Chướng khí là gì? Cách khắc phục tình trạng chướng khí hiệu quả

Bạn cảm thấy bụng đầy hơi, khó chịu? Đó có thể là dấu hiệu của chứng chướng khí. Chướng khí không chỉ gây ra cảm giác khó chịu ở hệ tiêu hóa mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt và chất lượng cuộc sống nếu lặp lại thường xuyên hoặc kéo dài. Vậy chướng khí là gì? Làm thế nào để khắc phục tình trạng bụng chướng khí? Long Châu sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết ngay trong bài viết này.

Chướng khí là gì? Triệu chứng chướng khí thế nào?

Chướng khí hay chướng bụng là tình trạng bụng đầy hơi, căng tức và khó chịu. Chướng khí thường đi kèm với các triệu chứng như ợ hơi, đầy bụng, căng tức bụng hoặc đau bụng. Đây là một vấn đề tiêu hóa khá phổ biến, có thể gặp phải ở mọi lứa tuổi.

Các triệu chứng điển hình của chướng khí bao gồm: Bụng phình to bất thường, ợ hơi liên tục, khó tiêu. Một số trường hợp có thể bị đau bụng âm ỉ hoặc quặn thắt. Đôi khi, chướng khí còn kèm theo cảm giác buồn nôn, táo bón hoặc tiêu chảy, tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Theo nghiên cứu của Viện Tiêu hóa Quốc gia Hoa Kỳ (NIH) năm 2023, khoảng 16% dân số trưởng thành trên thế giới gặp các vấn đề liên quan đến chướng khí và đầy hơi ít nhất một lần trong tháng.

Tác hại của chướng khí không chỉ dừng lại ở cảm giác khó chịu mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Người bị chướng khí sẽ cảm thấy mệt mỏi, mất tập trung và giảm hứng thú trong các hoạt động thường ngày. Đặc biệt, tình trạng này làm giảm cảm giác ngon miệng, khiến chúng ta khó duy trì một chế độ ăn uống cân bằng.

Theo một khảo sát của Tổ chức Tiêu hóa Toàn cầu (WGO), 40% người trưởng thành bị chướng khí kéo dài cho biết tình trạng này làm giảm năng suất làm việc và gây căng thẳng tâm lý.

Nguyên nhân phổ biến gây chướng khí

Chướng khí có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và các vấn đề sức khỏe.

Chướng khí do thực phẩm

Các đồ uống có ga như nước ngọt và bia rượu chứa khí carbon dioxide rất dễ gây đầy hơi. Thực phẩm giàu chất béo như thịt mỡ, đồ chiên rán làm chậm quá trình tiêu hóa, gây tích tụ khí.

Ngoài ra, thực phẩm lên men như sữa chua và dưa muối cũng có thể góp phần làm tăng khí trong hệ tiêu hóa. Nếu chế biến hay tiêu thụ các thực phẩm kỵ nhau cùng một lúc cũng có thể khiến những thành phần trong các loại thực phẩm phản ứng với nhau gây chướng bụng.

Một số loại thực phẩm thường gây chướng khí ở những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm như: Đậu và các loại hạt, rau họ cải, hành, tỏi, ngũ cốc nguyên hạt, sản phẩm từ sữa.

Ăn phải đồ ăn ôi thiu, quá hạn sử dụng cũng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng chướng khí. Vi khuẩn lên men trong thực phẩm ôi thiu tạo ra các loại khí như methane, hydrogen sulfide, gây chướng bụng, đầy hơi. Bên cạnh đó, một số loại vi khuẩn trong thực phẩm ôi thiu sản sinh ra độc tố. Các độc tố này kích thích ruột co thắt, tăng sản sinh khí.

Chướng khí do thói quen ăn uống và sinh hoạt

Ngoài chướng khí là gì nhiều người cũng muốn biết thói quen ăn uống nào có thể gây chướng khí. Ăn quá nhanh, nhai không kỹ dẫn đến nuốt nhiều khí vào dạ dày. Uống nước trong khi ăn làm loãng dịch tiêu hóa, khiến quá trình tiêu hóa bị ảnh hưởng cũng gây chướng bụng. Hút thuốc lá không chỉ gây hại cho phổi mà còn làm tăng lượng khí nuốt vào.

Ngoài ra, stress là một nguyên nhân phổ biến khác, ảnh hưởng đến nhu động ruột và khả năng tiêu hóa thức ăn từ đó gây chướng bụng.

Các vấn đề sức khỏe có thể gây chướng khí

Ngoài những nguyên nhân trên, các vấn đề sức khỏe khác, đặc biệt là vấn đề ở hệ tiêu hóa cũng có thể gây chướng khí. Rối loạn tiêu hóa, hội chứng ruột kích thích, không dung nạp lactose và trào ngược dạ dày thực quản thường đi kèm với triệu chứng đầy hơi chướng bụng.

Một số bệnh lý khác như viêm dạ dày và viêm đại tràng cũng gây tích tụ khí trong ruột. Theo Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (2023), 30% người bị hội chứng ruột kích thích thường xuyên gặp tình trạng chướng khí, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

Cách khắc phục tình trạng chướng khí

Như vậy, chướng khí là gì và xảy ra do những nguyên nhân nào đến đây bạn đã rõ. Để khắc phục tình trạng chướng khí, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

Bổ sung probiotics

Bổ sung probiotics từ sữa chua hoặc thực phẩm chức năng là cách được nhiều người áp dụng. Probiotics là lợi khuẩn có tác dụng cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa. Một nghiên cứu từ Viện Tiêu hóa Quốc gia Hoa Kỳ (2023) cho thấy, bổ sung probiotics giúp giảm 40% triệu chứng đầy hơi và chướng khí ở người trưởng thành.

Tập thể dục, vận động nhẹ nhàng

Tập thể dục, vận động nhẹ nhàng cũng có tác dụng kích thích nhu động ruột, cải thiện quá trình tiêu hóa thức ăn trong bụng. Tư thế em bé trong yoga giúp ép bớt khí trong bụng ra ngoài, kích thích nhu động ruột và hỗ trợ tiêu hóa.

Massage bụng chữa chướng khí

Massage chữa chướng khí cũng được cho là cách hiệu quả. Bạn cần massage theo chiều kim đồng hồ, bắt đầu từ phía dưới rốn rồi di chuyển lên trên bao phủ vùng bụng. Khi massage, bạn dùng lực vừa phải, không quá mạnh. Massage đúng cách trong khoảng 10 - 15 phút bạn sẽ thấy bụng nhẹ nhõm hơn.

Massage huyệt đạo chướng khí

Một số huyệt đạo cũng tác động trực tiếp đến hệ tiêu hóa. Bạn có thể massage huyệt trung quản để điều hòa khí huyết, giúp tiêu hóa tốt hơn, giảm đầy bụng, khó tiêu, ợ chua, nôn mửa, giảm đau bụng do lạnh bụng. Massage huyệt đại trường hỗ trợ điều trị táo bón, tiêu chảy, đầy bụng, đau bụng do co thắt ruột.

Uống trà gừng, trà bạc hà

Uống trà gừng, trà bạc hà cũng được nhiều người sử dụng để giảm cảm giác khó chịu do chướng khí. Gingerol trong gừng có tác dụng kháng viêm, giảm đau và kích thích tiêu hóa. Menthol trong bạc hà có tác dụng làm dịu các cơ trơn, giảm co thắt, giảm đau và tạo cảm giác dễ chịu ở bụng.

Chướng khí khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bên cạnh thắc mắc chướng khí là gì, nhiều người cũng muốn biết khi nào bị chướng khí cần đi khám bác sĩ. Chướng khí thường là vấn đề tiêu hóa thường gặp và hầu hết trường hợp có thể tự khỏi khi áp dụng những cách trên. Tuy nhiên, có những trường hợp cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Cụ thể là:

• Chướng khí kéo dài liên tục trong nhiều tuần và không cải thiện khi đã điều trị tại nhà. Theo Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (AGA), khoảng 20% bệnh nhân bị chướng khí mãn tính liên quan đến bệnh lý tiêu hóa cần điều trị chuyên sâu.
• Chướng khí kèm theo các triệu chứng sụt cân không rõ nguyên nhân, đau bụng dữ dội, chán ăn, buồn nôn hoặc nôn mửa.
• Chướng khí đi kèm với phân đen, phân lỏng kéo dài, có máu trong phân có thể là triệu chứng xuất huyết tiêu hóa hoặc bệnh Crohn.
• Chướng khí làm ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, bạn cũng nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa.

Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp bạn hiểu rõ chướng khí là gì, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và cách khắc phục hiệu quả. Trong hầu hết các trường hợp, chướng khí có thể tự khỏi khi áp dụng cách điều trị đơn giản tại nhà. Nhưng cũng có trường hợp bạn cần theo dõi để đi khám hệ tiêu hóa kịp thời.