Đừng chủ quan khi có những triệu chứng bướu cổ đơn thuần này

Thiếu hụt iod trong chế độ ăn là nguyên nhân hàng đầu gây nên các triệu chứng bướu cổ đơn thuần. Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào kích thước của bướu cổ, triệu chứng và nguyên nhân gây bướu cổ.

Nguyên nhân gây bướu cổ đơn thuần là gì?

Nguyên nhân gây bướu cổ đơn thuần phổ biến nhất là sự thiếu hụt iod, ngoài ra còn có các nguyên nhân khác. Dưới đây bài viết sẽ liệt kê những nguyên nhân có thể gây ra bệnh lý này.

Thiếu hụt iod

Nguyên nhân gây bướu cổ đơn thuần phổ biến nhất là sự thiếu hụt iod

Theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), những vùng mà tỷ lệ mắc bệnh bướu giáp trên 10% so với toàn dân thì gọi là vùng có bướu cổ đơn thuần. Do đó thiếu hụt iod trong chế độ ăn cũng là nguyên nhân quan trọng gây nên vùng có triệu chứng bướu cổ đơn thuần.

Sự thiếu hụt iod, ngoài việc gây ra bướu giáp còn dẫn tới nhiều biến chứng nặng nề khác nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Những vùng núi hiểm trở, ở xa biển, giao thông khó khăn thường là những vùng dễ bị các rối loạn do thiếu iod trầm trọng.

Rối loạn bẩm sinh trong sinh tổng hợp hormone giáp

Những rối loạn này đặc biệt quan trọng đối với trẻ nhỏ. Có thể những rối loạn này không hoàn toàn, tức là chỉ có một bướu giáp bẩm sinh, nhưng chức năng giáp vẫn có thể hoạt động bình thường.

Do dùng thuốc và do thức ăn

Goitrogen có trong các loại rau thuộc họ cải có khả năng ức chế sự gắn iod vào tyrosine. Do đó ngăn cản sự tạo ra các tiền chất của hormone tuyến giáp (T3 và T4).

Trong vỏ khoai mì (sắn) cũng có chứa các chất độc có gốc thioxyanat có thể gây triệu chứng bướu cổ đơn thuần, nếu không được chế biến đúng cách khi ăn.

Các loại thuốc: Muối lithium (dùng trong chuyên khoa tâm thần); kháng giáp tổng hợp; thuốc có chứa iod (thuốc trị hen, thấp khớp, benzodidaron, resorcin, thuốc cản quang)… có thể gây rối loạn chuyển hóa iod bằng những cơ chế khác nhau và cũng có thể gây ra bướu giáp.

Sự đào thải quá mức của các hormone tuyến giáp

Hội chứng thận hư sẽ làm mất nhiều protein qua đường tiết niệu, trong đó có các protein đóng vai trò vận chuyển hormone tuyến giáp. Nếu loại protein này bị đào thải nhiều và kéo dài sẽ dẫn tới bướu giáp thứ phát.

Bướu giáp lẻ tẻ

Bướu giáp lẻ là trường hợp thường gặp của triệu chứng bướu cổ đơn thuần

Là trường hợp thường gặp của triệu chứng bướu cổ đơn thuần. Tính chất gia đình (di truyền trong gia đình) cũng thường gặp trong loại nguyên nhân này. Kèm theo những yếu tố thuận lợi như: Thiếu hụt iod tiềm tàng, thay đổi nơi cư trú, nhu cầu hormon giáp tăng (những thay đổi sinh lý trong đời sống người phụ nữ, rối loạn sinh tổng hợp hormon nhẹ, mắc bệnh lý nặng, rối loạn trong đời sống tinh thần…).

Vậy bướu cổ đơn thuần có nguy hiểm như bạn nghĩ? 

Triệu chứng bướu cổ đơn thuần là gì?

Nguyên nhân phổ biến nhất của bướu cổ trên toàn thế giới là thiếu iod trong chế độ ăn uống. Tại những nơi sẵn iod, bướu cổ thường xảy ra do sự sản xuất quá mức hormone tuyến giáp hoặc có sự xuất hiện của các nốt tuyến giáp.

Đối với hầu hết bệnh nhân, triệu chứng bướu cổ đơn thuần thường là tuyến giáp bị sưng lên ở cổ. Nó có thể có kích thước từ một vết sưng nhỏ đến một cục bướu cổ lớn.

Một số người có triệu chứng của tuyến giáp hoạt động kém, bao gồm phân cứng, táo bón, mệt mỏi, đau khớp, buồn bã hoặc trầm cảm, suy nhược, tăng cân, khàn giọng, mặt sưng húp, rậm lông,...

Diễn biến: bướu cổ thường hay lan toả lúc khởi đầu và chuyển thành nhân sau nhiều năm. Bướu phát triển chậm chạp, đôi khi kích thước tăng nhanh do hình thành u nang, do xuất huyết trong u nang, hoặc do một đợt viêm (viêm tuyến giáp). Bướu cổ lâu năm có thể biến chứng ung thư hoá.

Trong những trường hợp hiếm hoi, các triệu chứng bướu cổ đơn thuần có thể gây ra khi khối u tuyến giáp chèn ép lên khí quản hoặc thực quản sẽ gây: Khó thở, ho, khàn tiếng, khó nuốt.

Nếu bạn có những triệu chứng bướu cổ đơn thuần này, hãy đi khám bác sĩ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các triệu chứng  bướu cổ đơn thuần.

Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào kích thước của bướu cổ, triệu chứng và nguyên nhân gây bướu cổ. Nếu như trình trạng bướu cổ nhỏ không đáng chú ý và không gây ra vấn đề thường không cần điều trị.

Việc điều trị sẽ tùy thuộc vào kích thước của bướu cổ, triệu chứng và nguyên nhân gây bướu cổ

Điều trị bướu giáp đơn thuần

Sinh thiết bướu cổ để xác định bướu giáp sẽ đưa ra các phương pháp chữa trị  tương ứng. Với triệu chứng bướu cổ đơn thuần các chuyên gia khuyên không nên phẫu thuật bởi sau đó có thể gây nên tình trạng suy giáp. Chỉ nên phẫu thuật trong trường hợp nhằm giải phóng sự chèn ép nếu điều trị bằng levothyroxin thất bại. Tỷ lệ tái phát sau phẫu thuật khoảng 10-20% các trường hợp. Biến chứng do phẫu thuật chiếm 7- 10%.

Với trường hợp bướu giáp nhỏ, không có triệu chứng lâm sàng thì chỉ cần theo dõi định kỳ bằng khám lâm sàng và siêu âm tuyến giáp để đánh giá độ lớn. Rất có thể có trường hợp bướu giáp ổn định trong nhiều năm, do mức độ bệnh ở mỗi người là khác nhau.

Điều trị ức chế ức chế TSH tuyến yên với thyroxin: phương pháp này giúp làm giảm thể tích tuyến giáp khoảng 60% các trường hợp sau 9 tháng điều trị. Tuy nhiên, có trường hợp cho thấy sau 3 tháng ngừng điều trị, người ta siêu âm tuyến giáp thấy tuyến giáp trở lại kích thước trước điều trị. Như thế muốn hạn chế kích thước của bướu giáp bệnh nhân cần phải điều trị liên tục và lâu dài.

Có thể dùng levothyroxin để làm giảm TSH huyết tương xuống mức dưới bình thường (0,5 – 1,0mU/L) đối với bướu giáp đơn rải rác với nồng độ TSH > 1mU/L. Nếu kích thước tuyến giáp giảm đi hoặc ổn định bệnh nhân sẽ được chỉ định tiếp tục điều trị và theo dõi TSH định kỳ.

Điều trị ức chế thyroxin: nếu việc điều trị lâu dài có thể gây tác dụng xấu trên xương và tim như loãng xương, nhất là đối với phụ nữ mãn kinh. Do đó cần cân nhắc trước khi dùng phương pháp này điều trị các triệu chứng bướu cổ đơn thuần.

Hoàng Dương