Điều trị Sarcoma mô mềm ở tay chân

Sarcoma mô mềm ở tay chân là những khối u ác tính phát triển trong các mô mềm của chi. Hãy cùng tìm hiểu về tình trạng này và các phương pháp điều trị khác nhau từ chuyên gia y học.

Sarcoma mô mềm là gì?

Sarcoma mô mềm là một nhóm khối u ác tính có thể ảnh hưởng đến trẻ em và người lớn, phát triển trong các mô mềm của cơ thể. Đây là một dạng khối u ác tính tương đối hiếm, chỉ ảnh hưởng đến 2 - 3 người trên 100.000 người mỗi năm.

Sarcoma mô mềm có thể phát triển trong cơ, các lớp sâu của da, trong mỡ, trong mạch máu, dây thần kinh và các mô liên kết khác. Mặc dù chúng có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể nhưng hầu hết đều bắt đầu ở cánh tay và chân. Bài viết này sẽ tập trung vào việc điều trị sarcoma mô mềm ở cánh tay và chân.

Triệu chứng của sarcoma mô mềm

Sarcoma mô mềm là một căn bệnh tương đối hiếm gặp và hầu hết các khối u có thể nhìn thấy được không phải là sarcoma mà là một cụm tế bào mỡ (lành tính) vô hại được gọi là u mỡ.

Sarcoma mô mềm xuất hiện dưới dạng một khối u không đau, phát triển theo thời gian và có thể không được chú ý cho đến khi nó chèn ép lên cơ hoặc dây thần kinh. Hãy đi khám bác sĩ nếu xuất hiện khối u đang phát triển hoặc gây đau.

Nguyên nhân gây ra sarcoma mô mềm?

Nguyên nhân gây ra sarcoma mô mềm chưa được hiểu đầy đủ nhưng nguy cơ sẽ cao hơn trong các trường hợp sau:

• Tiền sử gia đình mắc một số bệnh bao gồm bệnh u xơ thần kinh và hội chứng Gardner, là những rối loạn khiến khối u phát triển ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể.
• Tiếp xúc với một số hóa chất như asen, vinyl clorua hoặc dioxin.
• Tiếp xúc với bức xạ, kể cả trong quá trình điều trị các loại bệnh ác tính khác. Sarcoma mô mềm có thể phát triển nhiều năm sau khi điều trị, điển hình là 10 - 20 năm sau khi tiếp xúc với bức xạ.

Làm thế nào được chẩn đoán sarcoma mô mềm?

Nếu bác sĩ nghi ngờ rằng người bệnh có thể bị sarcoma mô mềm, rất có thể sẽ phải trải qua một phương pháp chẩn đoán hình ảnh để bác sĩ có thể nhìn vào bên trong cơ thể xem liệu sarcoma có lan rộng hay không. Người bệnh cũng có thể sẽ trải qua một thủ thuật sinh thiết, trong đó một mẫu khối u được lấy ra để kiểm tra trong phòng thí nghiệm để chẩn đoán mô học chính xác.

Hình ảnh

Bác sĩ sẽ chỉ định chụp MRI để phát hiện các sarcoma nghi ngờ ở cánh tay và chân. Điều này sẽ cho hình ảnh chi tiết bên trong tay chân. Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng có thể chỉ định tiêm thuốc cản quang gadolinium vào tĩnh mạch tại thời điểm chụp MRI để giúp cung cấp thêm thông tin về khối u.

Sinh thiết

Sinh thiết có thể được thực hiện theo một trong 2 cách:

• Sinh thiết kim lõi qua da: Bác sĩ sẽ đâm một cây kim vào khối u thông qua một vết đâm nhỏ trên da (2 - 3mm) để lấy mẫu tế bào phân tích. Nếu khối u ở vị trí khó tiếp cận, chẳng hạn như sâu trong đùi, bác sĩ có thể sử dụng chụp CT hoặc siêu âm để giúp hướng dẫn vị trí đặt kim sinh thiết. Người bệnh sẽ không cảm thấy đau trong quá trình thực hiện vì vùng này sẽ được gây tê cục bộ.
• Phẫu thuật sinh thiết mở: Điều này được thực hiện dưới gây mê toàn thân, vì bác sĩ phẫu thuật sẽ lấy một mẫu tương đối lớn, hoặc đôi khi thậm chí toàn bộ mẫu khối u (điều này được gọi là sinh thiết cắt bỏ), chú ý không làm gián đoạn khối u tiềm ẩn để tránh khiến bất kỳ tế bào ác tính nào có mặt đều lan rộng.

Sarcoma mô mềm ở cánh tay hoặc chân được điều trị như thế nào?

Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau sẵn có. Tuy nhiên, sự lựa chọn phương pháp điều trị được bác sĩ khuyên dùng sẽ phụ thuộc rất nhiều vào chẩn đoán mô học, kích thước, vị trí, cấp độ và giai đoạn của sarcoma mô mềm.

Cắt cụt chi

Mặc dù là một thủ thuật hiếm gặp nhưng nếu ung thư không thể phẫu thuật được thì có thể không có lựa chọn nào khác ngoài việc cắt bỏ chi để cứu mạng sống.

Phẫu thuật cứu cánh tay

Mục tiêu của bác sĩ sẽ luôn là giữ lại cánh tay người bệnh bất cứ khi nào có thể, cũng như tối ưu hóa chức năng thông qua việc sửa chữa hoặc tái tạo các mô mềm bị loại bỏ bằng cách sử dụng các mảnh ghép từ chính người bệnh (tự thân), một người hiến tặng tử thi (allograft), hoặc thậm chí bằng cách sử dụng mô, kỹ thuật tái sinh nếu có.

Để đảm bảo không còn tế bào ung thư nào, bác sĩ phẫu thuật thường sẽ loại bỏ sarcoma thành một mảnh duy nhất (cắt bỏ hàng loạt), cùng với một dải mô bình thường xung quanh khối u để đảm bảo an toàn (cắt bỏ rộng). Điều này làm giảm đáng kể khả năng khối u quay trở lại (nguy cơ tái phát cục bộ thấp hơn). Mô được loại bỏ này sau đó sẽ được phân tích trong phòng thí nghiệm bằng kính hiển vi, nhuộm miễn dịch và xét nghiệm di truyền tế bào để xác nhận phân nhóm mô học, cũng như để đảm bảo rằng không có tế bào khối u nào hiển hiện xung quanh cạnh bên của mẫu mô được lấy ra (lề phẫu thuật âm tính).

Nếu cạnh bên của mô rõ ràng (lề phẫu thuật âm tính), bạn có thể không cần điều trị thêm. Tuy nhiên, nếu các tế bào ung thư được tìm thấy xung quanh, có thể các tế bào ung thư đã bị bỏ lại tại nơi phẫu thuật, vì vậy bác sĩ sẽ đề nghị xạ trị để tiêu diệt các tế bào còn lại hoặc phẫu thuật thêm.

Người bệnh có thể mong đợi điều gì khi trải qua phẫu thuật cứu cánh tay?

Phẫu thuật được thực hiện trong 2 giai đoạn dưới gây mê toàn thân. Trong giai đoạn đầu tiên, bác sĩ phẫu thuật trước tiên sẽ loại bỏ khối u, cùng với một phần mô khỏe mạnh (cắt bỏ toàn bộ, trên diện rộng). Tiếp theo là giai đoạn thứ hai tập trung vào phẫu thuật tái tạo, với mục đích tối ưu hóa chức năng của chi. Nếu xương hoặc khớp đã bị loại bỏ đồng thời, thì một bộ phận giả hoặc mảnh ghép xương sẽ được lắp vào để thay thế xương hoặc khớp bị thiếu. Cuối cùng, bác sĩ phẫu thuật sẽ sử dụng mô mềm khỏe mạnh từ cơ thể người bệnh để đóng vết thương. Tùy thuộc vào chẩn đoán mô học và biên độ phẫu thuật, người bệnh có thể cần phải trải qua một đợt xạ trị và/hoặc hóa trị sau phẫu thuật.

Có những rủi ro khác liên quan đến phẫu thuật cứu cánh tay không?

Giống như bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, đều có những rủi ro trong quá trình phẫu thuật. Cụ thể đối với phẫu thuật cứu cánh tay, ngoài nguy cơ nhỏ là phẫu thuật có thể thất bại, bạn có thể gặp phải:

• Mất máu trầm trọng và thiếu máu.
• Nhiễm trùng vùng phẫu thuật.
• Không kết dính hoặc gãy xương cấy ghép hoặc xương ghép.
• Giảm đáp ứng thần kinh cơ, ví dụ: Tê hoặc yếu cơ.

Sẽ mất bao lâu để hồi phục?

Người bệnh có thể phải ở lại bệnh viện tối đa 7 ngày để bác sĩ theo dõi quá trình hồi phục sau phẫu thuật của bạn. Đồng thời sẽ được bắt đầu tập vật lý trị liệu và vận động như một phần của quá trình phục hồi chức năng.

Thông thường, vết thương phẫu thuật sẽ mất khoảng 3 tuần để lành lại. Nếu xương chi dưới của người bệnh bị ảnh hưởng, sẽ cần phải di chuyển bằng phương tiện không mang trọng lượng với các thiết bị hỗ trợ di chuyển như nạng hoặc khung tập đi trong 6 tuần.

Người bệnh cũng có thể phải trải qua liệu pháp phục hồi chức năng thể chất ngoại trú trong ít nhất 2 tháng để có thể làm chủ cử động chức năng của chi.

Hóa trị

Nếu phát hiện các tế bào khối u đã lan sang các bộ phận khác trên cơ thể bạn, bác sĩ sẽ đề nghị hóa trị.

Xạ trị

Người bệnh có thể được chỉ định xạ trị vì nhiều lý do. Điều này có thể được thực hiện trước khi phẫu thuật để thu nhỏ khối u nếu nó lớn. Nếu người bệnh quá yếu để phẫu thuật hoặc khối u quá khó để loại bỏ bằng phẫu thuật, thay vào đó, xạ trị có thể được khuyến nghị để tiêu diệt các tế bào ung thư. Cũng có thể được xạ trị sau phẫu thuật để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại để đề phòng.

Có tác dụng phụ không?

Hóa trị và xạ trị có tác dụng phụ. Các tác dụng phụ có thể khác nhau, đặc biệt với từng loại hóa trị được sử dụng. Một số tác dụng phụ phổ biến của hóa trị bao gồm rụng tóc tạm thời, buồn nôn, chán ăn và loét miệng. Mặt khác, khi bị bức xạ, da có thể bị mẩn đỏ, bong tróc hoặc phồng rộp.

Để phục hồi nhanh hơn, hãy cố gắng ăn một chế độ ăn uống lành mạnh và nghỉ ngơi nhiều nhất có thể. Việc điều trị có thể khiến người bệnh yếu đi, vì vậy hãy trao đổi thông tin để được bác sĩ giới thiệu các bài tập có thể giúp bạn khỏe mạnh và giữ tinh thần tích cực. Nhiều tác dụng phụ chỉ là tạm thời và sẽ hết sau khi hoàn tất quá trình điều trị bằng hóa trị.

Sarcoma mô mềm có tái phát được không?

Ngay cả sau khi điều trị thành công, luôn có nguy cơ sarcoma mô mềm có thể quay trở lại, ở cùng một vị trí (tái phát cục bộ) hoặc ở nơi khác trong cơ thể (di căn). Bác sĩ sẽ tư vấn những dấu hiệu cần chú ý để nếu tái phát thì việc điều trị có thể bắt đầu càng sớm càng tốt. Ngoài ra, bác sĩ có thể sắp xếp theo dõi thường xuyên để loại trừ bất kỳ dấu hiệu tái phát hoặc di căn nào.

Trên đây là bài viết của Tiến sĩ Foo Siang Shen Leon - Bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình, Bệnh viện Mount Elizabeth, Singapore về điều trị Sarcoma mô mềm ở tay chân. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích cho bạn.