Các chủng hMPV mới có liên quan đến sự gia tăng bệnh nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ nhỏ

Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí IJID Regions, các nhà nghiên cứu đã xem xét vai trò của virus metapneumovirus ở người (hMPV) trong các ca nhiễm trùng đường hô hấp nhi khoa.

Nghiên cứu này tập trung khám phá sự đa dạng di truyền và tỷ lệ hiện diện của các dòng hMPV mới, đặc biệt là A2.2.1 và A2.2.2, ở trẻ dưới 5 tuổi. Mục tiêu nhằm nâng cao nhận thức về sức khỏe cộng đồng và tăng cường khả năng chuẩn bị đối phó với các đợt bùng phát virus đường hô hấp.

Bối cảnh

Nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và tử vong ở trẻ em trên toàn thế giới, đặc biệt là ở trẻ dưới 5 tuổi tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Trong số các tác nhân gây bệnh, hMPV đóng góp đáng kể vào các bệnh lý đường hô hấp, ảnh hưởng đến cả đường hô hấp trên và dưới.

Phân loại di truyền

Dựa trên sự đa dạng di truyền, hMPV được phân loại thành hai nhóm chính là A và B, sau đó được chia nhỏ thành các dòng như A2.2.1 và A2.2.2.

Các nghiên cứu toàn cầu đã nhấn mạnh tính chất tiến hóa của các dòng này, tuy nhiên, thông tin về tỷ lệ hiện diện và sự biến đổi di truyền vẫn còn hạn chế, đặc biệt tại một số khu vực của Ấn Độ.

Tác động từ đại dịch COVID-19

Đại dịch COVID-19 đã làm thay đổi sự lây lan của nhiều virus đường hô hấp theo mùa, nhưng tác động của nó đến dịch tễ học của hMPV vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ. Hiểu rõ đặc điểm di truyền, tỷ lệ hiện diện và ý nghĩa lâm sàng của hMPV có thể giúp xây dựng chiến lược phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả, đặc biệt đối với các nhóm dân số dễ bị tổn thương.

Nội dung nghiên cứu

Nghiên cứu này được thực hiện tại Puducherry, Ấn Độ, từ tháng 1/2021 đến tháng 6/2024, tập trung vào trẻ dưới 5 tuổi có triệu chứng giống cúm (ILI) và nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính. Trẻ trên 5 tuổi được loại trừ khỏi nghiên cứu.

Thu thập và xử lý mẫu

Mẫu ngoáy mũi hầu được thu thập và RNA ribonucleic được chiết tách bằng bộ kit tiêu chuẩn. Sau đó, các nhà nghiên cứu sử dụng RT-PCR (phản ứng chuỗi polymerase sao chép ngược) để sàng lọc các tác nhân gây bệnh đường hô hấp, bao gồm hMPV, virus cúm và virus hợp bào hô hấp (RSV).

Phân tích chuyên sâu

Trong đợt bùng phát từ tháng 11/2022 đến tháng 3/2023, các mẫu dương tính với hMPV có giá trị chu kỳ thấp (Ct) được giải trình tự gen protein hợp nhất (fusion protein) để xác định dòng di truyền. Các đoạn mồi đặc hiệu được sử dụng để nhắm đến các vùng mục tiêu trên gen.

Công cụ và phương pháp phân tích

Dự đoán glycosyl hóa: Sử dụng các công cụ tin sinh học, các nhà nghiên cứu dự đoán các vị trí glycosyl hóa và đánh giá các đột biến có khả năng ảnh hưởng đến tính kháng nguyên và phản ứng miễn dịch.

Phân tích chọn lọc theo vị trí: Các phân tích áp lực chọn lọc theo vị trí được thực hiện để đánh giá áp lực tiến hóa của virus.

Phân tích đồng lưu hành: Đồng thời, các nhà nghiên cứu xem xét sự đồng lưu hành của các dòng hMPV với các tác nhân gây bệnh đường hô hấp khác nhằm tìm hiểu khả năng tương tác giữa chúng.

Kết quả chính

Tỷ lệ hiện diện của hMPV: Virus hMPV chiếm tỷ lệ dương tính 2,5% trong tổng số 4.519 mẫu. Trong đợt bùng phát (11/2022 - 3/2023), hMPV là tác nhân gây bệnh chủ yếu, chiếm 43,1% các ca nhiễm trùng đường hô hấp.

Tính dễ tổn thương của trẻ sơ sinh: Phần lớn ca nhiễm xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi, với các triệu chứng phổ biến gồm sốt, thở khò khè và khó thở. Các trường hợp nghiêm trọng biểu hiện viêm phổi hoặc viêm tiểu phế quản.

Phân tích di truyền: Trong 37 mẫu dương tính với hMPV, 91,89% thuộc kiểu gen A (chủ yếu dòng phụ A2.1), trong khi 8,11% thuộc kiểu gen B. Hai dòng mới A2.2.1 và A2.2.2 được ghi nhận lần đầu tiên tại Ấn Độ, với các đột biến như G42V, E96K và M250R, cũng như glycosyl hóa O tại vị trí 191.

Kết luận

Nghiên cứu khẳng định hMPV là nguyên nhân quan trọng gây nhiễm trùng đường hô hấp ở trẻ nhỏ tại Ấn Độ, đồng thời lần đầu tiên ghi nhận sự hiện diện của các dòng mới A2.2.1 và A2.2.2. Những phát hiện này nhấn mạnh tính đa dạng di truyền của hMPV và nhu cầu giám sát liên tục để hiểu rõ hơn về các dòng mới, từ đó định hướng chiến lược phòng ngừa, thiết kế vaccine và can thiệp y tế hiệu quả.

Sự xuất hiện của các dòng hMPV này cũng cho thấy tầm quan trọng của hợp tác quốc tế trong giám sát dịch tễ học và nghiên cứu.