Chướng bụng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Chướng bụng là gì?

Bụng căng phồng có thể quan sát thấy được sưng lên vượt quá kích thước bình thường. Nó thường đi kèm với cảm giác đầy hơi vì chứa khí hoặc chất tiêu hóa. Tuy nhiên, chướng bụng không phải lúc nào cũng do quá trình tiêu hóa, có thể do các vấn đề khác như đầy hơi, mang thai, phân bị mắc kẹt, hoặc chất béo.

Chướng bụng có thể là cấp tính - xảy ra đột ngột, bất thường - hoặc mãn tính. Đầy bụng kinh niên kèm theo cảm giác chướng bụng khó chịu thường liên quan đến vấn đề tiêu hóa.

Những dấu hiệu và triệu chứng của chướng bụng

Các nguyên nhân gây căng tức bụng có thể bao gồm:

Thai kỳ.

Kinh nguyệt, gây giữ nước.

Tăng cân đáng kể gần đây, có xu hướng được lưu trữ dưới dạng mỡ trong bụng và có thể hạn chế tiêu hóa.

Sự tắc nghẽn của ruột non hoặc ruột già, gây ra sự tích tụ của khí và chất thải.

Liệt một phần dạ dày (chứng liệt dạ dày) gây tích tụ các chất tiêu hóa.

Một số bệnh đường tiêu hóa gây đầy hơi và chướng bụng, bao gồm cả vi khuẩn đường ruột phát triển quá mức (SIBO), bệnh celiac, suy tuyến tụy ngoại tiết (EPI) và bệnh viêm ruột (IBD).

Viêm niêm mạc bụng (viêm phúc mạc).

Tình trạng tích tụ chất lỏng trong bụng do bệnh gan (cổ trướng).

Mở rộng cơ quan do viêm hoặc tăng trưởng.

Chảy máu trong (xuất huyết trong ổ bụng).

Nguyên nhân chức năng

Các lý do cơ năng khiến bụng căng phồng có xu hướng liên quan đến các vấn đề tiêu hóa khiến khí và/ hoặc các chất tiêu hóa tích tụ. Nguyên nhân có thể bao gồm:

Khí do khó tiêu chức năng, không dung nạp thức ăn hoặc hội chứng ruột kích thích (IBS).

Táo bón gây ra sự tích tụ phân và tồn đọng các chất tiêu hóa.

Bí tiểu gây tích tụ nước tiểu.

Rối loạn co bóp cơ liên quan đến quá trình tiêu hóa (giả tắc ruột), khiến các chất tiêu hóa bị ứ đọng.

Yếu cơ bụng, làm cho các chất trong bụng chảy xệ ra ngoài và xuống dưới (bệnh rối loạn tiêu hóa).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân dẫn đến chướng bụng

Khí và đầy hơi

Khí là nguyên nhân phổ biến nhất gây chướng bụng đầy hơi, đặc biệt là sau khi ăn. Khí tích tụ trong đường tiêu hóa khi thức ăn không tiêu hóa được bị phân hủy. Ngoài ra, một số tình trạng có thể dẫn đến chướng bụng đầy hơi: Ăn hoặc uống quá nhanh, hút thuốc.

Ợ hơi và đầy hơi là hai cách mà không khí bị nuốt vào cơ thể. Việc làm rỗng dạ dày chậm lại (vận chuyển khí chậm) ngoài việc tích tụ khí còn có thể gây đầy hơi và chướng bụng.

Các nguyên nhân khác của chứng đầy hơi có thể là do tình trạng bệnh lý. Bao gồm các: Hội chứng ruột kích thích (IBS), bệnh viêm ruột, chẳng hạn như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn, rối loạn tiêu hóa chức năng khác (FGIDs), ợ nóng, không dung nạp thực phẩm, tăng cân, thay đổi nội tiết tố (đặc biệt đối với phụ nữ), giardiasis (nhiễm ký sinh trùng đường ruột), rối loạn ăn uống như chán ăn tâm thần hoặc ăn vô độ, các yếu tố sức khỏe tâm thần như căng thẳng, lo lắng, trầm cảm, một số loại thuốc.

Những điều kiện này gây ra các yếu tố góp phần vào khí và đầy hơi, chẳng hạn như: Phát triển quá mức hoặc thiếu hụt vi khuẩn trong đường tiêu hóa, tích tụ khí, thay đổi nhu động ruột, vận chuyển khí bị suy giảm, phản xạ bụng bất thường, quá mẫn nội tạng (cảm giác đầy hơi trong những thay đổi cơ thể nhỏ hoặc thậm chí bình thường), thức ăn và sự kém hấp thu carbohydrate, táo bón

Nguyên nhân nghiêm trọng

Đầy bụng cũng có thể là một triệu chứng của một số tình trạng nghiêm trọng, bao gồm:

Sự tích tụ chất lỏng bệnh lý trong khoang bụng (cổ trướng) do ung thư (ví dụ: Ung thư buồng trứng), bệnh gan, suy thận hoặc suy tim sung huyết.

Bệnh celiac hoặc nhạy cảm với gluten không phải celiac.

Suy tuyến tụy, làm suy giảm tiêu hóa do tuyến tụy không thể sản xuất đủ các enzym tiêu hóa.

Thủng đường tiêu hóa do khí thoát ra, vi khuẩn đường tiêu hóa thông thường và các thành phần khác vào khoang bụng.