Các loại thuốc kháng viêm không steroid: Cơ chế, chỉ định và chống chỉ định

Các loại thuốc kháng viêm không steroid là gì? Đây là nhóm thuốc được chỉ định giúp giảm viêm, giảm đau và hạ sốt trong nhiều bệnh lý. Tuy giúp người bệnh dễ chịu hơn trong quá trình điều trị bệnh nhưng thuốc có thể mang lại nhiều tác dụng phụ nếu sử dụng sai cách hoặc uống quá liều lượng quy định. Vì vậy chúng ta cần nắm được những thông tin cơ bản về nhóm thuốc này để sử dụng thuốc đúng cách và an toàn.

Cơ chế của các loại thuốc kháng viêm không steroid

Các loại thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs - Non-Steroidal Anti-Inflammatory Drugs) là một nhóm thuốc rộng được sử dụng để giảm đau, giảm viêm, hạ sốt. Các thuốc NSAIDs hoạt động thông qua cơ chế kháng viêm và ức chế hệ thống miễn dịch.

Cơ chế chính của thuốc kháng viêm không steroid là ức chế một enzyme gọi là cyclooxygenase (COX). COX là enzyme quan trọng trong quá trình tổng hợp các prostaglandin - nhóm hoạt chất gây viêm và đau nhức trong cơ thể. Có hai loại COX là COX-1 và COX-2.

• COX-1 là enzyme có ở mọi nơi trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng thông thường của các mô hay cơ quan, bao gồm sản xuất prostaglandin bảo vệ niêm mạc dạ dày và điều chỉnh sức bền thành mạch máu. Khi NSAIDs ức chế COX-1, chúng có thể gây ra những tác dụng phụ như loét dạ dày hay vấn đề về huyết áp.
• COX-2 là enzyme được sản sinh khi có viêm nhiễm hoặc tổn thương trong cơ thể. Hoạt chất này chịu trách nhiệm sản xuất prostaglandin gây viêm, đau nhức. Các thuốc NSAIDs chủ yếu ức chế COX-2, từ đó giảm viêm, giảm đau và hạ sốt.

Mặt khác, không phải tất cả các thuốc NSAIDs đều chỉ tác động đến COX-2. Một số thuốc NSAIDs có tác động không chọn lọc mà ức chế cả COX-1 và COX-2, trong khi một số khác có tác động chọn lọc hơn nên ưu tiên ức chế COX-2.

Tuy thuốc kháng viêm không steroid mang lại nhiều hiệu quả trong việc giảm đau, giảm viêm cũng như hạ sốt, nhưng chúng có thể gây ra tác dụng phụ. Các tác dụng không mong muốn phổ biến bao gồm loét dạ dày, rối loạn hệ tiêu hóa, tác động lên chức năng thận và tăng nguy cơ chảy máu. Do đó, việc sử dụng thuốc NSAIDs nên được chỉ định và theo dõi bởi bác sĩ để đảm bảo an toàn cũng như hiệu quả trong điều trị.

Chỉ định và chống chỉ định của thuốc kháng viêm không steroid

Chỉ định

Nhóm thuốc này có tác dụng giảm đau, hạ sốt và chống viêm, bởi vậy nên thuốc được chỉ định trong các trường hợp:

• Đau cấp tính hay mãn tính: NSAIDs được sử dụng để giảm đau trong các trường hợp như đau sau phẫu thuật, đau do viêm khớp dạng thấp, đau cơ, đau sau chấn thương.
• Viêm nhiễm: NSAIDs có tác dụng giảm viêm và giảm đau trong các trường hợp viêm nhiễm như viêm xương khớp, viêm cơ, viêm mô mềm…
• Bệnh lý hệ thống: Một số bệnh lý hệ thống như viêm khớp dạng thấp, bệnh lupus ban đỏ có thể được điều trị bằng NSAIDs để giảm viêm, giảm đau nhức.

Chống chỉ định

Các loại thuốc kháng viêm không steroid chống chỉ định với các trường hợp bệnh nhân sau:

• Người bệnh có tiền sử loét dạ dày hoặc tá tràng hoặc đang trong giai đoạn cấp tính của bệnh không nên sử dụng NSAIDs, vì chúng có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày và tá tràng, khiến bệnh trầm trọng hơn.
• Người bệnh có tiền sử dị ứng nặng hoặc phản ứng quá mẫn với NSAIDs không nên sử dụng thuốc này.
• NSAIDs có thể làm tăng nguy cơ chảy máu và ảnh hưởng đến chức năng đông máu. Do đó không nên sử dụng thuốc cho những người có rối loạn đông máu hoặc đang dùng các loại thuốc ức chế đông máu khác.
• Người bệnh có vấn đề về chức năng thận hoặc gan nên thận trọng khi sử dụng NSAIDs, vì chúng có thể gây tổn hại đến các cơ quan này.
• NSAIDs không được khuyến nghị sử dụng trong trẻ em dưới 12 tuổi và phụ nữ đang mang thai, đặc biệt trong 3 tháng cuối của thai kỳ, vì chúng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe của em bé.

Ngoài ra, việc sử dụng NSAIDs cần tuân thủ liều lượng được chỉ định và nên theo dõi bởi bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Tác dụng phụ của thuốc NSAIDs

NSAIDs cần được sử dụng thận trọng, vì chúng có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn, cụ thể:

• Loét dạ dày và tá tràng: NSAIDs có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày - tá tràng, dẫn đến tình trạng viêm loét. Biểu hiện với các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn hay nôn mửa.
• Rối loạn tiêu hóa: Sử dụng NSAIDs trong thời gian dài có thể gây ra rối loạn tiêu hóa như ợ nóng, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Suy thận: Sử dụng NSAIDs quá liều hoặc trong thời gian dài có thể gây tổn hại cho chức năng thận, làm giảm mức lọc cầu thận và gây suy thận.
• Tăng huyết áp: Một số người sử dụng các loại thuốc kháng viêm có thể bị tăng huyết áp, đặc biệt là những người có tiền sử huyết áp cao.
• Rối loạn đông máu: NSAIDs có thể ảnh hưởng đến chức năng đông máu, làm tăng nguy cơ chảy máu và kéo dài thời gian chảy máu tại các vết thương.

Lưu ý khi sử dụng các loại thuốc kháng viêm

Khi sử dụng NSAIDs, có một số lưu ý quan trọng người bệnh cần chú ý, đó là:

• Tuân thủ liều lượng: Không được tự ý vượt quá liều lượng được khuyến nghị hoặc sử dụng thuốc trong thời gian dài hơn chỉ định. Điều này giúp giảm nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ và đảm bảo hiệu quả điều trị.
• Không sử dụng cùng lúc nhiều loại NSAIDs: Tránh sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc hoặc kết hợp với các loại thuốc khác mà không được chỉ định bởi bác sĩ.
• Theo dõi sức khỏe bản thân: Chú ý đến bất kỳ triệu chứng của tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng NSAIDs. Nếu có biểu hiện bất thường trong thời gian dùng thuốc, hãy báo cho bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh điều trị.
• Thận trọng khi sử dụng cho một số đối tượng: Cần cẩn thận khi sử dụng NSAIDs ở những nhóm người như người cao tuổi, người có tiền sử bệnh dạ dày, tá tràng, thận, gan hoặc bệnh lý tim mạch. Trong trường hợp này, cần sử dụng thuốc dưới sự giám sát của bác sĩ.

Các loại thuốc kháng viêm không steroid hay NSAIDs là nhóm thuốc có tác dụng kháng viêm, giảm đau và hạ sốt nhanh chóng, hiệu quả. Thông qua bài viết, mong độc giả đã có được những thông tin cần thiết về cơ chế, chỉ định cũng những lưu ý khi sử dụng nhóm thuốc này. Hãy tiếp tục đón chờ những bài viết với nội dung đa dạng về nhiều chủ đề trên trang web của Nhà thuốc Long Châu nhé!