Vi khuẩn Salmonella: Nguyên nhân, nguồn lây nhiễm và triệu chứng

Bệnh do nhiễm vi khuẩn salmonella xuất phát từ nhiều nguồn lây khác nhau. Người bệnh sẽ cảm thấy khó chịu cùng nhiều triệu chứng nguy hiểm. Bệnh không được điều trị sớm sẽ có nguy cơ gây biến chứng ảnh hưởng đến tính mạng. Bài viết này sẽ gửi đến bạn kiến thức về nguyên nhân, con đường lây truyền và dấu hiệu nhiễm khuẩn.

Khái niệm về vi khuẩn salmonella

Salmonella là tên của một loại vi khuẩn đường ruột không hình thành bào tử. Chúng chủ yếu di chuyển bằng roi quanh thân, thu nhận năng lượng từ phản ứng oxy hóa khử, tạo ATP bằng oxy khi có sẵn hoặc sử dụng chất nhận điện tử hay lên men khi oxy không có sẵn.

Khuẩn salmonella có khả năng xâm nhập vào nhiều loại tế bào khác như như tế bào M, biểu mô, tế bào đuôi gai, đại thực bào. Các bệnh gây ra từ vi khuẩn này gọi là bệnh nhiễm khuẩn salmonella. Bệnh nhân sẽ khó chịu ruột, dạ dày, tiêu chảy, sốt, cảm thấy bụng đau quặn.

Đa phần các trường hợp nhiễm khuẩn thường do thực phẩm bị nhiễm phân người hoặc động vật có bệnh. Chủng salmonella được chia thành nhóm thương hàn và không thương hàn. Nhóm không thương hàn phổ biến hơn và lây nhiễm cho động vật hoặc lây trực tiếp từ động vật sang người. Chủng không thương hàn do các salmonella khác chủ yếu gây nhiễm khuẩn huyết hoặc viêm ruột. Chủng khuẩn thương hàn gồm Salmonella Typhi và Salmonella Paratyphi A, B, C chỉ phát bệnh ở người, không xuất hiện ở động vật khác.

Con đường lây nhiễm của vi khuẩn salmonella

Môi trường sinh sống của khuẩn salmonella là ruột người, động vật hoặc chim. Đa phần các trường hợp nhiễm bệnh do ăn phải thực phẩm hoặc nước có chứa phân nhiễm khuẩn. Cụ thể là:

• Thịt sống, hải sản, gia cầm sống: Phân dính vào thịt trong quá trình giết mổ, hải sản có thể chứa nguồn lây nếu sống trong nước ô nhiễm.
• Sữa và các chế phẩm từ sữa chưa tiệt trùng: Có thể nhiễm khuẩn salmonella. Quá trình thanh trùng sẽ loại bỏ các loại vi khuẩn có hại, bao gồm cả khuẩn salmonella.
• Rau củ, trái cây: Nhiễm khuẩn trong quá trình chăm bón, sơ chế không cẩn thận.
• Trứng sống hoặc trứng chưa nấu chín: Lớp vỏ trứng có khả năng bảo vệ phần bên trong không nhiễm khuẩn nhưng trứng được đẻ từ gia cầm nhiễm bệnh vẫn có khả năng chứa vi khuẩn.
• Thực phẩm không được xử lý đúng cách, không rửa tay khi chế biến.
• Lây từ vật nuôi hoặc các động vật khác: Chim, bò sát và các loài động vật nói chung có thể mang vi khuẩn trên da, lông và phân.

Triệu chứng nhiễm khuẩn salmonella

Người bị nhiễm vi khuẩn salmonella thường có triệu chứng sốt, tiêu chảy, co thắt dạ dày, buồn nôn, nôn, đau đầu. Những dấu hiệu này thường bắt đầu từ 6 giờ đến 6 ngày sau nhiễm bệnh, kéo dài từ 4 đến 7 ngày. Người bệnh thường thấy dễ chịu hơn trong khoảng 1 tuần nhưng sẽ mất khoảng vài tháng để việc đi ngoài trở lại bình thường. Đôi khi, nhiễm trùng khuẩn còn lây lan đến xương khớp, máu, não hoặc hệ thần kinh khiến cho người bệnh gặp các triệu chứng lâu dài gây ảnh hưởng đến cơ quan, bộ phận đó.

Trong trường hợp bạn nhận thấy đang mắc phải một trong các dấu hiệu sau, bạn cần liên hệ với bác sĩ nhanh chóng:

• Đi ngoài ra máu;
• Tiêu chảy, kèm theo sốt cao đến hơn 39 độ C;
• Tình trạng tiêu chảy không giảm sau 3 ngày;
• Một số dấu hiệu của việc mất nước như lượng nước tiểu ít, khô miệng, thấy chóng mặt khi đang đứng;
• Nôn ói nhiều.

Mặc dù vậy, một số loại vi trùng và bệnh tật cũng có thể gây nên những triệu chứng điển hình tương tự như nhiễm khuẩn salmonella. Nhằm xác định xem bệnh nhân có nhiễm salmonella hay không, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu phân tinh dịch ruột và gửi đến phòng thí nghiệm. Tiếp theo, họ sẽ dùng những kỹ thuật xét nghiệm nhằm kiểm tra sự tồn tại của vi khuẩn. Nếu người bệnh ốm nặng, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện thêm một số xét nghiệm nhằm xác định chính xác khuẩn salmonella.

Biện pháp điều trị nhiễm khuẩn salmonella

Sau khi nhiễm khuẩn salmonella, nếu thấy sức khỏe vẫn ổn, bạn cần uống nhiều nước thường xuyên, để cơ thể được nghỉ ngơi để phục hồi hoàn toàn trong vòng 1 tuần. Nếu tiêu chảy quá nặng, bạn hãy đến bệnh viện để được truyền dịch qua đường tĩnh mạch và tùy thuộc vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ áp dụng thêm một số phương pháp điều trị khác.

Tuy nhiễm salmonella do vi khuẩn gây ra nhưng kháng sinh lại không thúc đẩy quá trình hồi phục nhanh hơn trừ khi hệ miễn dịch của bạn yếu hoặc tình trạng nhiễm trùng đã tấn công vào máu. Đối với một số trường hợp, uống thuốc kháng sinh có thể làm kéo dài thời gian nhiễm khuẩn, tăng khả năng tái phát do nhiễm trùng tương tự.

Trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ nhiễm khuẩn salmonella có khả năng dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Bệnh cũng có thể biến chứng nếu bạn:

• Có vấn đề về hệ thống miễn dịch do mắc bệnh, chẳng hạn như HIV;
• Có dùng thuốc gây suy giảm hệ thống miễn dịch;
• Mắc bệnh hồng cầu lưỡi liềm;
• Có uống thuốc điều trị kiểm soát nồng độ axit dạ dày;
• Gặp vấn đề về lá lách.

Trong trường hợp nhiễm bệnh nghiêm trọng, bệnh nhân có thể được bác sĩ đề nghị dùng kháng sinh nhằm ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm tính mạng.

Cách phòng ngừa nhiễm khuẩn salmonella

Bạn có thể phòng ngừa lây nhiễm vi khuẩn salmonella bằng cách ngăn chặn nguồn lây với những biện pháp sau:

• Người đang bệnh không được chế biến thức ăn cho người khác;
• Rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, khi chế biến thức ăn;
• Làm sạch bề mặt và dụng cụ chế biến thức ăn trước và sau khi dùng;
• Nấu chín thực phẩm, không được ăn thực phẩm sống;
• Rửa sạch rau củ quả trước khi chế biến hoặc ăn uống;
• Khi chưa sử dụng thịt gia súc, gia cầm hay hải sản thì cần làm lạnh hoặc cấp đông càng sớm càng tốt;
• Không được uống sữa và những chế phẩm từ sữa chưa qua tiệt trùng;
• Không được uống nước hoặc sử dụng nước chưa qua xử lý;
• Không chạm hay cho tay vào miệng sau khi đã chạm vào động vật, vật nuôi;
• Không hôn lông hoặc da, miệng động vật, vật nuôi;
• Những đối tượng tuyệt đối không nên chạm vào động vật thuộc nhóm nguy cơ nhiễm khuẩn cao là trẻ em dưới 5 tuổi, người suy giảm hệ miễn dịch, người trên 65 tuổi;
• Luôn vệ sinh, làm sạch môi trường sống của vật nuôi như bể cá, lồng, chuồng;
• Không dùng bồn tắm, bồn rửa tay cho người để tắm cho thú cưng.

Mong rằng những chia sẻ trên đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức hữu ích về vi khuẩn salmonella. Bạn hãy chủ động lắng nghe cơ thể để kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường nhằm điều trị đúng lúc và chủ động phòng ngừa bệnh nhé!

Xem thêm:

• Vi khuẩn Aeromonas hydrophila là gì? Con đường lây nhiễm như thế nào?
• Vi khuẩn Lam: Hiểu rõ triệu chứng, con đường lây lan và cách phòng tránh
• Vi khuẩn E coli: Đặc điểm, môi trường sinh sống và dấu hiệu nhận biết