Ảnh hưởng ethylene oxide như thế nào đến sức khỏe con người

Gần đây, báo chí đã đưa tin về việc một số quốc gia châu Âu phải thu hồi sản phẩm mì tôm do phát hiện chứa ethylene oxide, gây ra sự hoang mang trong cộng đồng người tiêu dùng. Vậy ethylene oxide là gì và nó có tác động như thế nào đến sản phẩm thực phẩm?

Ethylene oxide là gì?

Ethylene oxide (EO) còn được biết đến với các tên gọi khác như alkene oxide, dimethylene oxide, oxane, và oxirane, là một hợp chất hóa học có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và y tế. Trong lĩnh vực y tế, ethylene oxide được sử dụng rộng rãi như một tác nhân tiệt trùng dụng cụ y tế và thiết bị chăm sóc sức khỏe. Nó cũng được sử dụng trong sản xuất dược phẩm và thú y. Ngoài ra, ethylene oxide còn được dùng trong sản xuất hóa chất gia dụng, như ethylene glycol - một chất chống đông và polyester.

Một lượng nhỏ ethylene oxide cũng được sử dụng trong thuốc trừ sâu để kiểm soát côn trùng và trong ngành dệt may, chất tẩy rửa, dung môi, và chất kết dính.

Dù ethylene oxide có nhiều ứng dụng hữu ích, nhưng việc sử dụng nó trong thực phẩm cần phải được kiểm soát chặt chẽ. Một số quốc gia cho phép sử dụng ethylene oxide để khử khuẩn thực phẩm và kiểm soát côn trùng trên nông sản. Tuy nhiên, khi có sự phát hiện của ethylene oxide trong sản phẩm tiêu dùng như mì tôm, điều này có thể gây lo ngại về mức độ an toàn và chất lượng của sản phẩm.

Điều quan trọng là các cơ quan chức năng và nhà sản xuất phải đảm bảo rằng các quy định về an toàn thực phẩm được tuân thủ nghiêm ngặt để bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.

Ứng dụng và mục đích sử dụng của ethylene oxide

Ethylene Oxide (EO) là một hóa chất có ứng dụng rộng rãi và quan trọng trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong ngành y tế và thực phẩm.

Khử trùng

Một trong những ứng dụng chính của ethylene oxide là khử trùng. Khí EO, với khả năng tiêu diệt hầu hết các loại virus, vi khuẩn và nấm, là một công cụ quan trọng trong việc tiệt trùng các thiết bị y tế, dược phẩm, và vật tư y tế. Nó ngăn cản sự phát triển và tái tạo của vi sinh vật, giúp bảo đảm an toàn cho các sản phẩm y tế và dược phẩm.

Bên cạnh đó, ethylene oxide cũng được sử dụng để khử trùng và kiểm soát côn trùng trong nông sản và thực phẩm cần bảo quản lâu dài. Đặc biệt, nó hiệu quả trong việc xử lý gia vị và thảo mộc như ớt bột, tiêu, và quế, giúp ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn Salmonella và các tác nhân gây hại khác.

Sản xuất hóa chất công nghiệp

Ngoài việc dùng trong khử trùng, ethylene oxide còn đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hóa chất công nghiệp. Nó được sử dụng làm nguyên liệu trung gian để sản xuất ethylene glycol – một chất chống đông phổ biến, cũng như trong các sản phẩm như hàng dệt, chất tẩy rửa, bọt polyurethane, dung môi, thuốc, chất kết dính và nhựa Polyethylene terephthalate (PET). Một lượng nhỏ ethylene oxide cũng được dùng trong thuốc trừ sâu để kiểm soát côn trùng.

Con người tiếp xúc với ethylene oxide như thế nào?

Ethylene oxide (EO) là một hợp chất phổ biến với nhiều ứng dụng trong sản xuất công nghiệp và tiêu dùng. Do đó, con người có thể tiếp xúc với EO qua nhiều con đường khác nhau.

Tiếp xúc qua đường hô hấp: EO thường có mặt trong không khí, đặc biệt tại các khu vực sản xuất hoặc xử lý nơi có sử dụng khí này. Hít phải không khí chứa EO có thể là một nguồn tiếp xúc chính.

Tiếp xúc qua thực phẩm và đồ uống: EO cũng có thể tồn tại trong thực phẩm và đồ uống, đặc biệt là trong các sản phẩm chế biến sẵn, thực phẩm có thời gian bảo quản dài hoặc các sản phẩm chưa được kiểm soát chặt chẽ về hóa chất và thuốc trừ sâu. Việc tiêu thụ thực phẩm hoặc đồ uống có chứa traces của EO có thể là một nguồn tiếp xúc khác.

Tiếp xúc trực tiếp: Những người làm việc trong các ngành công nghiệp liên quan đến ethylene oxide, chẳng hạn như các nhà máy sản xuất hoặc xử lý khí EO, có thể tiếp xúc trực tiếp với khí này. Điều này có thể xảy ra qua các hoạt động như bảo trì thiết bị hoặc xử lý khí trong môi trường làm việc.

Tiếp xúc qua sản phẩm được khử trùng: Các sản phẩm y tế, mỹ phẩm và thực phẩm đã được khử trùng bằng ethylene oxide cũng có thể là nguồn tiếp xúc. Sử dụng hoặc tiếp xúc với các sản phẩm này có thể dẫn đến việc tiếp nhận EO.

Việc tiếp xúc với ethylene oxide có thể xảy ra qua nhiều con đường, từ hít phải không khí đến tiêu thụ thực phẩm và đồ uống, cũng như tiếp xúc trực tiếp trong môi trường làm việc. Việc nhận thức và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc và bảo vệ sức khỏe.

Khi nào ethylene oxide (EO) có thể gây ung thư?

Ethylene oxide (EO) đã được Cơ quan Hóa chất Châu Âu (ECHA) phân loại là một chất gây đột biến, chất gây ung thư và chất độc hại ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên, không có mức độ cụ thể nào của việc phơi nhiễm với EO được xác định là nguy hiểm cho sức khỏe con người.

Nguy cơ từ tiêu thụ thực phẩm có chứa EO

Tiêu thụ thực phẩm có chứa EO không gây nguy hiểm ngay lập tức cho sức khỏe. Tuy nhiên, việc tiêu thụ thực phẩm bị nhiễm EO trong thời gian dài và với lượng lớn có thể làm tăng nguy cơ sức khỏe.

Ngộ độc cấp tính

Khi công nhân tiếp xúc với EO ở nồng độ cao, họ có thể trải qua các triệu chứng cấp tính như buồn nôn, nôn mửa, rối loạn thần kinh, viêm phế quản, phù phổi, và khí phế thũng. Tiếp xúc trực tiếp với dung dịch EO có thể gây kích ứng nghiêm trọng cho da và mắt. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy EO có thể gây độc tính cấp tính cao nếu hít phải.

Ngộ độc mạn tính

Cơ quan Bảo vệ Môi trường California (CalEPA) đã xác định mức phơi nhiễm qua đường hô hấp mãn tính đối với EO là 0,03 mg/m³ dựa trên tác động đến hệ thần kinh của chuột. Mức phơi nhiễm này là một điểm tham chiếu để đánh giá tác động tiềm ẩn và không phải là một công cụ ước lượng rủi ro trực tiếp. Việc tiếp xúc với EO trong thời gian dài, chẳng hạn như đối với công nhân làm việc trong môi trường có EO, có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe mạn tính. Những vấn đề này bao gồm kích ứng mắt, da và đường hô hấp, cũng như các triệu chứng ảnh hưởng đến hệ thần kinh như nhức đầu, buồn nôn, mất trí nhớ và tê dại. Các nghiên cứu trên động vật cũng cho thấy sự phơi nhiễm qua đường hô hấp có thể dẫn đến giảm số lượng vị trí cấy ghép, giảm trọng lượng tinh hoàn và nồng độ tinh trùng, cũng như thoái hóa tinh hoàn.

Gần đây, cơ quan an toàn thực phẩm ở nhiều quốc gia châu Âu đã thu hồi hàng nghìn lô hàng do chứa ethylene oxide, bao gồm cả các sản phẩm thực phẩm nổi tiếng. Trong khi đó, số lượng mặt hàng bị thu hồi ở Việt Nam do chứa EO vẫn khá ít so với các quốc gia châu Âu.

Ethylene oxide là một hóa chất quan trọng được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ y tế đến công nghiệp và nông nghiệp. Mặc dù có ứng dụng rộng rãi, nhưng việc tiếp xúc lâu dài hoặc với nồng độ cao có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.