Dấu hiệu trẻ mắc khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì

Khủng hoảng tâm lý trong độ tuổi dậy thì là một trạng thái tâm lý không ổn định, thường xảy ra khi trẻ đang trải qua giai đoạn dậy thì. Trong giai đoạn này, cơ thể trẻ trải qua sự biến đổi lớn về hormone, dẫn đến sự thay đổi cả về tình cảm và về cơ thể.

Dấu hiệu trẻ mắc khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì

Trẻ trong giai đoạn dậy thì thường phải đối mặt với khủng hoảng tâm lý do sự phát triển nhanh chóng của các hormone nam và nữ gây ra những biến đổi đáng kể về cơ thể và tinh thần. Những thay đổi này có thể tạo ra căng thẳng và khó khăn trong việc điều chỉnh cảm xúc.

Thay đổi cảm xúc thất thường:

Trẻ trong độ tuổi dậy thì thường trải qua sự biến đổi cảm xúc đột ngột và không lường trước được. Họ có thể trở nên buồn bã, dễ cáu kỉnh khi đối mặt với các vấn đề nhỏ. Tâm trạng của trẻ dậy thì có thể thay đổi từ vui vẻ sang buồn bã hoặc căng thẳng một cách khó hiểu. Họ trở nên rất nhạy cảm với những lời nói, hành động của gia đình, bạn bè, hoặc cả giáo viên.

Rối loạn tâm lý:

Quá trình dậy thì không chỉ là sự thay đổi về cơ thể mà còn về tinh thần. Những thay đổi như sự phát triển ngực ở nữ giới, râu mọc ở nam giới, hoặc sự tăng chiều cao có thể tạo ra sự khác biệt so với bạn bè, thậm chí bị chế giễu. Điều này dẫn đến cảm giác tự ti, sự ngại ngùng trong giao tiếp và dần dần, trẻ có thể rơi vào trạng thái khủng hoảng tâm lý.

Trong giai đoạn này, việc hỗ trợ và hiểu biết từ người lớn là rất quan trọng. Việc tạo ra môi trường thoải mái, không gian an toàn để trẻ có thể thể hiện và chia sẻ tâm trạng của mình có thể giúp giảm bớt căng thẳng và lo lắng cho trẻ trong giai đoạn dậy thì này.

Thay đổi trong thói quen ăn uống:

Khi vào độ tuổi dậy thì, trẻ cần cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn để hỗ trợ quá trình phát triển cơ thể. Tuy nhiên, nhiều trẻ có thể trở nên quá nhạy cảm với vấn đề về ngoại hình và lo sợ bị chế nhạo từ bạn bè. Điều này có thể dẫn đến việc trẻ giảm cân hoặc không muốn ăn một cách đều đặn. Ngược lại, cũng có trường hợp trẻ có thể trở nên quá ăn, dẫn đến tình trạng béo phì. Cả hai tình trạng này đều không tốt cho sức khỏe của trẻ, và do đó, việc bố mẹ quan tâm đến chế độ ăn uống của con trong thời kỳ này rất quan trọng.

Nguy cơ sử dụng chất gây nghiện và thuốc lá:

Trong thời đại mạng xã hội và sự tò mò khám phá ở độ tuổi từ 10 đến 16, trẻ dễ tiếp xúc với nhiều nội dung tiêu cực. Điều này có thể kích thích và gây ảnh hưởng lớn đến tâm lý của trẻ. Việc sử dụng chất gây nghiện, bao gồm cả thuốc lá ở độ tuổi này, là một vấn đề cực kỳ nghiêm trọng mà bố mẹ cần chú ý và can thiệp kịp thời.

Bạn nên làm gì khi trẻ mắc khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì?

Để hỗ trợ trẻ khi họ đang trải qua giai đoạn dậy thì, các bậc phụ huynh có thể thực hiện những hành động sau:

Tạo sự quan tâm và chia sẻ:

Đôi khi, việc bận rộn với công việc khiến bố mẹ ít có thời gian dành cho con, gây cảm giác xa lạ và không được chia sẻ từ gia đình. Điều này có thể khiến trẻ dễ rơi vào tình trạng khủng hoảng tâm lý vì thiếu sự thấu hiểu. Để tránh điều này, bố mẹ cần thường xuyên tạo sự quan tâm, hỏi han về những hoạt động hàng ngày của con tại trường. Sự quan sát kỹ lưỡng sẽ giúp bố mẹ nhận biết dấu hiệu bất thường và can thiệp kịp thời nếu trẻ có bất kỳ biểu hiện nào của sự khủng hoảng.

Trang bị kiến thức về dậy thì:

Để tránh cho trẻ bị bất ngờ trước những thay đổi trong quá trình dậy thì, bố mẹ cần truyền đạt kiến thức cho con về những biến đổi có thể xảy ra như kinh nguyệt ở bé gái, sự thay đổi về giọng điệu, râu mép ở nam giới, và các biểu hiện khác. Việc này sẽ giúp trẻ hiểu hơn về những thay đổi sắp xảy ra, tạo sự tự tin và sẵn lòng chia sẻ nếu gặp bất kỳ vấn đề nào trong thời kỳ dậy thì. Sự hướng dẫn từ bố mẹ từ sớm sẽ giúp trẻ tự tin hơn khi đối mặt với các biến đổi này.

Lắng nghe và khích lệ con chia sẻ:

Trẻ ở độ tuổi dậy thì thường có xu hướng tự thu mình và ít chia sẻ với bố mẹ, có khi vì sợ rằng bố mẹ không lắng nghe hoặc không tin tưởng vào những gì con đang trải qua. Để khắc phục điều này, bố mẹ nên khuyến khích con chia sẻ về những vấn đề họ đang gặp phải và dành thời gian lắng nghe, thấu hiểu cùng con. Tùy thuộc vào tình huống, bố mẹ có thể hỏi xem con muốn chia sẻ với bố hay mẹ, bởi có trường hợp các bé gái thường cảm thấy thoải mái khi chia sẻ riêng tư với mẹ hơn là cả hai bố mẹ.

Hỗ trợ con tìm giải pháp phù hợp:

Việc chỉ trích hoặc la mắng khi con chia sẻ về các vấn đề của mình là điều mà bố mẹ cần tránh. Khi con chia sẻ, đó có thể là lúc họ đang cần tìm kiếm giải pháp cho bản thân, và việc không nhận được sự ủng hộ từ bố mẹ có thể gây ra sự lệch lạc trong suy nghĩ của trẻ. Thay vào đó, khi trẻ mở lòng chia sẻ, bố mẹ nên như là người bạn, người có kinh nghiệm để giải thích, phân tích tình huống và gợi ý cho con một số phương án giải quyết. Điều này giúp trẻ cảm thấy tin tưởng hơn và dễ dàng chia sẻ với bố mẹ.

Khi trẻ trải qua tình trạng khủng hoảng tâm lý nặng, nơi xuất hiện những biểu hiện tiêu cực sau khi gia đình đã cố gắng chia sẻ, đưa trẻ đến gặp bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý là cần thiết để có tư vấn kịp thời nhất. Việc này cần phải được thực hiện với sự đồng ý của trẻ để họ có thể cảm thấy thoải mái và chia sẻ mở lòng với chuyên gia. Các chuyên gia sẽ tận tâm trò chuyện và tư vấn cho trẻ về những giải pháp để vượt qua tình trạng khó khăn này. Trong thời gian này, gia đình cũng cần liên tục đồng hành, tạo điều kiện cho trẻ cảm nhận sự an toàn và yên tâm khi được điều trị.

Xem thêm: 

• Những hậu quả của sang chấn tâm lý thường gặp nhất
• Suy sụp tinh thần - Vấn đề không thể xem thường