Đau vùng thượng vị vì sao?

Dựa trên giải phẫu và chức năng, bụng được chia thành nhiều phần khác nhau. Trong đó, quan trọng bậc nhất có thể kể đến là vùng thượng vị. Bất cứ bất thường nào ở đây cùng đều tiềm ẩn nguy hiểm cho cơ thể. Vì vậy, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về tình trạng đau vùng thượng vị và cách điều trị qua bài viết dưới đây nhé!

Vài nét về vùng thượng vị

Thượng vị là ở đâu?

Thượng vị là một khu vực nằm giữa 2 bên của xương sườn và phần dưới mũi xương ức. Hay hiểu dễ dàng hơn đây chính là phần bụng nằm trên rốn. Chúng tập trung rất nhiều bộ phận quan trọng của cơ thể như là: Dạ dày, ruột thừa, tuyến mật, tuyến tụy,… Do đó, những cơn đau ở vùng thượng vị có thể liên quan đến rất nhiều bệnh lý nguy hiểm khác nhau.

Các tạng quan trọng nằm trong vùng thượng vị

Thượng vị có chứa rất nhiều các tạng quan trọng, cụ thể như sau: 

• Thực quản: Là một phần của ống tiêu hóa, nối thông giữa cổ họng với dạ dày. Đầu dưới thực quản có cơ vòng thực quản dưới, giúp ngăn chặn axit và các chất trong dạ dày trào ngược ra ngoài.
• Dạ dày: Đây là một tạng quan trọng bậc nhất của cơ thể. Với chức năng chính là phân hủy và tiêu hóa thức ăn.
• Gan: Đây là cơ quan lớn nhất của ổ bụng. Với chức năng chính là tổng hợp protein và giải độc máu. 
• Tuyến tụy: Chúng nằm gần bên dưới dạ dày. Có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh được lượng đường trong máu. Ngoài ra còn tham gia vào quá trình tiêu hóa chất béo, carbohydrate và cả protein.
• Lách: Là bộ phận nằm ngay trên dạ dày. Hoạt động như là một bộ lọc loại bỏ các tế bào hồng cầu cũ. Sau đó tái chế sắt từ hemoglobin và tạo ra các tế bào hồng cầu mới.
• Tá tràng: Là phần đầu tiên và ngắn nhất của ruột non, chỉ dài khoảng 25cm. Nó tiếp tục phá vỡ thức ăn đã được tiêu hóa một phần từ dạ dày và chuẩn bị cho sự hấp thụ ở ruột . 
• Tuyến thượng thận: Đây là những tuyến nội tiết nhỏ có hình tam giác nằm ở đầu của mỗi quả thận. Chúng chịu trách nhiệm sản xuất ra một số hormone như adrenaline, aldosterone và cortisol.

  Thượng vị có chứa rất nhiều các tạng quan trọng

Các nguyên nhân có thể gây đau vùng thượng vị

Do có liên quan đến rất nhiều tạng quan trọng, nên đây cũng chính là phần thường xuyên bị đau, phản ánh các bệnh nguy hiểm của cơ thể. 

Viêm dạ dày

Đây là kết quả của việc sử dụng quá nhiều rượu, bia, lạm dụng thuốc chống viêm không steroid, thiếu máu hoặc thậm chí là stress. Viêm dạ dày sẽ gây ra những cơn đau dữ dội ở vùng thượng vị, kèm với các triệu chứng khác như sụt cân không kiểm soát và buồn nôn.

Loét dạ dày

Sử dụng quá nhiều các loại thuốc điều trị có nguy cơ dẫn đến một căn bệnh khác rất nguy hiểm, chính là loét dạ dày. Trong trường hợp này các tế bào niêm mạc của dạ dày bị vỡ, chảy máu. Từ đó gây nên cảm giác đau đớn ở vùng thượng vị. 

Viêm tuyến tụy

Viêm tuyến tụy là tình trạng tuyến tụy trở nên viêm do uống quá nhiều rượu. Do xuất hiện sỏi mật hoặc là sự hoạt động bất thường của các enzym tiêu hóa. Trong trường hợp cấp tính sẽ xuất hiện những cơn đau dữ dội lan dần ra sau lưng, còn mãn tính thì cơn đau sẽ khá nhẹ nhàng.

Viêm phúc mạc

Là tình trạng các mô lót trong thành bụng bị viêm. Thông thường những yếu tố dẫn đến quá trình viêm phúc mạc chính là nhiễm trùng do vi khuẩn, nấm hoặc là chấn thương gây ra. 

Ung thư

Một vài bệnh ung thư ở ổ bụng có thể gây ra đau vùng thượng vị. Có thể kể đến là ung thư dạ dày, ung thư tuyến tụy và ung thư gan. Trong trường hợp này, cơn đau quặn thắt sẽ kèm theo sụt cân không chủ ý.

Chứng trào ngược dạ dày thực quản (GERD) 

Đây chính là một tình trạng bệnh lý khiến cho người bệnh có giác nóng rát phía sau vùng xương ức. Nguyên nhân chính là do thức ăn từ dạ dày trào ngược lên trên thực quản. Nếu như đau thượng vị do GERD thì cơn đau thường trầm trọng hơn khi cúi xuống, khom lưng hoặc là nằm.

Khó tiêu axit

Khó tiêu axit hay còn được gọi là ợ chua. Đôi khi nó có thể gây ra đau vùng thượng vị. Ợ chua sẽ gây ra cảm giác nóng rát trong lồng ngực bởi lượng axit tiết ra nhiều từ dạ dày do nhiều nguyên nhân mà trào ngược lên thực quản.

Viêm loét hoành tá tràng

Những vết loét hoành tá tràng hình thành do vi khuẩn H. Pylori. Dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất chính là người bệnh thường bị đau sau khi ăn một vài giờ.

Sỏi mật

Sỏi trong túi mật cũng có thể gây ra tình trạng đau tại vùng thượng vị. Đây chính là nguyên nhân chính dẫn đến tắc nghẽn đường ống dẫn mật hoặc là viêm túi mật. Bệnh bao gồm các triệu chứng như sau:

• Vàng da;
• Buồn nôn, nôn mửa;
• Chán ăn, ăn không ngon;
• Tình trạng tiêu chảy kéo dài;
• Phân có màu đất sét;
• Đau bụng dữ dội hơn nhiều sau khi ăn.

Rối loạn chức năng gan

Rối loạn chức năng gây ra đau vùng thượng vị, đi kèm với vàng da.

Ăn quá no

Việc nạp quá nhiều đồ ăn sẽ khiến cho dạ dày giãn nở vượt quá mức. Từ đó gây ra áp lực mạnh lên các cơ quan xung quanh dạ dày và khiến vùng thượng vị bị đau.

Không dung nạp lactose

Đối với những người mắc phải chứng không dung nạp lactose, có thể hiểu là gặp khó khăn trong việc phân hủy lactose, một loại đường có rất nhiều trong sữa và các sản phẩm từ sữa khác. Do đó, khi dung nạp lactose có thể khiến rối loạn chức năng tiêu hóa, gây đau vùng thượng vị.

Mang thai

Cảm giác đau ở vùng thượng vị trong quá trình mang thai là điều hết sức bình thường. Nguyên nhân của điều này là do trào ngược axit hoặc là áp lực từ tử cung đang giãn nở. Sự thay đổi của nồng độ hormone khi mang thai cũng có thể khiến tình trạng trào ngược axit tăng lên và đau vùng thượng vị.

Cách điều trị các bệnh lý đau vùng thượng vị

Việc điều trị triệu chứng đau vùng thượng vị cần được giải quyết từ nguyên nhân:

• Trong trường hợp các cơn đau nhẹ và tự khỏi trong vòng vài giờ, không có quá nhiều các triệu chứng khác kèm theo thì có thể không cần điều trị. Có thể uống một vài loại thuốc trị trào ngược để giảm bớt tình trạng đau.
• Trong trường hợp tình trạng đau đi kèm với các triệu chứng nguy hiểm khác, hãy gặp bác sĩ để được chẩn đoán và kiểm tra. Bởi đây chính là những dấu hiệu của nhiều bệnh lý tại vùng bụng.

Trên đây chính là vài nét về vùng thượng vị, lý do đau tại vùng thượng vị này và cách điều trị. Đây là một vùng rất quan trọng trên cơ thể, do đó nếu gặp bất cứ tình trạng bất thường nào, hãy lập tức đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và chữa trị nhé!

Thảo My 

Nguồn tham khảo: Tổng hợp