng.

Một nghiên cứu cho thấy mất khoảng trung bình 11,5 tháng đối với tất cả các loại HPV để trở nên âm tính. Nếu bạn mới nhiễm và hệ miễn dịch tốt, khả năng tự khỏi là cao và trong trường hợp đó nguy cơ tiến triển thấp hơn.

Nhiễm bền

Sự tồn tại kéo dài của loại HPV “nguy cơ cao” ở cùng typ virus được xem là yếu tố chính dẫn tới tổn thương tiền ung thư và ung thư.

“Tồn tại” ở đây nghĩa là virus vẫn phát hiện được qua xét nghiệm nhiều lần hoặc trong một thời gian dài hơn bình thường.

Từ tổn thương tiền ung thư tới ung thư

Khi HPV tồn tại lâu, có thể gây ra các thay đổi trong tế bào cổ tử cung: Từ thay đổi nhẹ đến thay đổi rõ (như CIN1, CIN2/3) rồi có thể phát triển thành ung thư biểu mô xâm lấn.

Thời gian từ nhiễm HPV tới ung thư cổ tử cung thường rất dài, khoảng 10 - 15 năm, thậm chí 15 - 20 năm.

Nếu bạn mới nhiễm HPV, đặc biệt là loại nguy cơ cao, không nên hoảng sợ ngay vì phần lớn trường hợp hệ miễn dịch sẽ loại bỏ virus trong 1 - 2 năm.

Nếu sau khoảng 2 năm trở lên, virus vẫn phát hiện được (bằng xét nghiệm HPV) hoặc có tổn thương tế bào cổ tử cung kéo dài thì nguy cơ tiên tiến tới tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư sẽ tăng.

Nếu để kéo dài mà không tầm soát, không điều trị thì thời gian đến ung thư thường là 10 - 15 năm hoặc hơn. Đây là lý do vì sao chương trình tầm soát ung thư cổ tử cung khuyến cáo kiểm tra định kỳ.

Tuy nhiên, không phải người nào nhiễm HPV lâu cũng sẽ bị ung thư, rất nhiều yếu tố ảnh hưởng như typ HPV, tình trạng hệ miễn dịch, hút thuốc, môi trường, liệu có điều trị tổn thương tiền ung thư hay không…

Nếu hệ miễn dịch suy yếu hoặc không đủ mạnh để kiểm soát, virus có thể tồn tại dai dẳng, nhân lên và gây biến đổi bất thường trong tế bào. Theo thời gian, những biến đổi này có thể dẫn đến nhiều loại ung thư khác nhau như:

• Ung thư cổ tử cung
• Ung thư vòm họng
• Ung thư âm hộ
• Ung thư hậu môn
• Ung thư dương vật,…

Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ tiến triển

• Chủng HPV: Trong hơn 200 type HPV được xác định, có khoảng 14 type được xếp vào nhóm nguy cơ cao. Trong đó, hai chủng HPV 16 và 18 là nguyên nhân phổ biến nhất gây ung thư cổ tử cung và ung thư hầu họng. Ngược lại, HPV 6 và 11 thường chỉ gây mụn cóc sinh dục, rất hiếm khi tiến triển thành ung thư.
• Hệ miễn dịch: Ở những người có sức đề kháng tốt, cơ thể thường có khả năng tự loại bỏ virus HPV trong vòng 1 - 2 năm mà không để lại hậu quả đáng kể.
• Lối sống và thói quen sinh hoạt: Việc hút thuốc lá, sử dụng nhiều rượu bia, chế độ ăn uống thiếu lành mạnh hoặc quan hệ tình dục không an toàn đều có thể làm suy giảm miễn dịch, tạo điều kiện cho virus tồn tại lâu dài trong cơ thể và làm tăng nguy cơ phát triển ung thư.

Làm thế nào để phòng ngừa ung thư do HPV?

Thay vì quá lo lắng về việc nhiễm HPV bao lâu thì bị ung thư, mỗi người nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả ngay từ sớm. Phòng bệnh không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc ung thư mà còn bảo vệ sức khỏe sinh sản và chất lượng cuộc sống lâu dài.

Tiêm vắc xin HPV

Hiện nay, hai loại vắc xin phổ biến được sử dụng là Gardasil và Gardasil 9, trong đó Gardasil 9 có khả năng bảo vệ chống lại nhiều type HPV hơn bao gồm cả các chủng nguy cơ cao như HPV 16 và 18.

• Vắc xin có thể tiêm cho cả nam và nữ trong độ tuổi từ 9 - 45 tuổi.
• Thời điểm tiêm lý tưởng nhất là 9 - 14 tuổi, trước khi có quan hệ tình dục, để đạt hiệu quả bảo vệ tối đa.
• Người trưởng thành, dù đã từng quan hệ tình dục, vẫn được khuyến khích tiêm vì vắc xin vẫn mang lại tác dụng phòng ngừa nhất định đối với những chủng virus mà cơ thể chưa từng nhiễm.

Duy trì lối sống lành mạnh

• Một lối sống khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể kiểm soát virus và giảm nguy cơ tiến triển thành ung thư.
• Thực hiện quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su và hạn chế quan hệ với nhiều bạn tình.
• Ăn uống cân bằng, bổ sung đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa để tăng cường sức đề kháng.
• Hạn chế rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích, bởi chúng làm suy yếu hệ miễn dịch và tạo điều kiện cho virus phát triển mạnh hơn.

Tầm soát và khám định kỳ

Tầm soát định kỳ giúp phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư khi bệnh chưa có biểu hiện rõ ràng. Các phương pháp được khuyến nghị gồm:

• Xét nghiệm Pap smear (phết tế bào cổ tử cung): Giúp phát hiện sớm các bất thường ở tế bào cổ tử cung.
• Xét nghiệm HPV DNA: Xác định sự hiện diện của các chủng HPV nguy cơ cao trong cơ thể.
• Ngoài ung thư cổ tử cung, người nhiễm HPV cũng có thể được chỉ định tầm soát thêm các loại ung thư liên quan khác như ung thư hậu môn, âm hộ, hầu họng để đảm bảo phát hiện và can thiệp sớm.

Nhìn chung, nhiễm HPV không đồng nghĩa với việc chắc chắn bị ung thư. Quá trình từ khi nhiễm đến khi hình thành ung thư thường kéo dài 5 - 10 năm, tùy thuộc vào chủng HPV, sức đề kháng và lối sống của mỗi người. Tiêm vắc xin đầy đủ, tầm soát định kỳ và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh chính là ba yếu tố then chốt giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ ung thư do HPV gây ra.