Chụp PET CT là gì? Khi nào cần chụp?

Máy ghi hình PET CT có nhiều lợi thế trong chẩn đoán theo dõi và điều trị đặc biệt là ung thư, tim mạch và thần kinh. PET CT là phương tiện xác định được giai đoạn của bệnh. Nhờ sự phát hiện chính xác giai đoạn và tình trạng của bệnh sẽ giúp cho bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị tốt nhất. 

PET CT là gì?

Kỹ thuật chụp PET-CT là một hệ thống chẩn đoán hình ảnh kỹ thuật cao. Với phương pháp này cho nhiều lợi điểm trong chẩn đoán cũng như việc theo dõi và điều trị các loại bệnh như ung thư, tim mạch, bệnh thần kinh. Phương pháp PET-CT cho thấy rõ nhiều thông tin và chi tiết về quá trình chuyển hóa. Hình ảnh giải phẫu của những thương tổn trong cùng một lần ghi hình không gây sang chấn cho cơ thể. Như vậy sẽ giúp bác sĩ thấy được những diễn tiến bệnh lý bên trong cơ thể. Trong lĩnh vực y khoa phương pháp chụp PET CT cho mức độ chính xác, thuận lợi trong theo dõi và tiên lượng bệnh và đạt sự chấp nhận rộng rãi hơn so với các phương pháp ghi hình khác.

Kỹ thuật chụp PET-CT là một hệ thống chẩn đoán hình ảnh kỹ thuật cao chẩn đoán ung thư, tim mạch...

PET CT hoạt động như thế nào?

Đây là sự kết hợp của máy điện toán (CT) cho hình ảnh cấu trúc cơ thể và máy cắt lớp phát xạ positron (PET) cho hình ảnh chuyên hóa phân tử.

Người bệnh sẽ được chỉ định tiêm một lượng nhỏ thuốc gọi là FDG qua đường tĩnh mạch. Khi đó, máy PET ghi nhận sự phân bố của thuốc FDG. Bạn đã được ghi hình CT có hoặc không dùng thuốc cản quang trước khi ghi hình PET để giúp cho việc cung cấp hình ảnh giải phẫu cơ thể.

Như vậy để xác định thương tổn cần sự kết hợp hình ảnh chuyển hóa từ máy PET với hình ảnh cấu trúc giải phẫu từ máy CT. Cách làm này có thể xác định được chính xác vị trí và tính chất của các thương tổn.

PET CT phát hiện bệnh gì?

Chụp PET CT nhằm mục đích cung cấp cho bác sĩ những thông tin về chức năng, chuyển hóa và giải phẫu của cơ thể. Những bệnh như ung bướu, thần kinh và tim mạch là lĩnh vực mà PET-CT cho nhiều lợi điểm.

Đối với bệnh ung thư thì ứng dụng PET CT có thể cung cấp nhiều thông tin thiết yếu nhất. Đây là cơ sở để giúp cho bác sĩ có những chiến lược điều trị thích hợp. Đồng thời còn có thể giúp tránh những trường hợp phẫu thuật không cần thiết. Đối với phương pháp chụp PET cho những thông tin đánh giá một khối u có thể là ác tính hay không. Kể cả việc đánh giá mức độ lan rộng của ung thư, có di căn vào các cơ quan khác hay không. Đồng thời nhờ phương pháp này có thể theo dõi sự tái phát của ung thư, theo dõi hiệu quả của thuốc hóa trị và xạ trị, cũng như tiên liệu kết quả điều trị khi mới hóa trị 1-2 chu kỳ. Nhờ vậy PET CT đã làm thay đổi các quyết định điều trị nhiều trường hợp có thể chiếm từ 20-40%.

Chụp PET CT là gì? Khi nào cần chụp?

Đối với bệnh thần kinh thì PET CT có thể định vị vùng não gây nên cơn co giật động kinh. Nhờ những yếu tố này để bác sĩ xem xét và chẩn đoán có nên phẫu thuật hay không. Đối với bệnh Alzheimer, sa sút trí tuệ trán thái dương, sa sút trí tuệ thể Lewy, bệnh Parkinson, bệnh Huntington thì PET CT cũng có ý nghĩa trong chẩn đoán.

Còn đối với vấn đề về bệnh tim mạch thì PET-CT cung cấp mức độ chính xác cao nhất trong các phương pháp không gây sang chấn trong chẩn đoán. Có khả năng đo lường dự trữ tưới máu của cơ tim, mức độ rộng của thương tổn cơ tim và mức độ sống còn của cơ tim.

Lợi ích của PET CT trong ung bướu?

Phương pháp chụp PET CT trong chẩn đoán hình ảnh điều trị ung bướu có ý nghĩa rất lớn. Có thể phân biệt được khối u lành tính hay ác tính không cần phải phẫu thuật giải phẫu bệnh. Phương pháp này có thể giúp chẩn đoán bệnh còn trong giai đoạn sớm. Có thể phân chia giai đoạn của bệnh ung thư để có phương pháp điều trị thích hợp, đồng thời đánh giá kết quả của hóa trị và xạ trị.

Từ kết quả chụp PET CT bác sĩ sẽ quyết định mức độ của phẫu thuật hoặc tránh một số phẫu thuật không cần thiết. Việc phát hiện các khối u di căn xa sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn đó là lợi ích của phương pháp này.

Khi chụp PET CT có thể phân biệt được mô sẹo do điều trị lành hay thương tổn còn lại hoặc mô tái phát do ung thư.

Đây là phương pháp chẩn đoán không gây sang chấn và an toàn. Khi chụp sẽ cho hình ảnh chi tiết mà các phương pháp chẩn đoán khác chưa đáp ứng. Chỉ mất một khoảng thởi gian rất ngắn để chẩn đoán xác định bệnh.

Thuốc FDG dùng trong ghi hình PET CT?

Loại thuốc FDG là một dung dịch đường được đánh dấu bởi một lượng nhỏ đồng vị phóng xạ, được tiêm trước khi chụp. Chỉ khoảng sau 45-60 phút, FDG phân bố khắp trong cơ thể. Vì những tế bào ung thư hấp thu nhiều FDG do hoạt động chuyển hóa nhiều vì vậy sẽ được phát hiện qua việc ghi hình PET CT.

Bên cạnh đó như não và tim bình thường sử dụng đường làm năng lượng nhiều hơn các cơ quan khác nên việc ghi hình PET CT sẽ xác định nhu cầu sử dụng đường trong các cơ quan đó. Như vậy sẽ có thể đánh giá vùng cơ tim còn sống hay không và vùng não chuyển hóa glucose bất thường gây động kinh hoặc gây sa sút tinh thần hay không.

Phương pháp chụp PET CT trong chẩn đoán hình ảnh điều trị ung bướu có ý nghĩa rất lớn

Những điều cần lưu ý trước khi ghi hình PET CT

Có một số điều người bệnh cần chú ý trước khi chụp PET CT là không nên trước khi chụp ít nhất 4 giờ. 

Nên uống nhiều nước trong vòng 2 giờ trước khi chụp (0,5-1lit). Không nên uống nước có vị có màu mà chỉ nên uống nước lọc.

Đối với các loại thuốc bạn đang sử dụng thì vẫn sử dụng bình thường. Tuy nhiên người bệnh nên tháo bỏ các vật dụng kim loại mang theo trên mình trước khi ghi hình.

Nếu bạn có dùng thuốc Metformin (Glucophage) loại thuốc cho tiểu đường thì nên ngừng uống trước 48 giờ ghi hình PET CT.

Lưu ý khi có thai nên báo cho bác sĩ, kể cả việc đang cho con bú cũng cần thông báo cho bác sĩ. Có thể sẽ phải nằm khoảng 20 phút trên bàn ghi hình, tuy nhiên vẫn có sự theo dõi và hỗ trợ của kỹ thuật viên khi cần thiết.

Chụp Pet CT có được bảo hiểm?

Nhiều người thắc mắc khi chụp PET CT có được bảo hiểm chi trả không? Người bệnh quan tâm vì chi phí để chụp PET CT cũng khá cao. Một điều may mắn cho người bệnh dù rằng giá chụp PET CT hiện nay là cao so với khả năng chi trả của nhiều người bệnh nhưng vẫn được bảo hiểm y tế thanh toán. Nhưng người bệnh phải được sự chỉ định của bác sĩ và trường hợp đúng tuyến bảo hiểm. 

Người bệnh có thể yên tâm phần nào vì đây là phương pháp dùng kỹ thuật cao mà vẫn được trả bảo hiểm y tế. Như vậy có thể giúp người bệnh có điều kiện kinh tế eo hẹp cũng có thể tiếp cận để được chẩn bệnh và điều trị hiệu quả hơn.

Tuệ Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp