Tìm hiểu về các loại khủng hoảng tâm lý và dấu hiệu để nhận biết

Nói một cách dễ hiểu, khủng hoảng tâm lý không đơn giản là đề cập đến những sự kiện đau thương, khó khăn mà khủng hoảng tâm lý chính là sự phản ứng của một người đối với một sự việc. Khủng hoảng có thể mang đến những đau thương, thậm chí là những mối đe dọa, tuy nhiên, khủng hoảng tâm lý cũng có thể tạo ra cơ hội giúp bạn phát triển hoặc trở nên suy đồi.

Khủng hoảng tâm lý là gì?

Khủng hoảng tâm lý không có lời lý giải cụ thể, chính xác nhất mà mỗi chuyên gia sẽ định nghĩa khủng hoảng theo những cách khác nhau. Tuy nhiên, các định nghĩa này đều có một điểm chung là hướng về cách con người đối mặt và giải quyết với sự việc hơn là tập trung vào chính sự việc đó.

Có chuyên gia cho rằng, con người có thể rơi vào trạng thái khủng hoảng khi họ đối mặt với thử thách và trước những mục tiêu quan trọng của cuộc sống mà nếu chỉ giải quyết bằng những cách thông thường thì họ không thể vượt qua. Bên cạnh đó, khủng hoảng tâm lý cũng được hiểu như là một sự phá vỡ cân bằng khi một người gặp thất bại trong việc giải quyết vấn đề bằng cách truyền thống, họ thường buồn bã, bế tắc, vô vọng, hoang mang và vô cùng hoảng sợ. Ngược lại, cũng có chuyên gia cho rằng, khủng hoảng tâm lý chính là sự nhận thức, trải nghiệm của một người về các tình huống hoặc sự kiện khó khăn tới mức người đó không thể nào chịu đựng, đối phó được.

Dù hiểu theo nghĩa nào thì khủng hoảng tâm lý đều có thể xảy ra bất cứ lúc nào và chắc chắn, khủng hoảng tâm lý sẽ đem lại những cảm giác, ký ức không hề dễ chịu. Nếu vượt qua được, bạn có thể trở thành một con người tốt hơn, mạnh mẽ hơn. Ngược lại, nếu không thể vượt qua, bạn sẽ có xu hướng trở nên tệ đi, nguy hiểm hơn là có thể mắc phải những chứng bệnh tâm lý nguy hiểm khác như trầm cảm, rối loạn lo âu,...

Có bao nhiêu loại khủng hoảng tâm lý?

Khủng hoảng tâm lý có thể thay đổi tùy loại và tùy theo mức độ nghiêm trọng của tình huống. Vậy, có những loại khủng hoảng tâm lý nào?

• Khủng hoảng phát triển: Những khủng hoảng này được xem như một phần của quá trình lớn lên và phát triển qua các giai đoạn khác nhau của cuộc đời con người. Đôi khi chúng ta có thể dự đoán được trước khủng hoảng, đây như là một phần cần phải có trong cuộc đời.
• Khủng hoảng hiện sinh: Khủng hoảng hiện sinh xảy ra khi tâm lý có những xung đột liên quan đến những điều như phương hướng, mục đích sống và tâm linh. Khủng hoảng tuổi trung niên là một ví dụ điển hình về một cuộc khủng hoảng tâm lý bắt nguồn từ sự lo lắng hiện sinh.
• Khủng hoảng hoàn cảnh: Cuộc đời luôn có thể xuất hiện những khủng hoảng một cách bất ngờ mà ta không thể lường trước ví dụ như những tai nạn bất ngờ hay thiên tai. Trải qua lũ lụt, mưa bão, tai nạn xe hơi, hay là nạn nhân của những tội ác chính là những khủng hoảng hoàn cảnh.

Cuộc khủng hoảng đôi khi có thể xảy ra một cách khá hiển nhiên, chẳng hạn như một người có thể ly hôn, dính vào một vụ tai nạn hoặc mất việc, thất nghiệp. Tuy nhiên, trong một số các trường hợp khác, khủng hoảng cá nhân có thể không rõ ràng nhưng ít nhiều vẫn có thể dẫn đến những thay đổi rõ rệt trong tâm trạng và hành vi.

Dấu hiệu của cuộc khủng hoảng tâm lý

Khủng hoảng tâm lý sẽ có một số dấu hiệu điển hình như:

• Thay đổi cân nặng, có thể sụt cân đột ngột hoặc tăng cân.
• Giảm hiệu suất làm việc ở nơi làm việc hoặc ở trường.
• Có thay đổi trong thói quen ngủ, khó ngủ hoặc mất ngủ.
• Bỏ bê vệ sinh cá nhân, không quan tâm đến vẻ bề ngoài.
• Thay đổi tâm trạng thất thường.
• Không thực hiện những hoạt động thông thường.

Đây là một số dấu hiệu dễ thấy nhất ở những người đang phải trải qua cuộc khủng hoảng tâm lý. Nếu những dấu hiệu này xảy ra với mức độ nghiêm trọng hơn, bạn nên liên hệ với bác sĩ tâm lý để được thăm khám và có phương pháp điều trị đúng đắn.

Lời khuyên dành cho bạn khi bị khủng hoảng tâm lý

Ai rồi cũng có lúc phải trải qua những cuộc khủng hoảng tâm lý. Quan trọng là bạn cần có những phương pháp giúp giữ gìn và bảo vệ sức khỏe tinh thần cũng như thể chất của bạn. Để vượt qua giai đoạn khủng hoảng, bạn có thể:

• Ưu tiên dành thời gian cho bản thân: Tập trung vào những gì quan trọng nhất lúc này. Hãy đưa bản thân thoát ra khỏi những tình huống không mong muốn, không nên tham gia vào quá nhiều thứ, hãy tập trung năng lượng cho bản thân và vấn đề mà bạn đang gặp phải.
• Tìm kiếm sự trợ giúp: Khi bị khủng hoảng tâm lý, bạn có thể dựa dẫm vào những người bạn luôn tin tưởng như gia đình, bạn bè, những người thân yêu hoặc chuyên gia tâm lý. Những người này có thể giúp ích cho bạn rất nhiều, đôi khi họ cũng có thể thay đổi suy nghĩ của bạn, giúp bạn trở nên tốt hơn.
• Quan tâm thật nhiều đến bản thân: Hãy cố gắng giảm bớt những căng thẳng, stress bằng việc tập thiền hoặc chỉ đơn giản là hít thở thật sâu. Ngoài ra, hãy chăm sóc thật tốt cho bản thân, ăn uống lành mạnh và làm những gì mình yêu thích.

Trên đây là một số cách đơn giản giúp bạn có thể vượt qua khủng hoảng tâm lý. Cuộc sống vốn dĩ chẳng hề dễ dàng, hãy luôn mạnh mẽ và giữ tinh thần lạc quan trong cuộc sống, có như vậy bạn mới có thể vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống này.