Giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì? Giãn tĩnh mạch thừng tinh có tự khỏi không?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng giãn bất thường tĩnh mạch tinh. Tình trạng này gây ra nhiều lo lắng cho nam giới vì nguy cơ gây vô sinh ở bệnh. Vậy, “giãn tĩnh mạch thừng tinh có tự khỏi không?”. Cùng Nhà thuốc Long Châu tìm câu trả lời cho câu hỏi này trong bài viết dưới đây.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì?

Giãn tĩnh mạch tinh là tình trạng giãn bất thường của đám rối tĩnh mạch trong bìu, thường là do sự trào ngược máu từ tĩnh mạch thận ở bên trái và tĩnh mạch chủ ở bên phải về tĩnh mạch tinh trong. Khoảng 90% các trường hợp bệnh phát hiện giãn ở bên trái, khoảng 5 – 7% các trường hợp giãn bên phải, còn lại giãn cả 2 bên.

Bệnh hiếm khi xuất hiện trước tuổi dậy thì, ở lứa tuổi thiếu niên, tỉ lệ gặp phải từ 8 – 10% nhưng kể từ lứa tuổi vị thành niên, thống kê gặp khoảng 15%. Tuy nhiên, trong nhóm vô sinh nam giới, tỉ lệ này gặp cao hơn nhiều, chiếm 15 – 25% các trường hợp vô sinh nam nguyên phát và 75 – 81% vô sinh nam thứ phát. Vì vậy mà giãn tĩnh mạch tinh được coi là một trong những nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nam giới nhưng có thể điều trị khỏi khi được phát hiện và xử lí kịp thời.

Triệu chứng của giãn tĩnh mạch thừng tinh

Triệu chứng của giãn tĩnh mạch tinh không có tính chất đặc hiệu. Một số triệu chứng có thể gặp trong giãn tĩnh mạch tinh là:

• Đau tức vùng bìu, tăng lên khi vận động hay đứng lâu, giảm đi khi nằm nghỉ ngơi.
• Nóng rát vùng bẹn bìu sinh dục và tăng tiết mồ hôi ẩm ướt.
• Sờ thấy khối vùng bìu như búi giun, gọi là dấu hiệu “túi giun” vùng bìu.
• Hiếm muộn con cái. Đây có thể là lí do khiến nhiều người đi khám, sau đó mới phát hiện ra tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Các phương pháp chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh

Việc chẩn đoán tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh sớm là vô cùng quan trọng để có thể sớm điều trị khỏi và xử lí kịp thời, tránh trường hợp gây vô sinh nam. Chẩn đoán giãn tĩnh mạch tinh có thể dựa và thăm khám lâm sàng, siêu âm Doppler tĩnh mạch tinh, chụp mạch sinh dục và ghi nhiệt độ vùng bìu.

Khi bác sĩ thăm khám, nghiệm pháp Valsava thường dương tính ở người có giãn tĩnh mạch thừng tinh. Nghiệm pháp Valsava được thực hiện như sau: Bệnh nhân ngậm miệng hít một hơi thật dài, sau đó dặn mạnh dồn hơi xuống dưới. Nếu đường kính tĩnh mạch tinh tăng lên, sờ thấy rõ ràng hơn, được coi là nghiệm pháp Valsava dương tính.

Siêu âm Doppler màu

Siêu âm Doppler là một phương tiện chẩn đoán không xâm lấn, được chỉ định khi không thể xác định được có tình trạng giãn hay không giãn tĩnh mạch thừng tinh khi thăm khám hoặc trong các trường hợp khó thăm khám như bệnh nhân có sẹo cũ, béo phì, tràn dịch màng tinh hoàn phối hợp hoặc tăng nhạy cảm vùng bìu.

Siêu âm có thể chẩn đoán được giãn tĩnh mạch tinh. Ngoài ra, siêu âm có thể phát hiện được giãn tĩnh mạch tinh khi các tĩnh mạch giãn trên 2mm và nó còn có thể phát hiện dòng trào ngược của tĩnh mạch khi làm nghiệm pháp Valsava tư thế đứng.

Chụp mạch

Phương pháp chụp mạch lần đầu được đề cập vào năm 1966. Phương pháp này được coi là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán xác định giãn tĩnh mạch tinh. Tuy nhiên, đây là phương pháp xâm hại nên ít khi được sử dụng đơn thuần mà thường được phối hợp trong khi tiến hành thủ thuật nút mạch hoặc chỉ được thực hiện trong nghiên cứu.

Đo nhiệt độ vùng bìu

Nhiệt ký vùng bìu là phương tiện tốt để chẩn đoán giãn tĩnh mạch tinh vì tinh hoàn luôn luôn có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ trung tâm cơ thể. Bình thường, sự trao đổi nhiệt độ qua dòng máu chảy trong đám rối tĩnh mạch tinh có vai trò quan trọng để duy trì sự ổn định nhiệt độ trong tinh hoàn luôn thấp hơn nhiệt độ cơ thể. Khi tĩnh mạch tinh giãn, có hiện tượng ứ trệ tuần hoàn trong đám rối tĩnh mạch tinh, dẫn đến gia tăng nhiệt độ vùng bìu.

Phân độ giãn tĩnh mạch thừng tinh

Thăm khám lâm sàng có thể phân độ giãn tĩnh mạch tinh (theo Dubin và Amelar, 1970). Theo hệ thống này, giãn tĩnh mạch thừng tinh được chia làm 3 độ:

• Độ I: Sờ thấy búi tĩnh mạch tinh giãn khi làm nghiệm pháp Valsava.
• Độ II: Sờ thấy búi tĩnh mạch tinh giãn khi nghỉ ngơi nhưng không nhìn thấy.
• Độ III: Búi tĩnh mạch giãn có thể sờ và nhìn thấy khi nghỉ ngơi.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có gây vô sinh không?

Trước khi tìm hiểu "Giãn tĩnh mạch thừng tinh có tự khỏi không?", chúng ta cùng theo dõi về nguy cơ hiếm muộn ở bệnh lý. Mặc dù mối liên quan giữa giãn tĩnh mạch tinh và vô sinh đã được ghi nhận từ lâu nhưng chưa có một cơ chế bệnh sinh nào có thể giải thích đầy đủ được mối liên quan này. Vô sinh trong trường hợp này do rất nhiều cơ chế khác nhau và các cơ chế này lại tác động qua lại, ảnh hưởng lên nhau.

Thay đổi về nhiệt độ trong tinh hoàn

Giãn tĩnh mạch thừng tinh làm tăng nhiệt độ trong tinh hoàn đã được chứng minh trong nhiều nghiên cứu. Trong khi quá trình sinh tinh chỉ diễn ra thuận lợi khi nhiệt độ tinh hoàn thấp hơn nhiệt độ trung tâm cơ thể khoảng 2.5°C. Khi nhiệt độ bên trong tinh hoàn tăng sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng sinh tinh.

Thay đổi về áp lực trong tĩnh mạch tinh

Khi tĩnh mạch tinh bị giãn, áp lực lòng tĩnh mạch tăng, làm giảm lưu lượng máu động mạch vào tinh hoàn do cơ chế tự điều chỉnh. Hậu quả của việc này là làm giảm tưới máu của tinh hoàn, ứ đọng máu tĩnh mạch và thiếu oxy tổ chức, tăng nhiệt độ tại tinh hoàn, từ đó làm gián đoạn quá trình sinh tinh.

Sự trào ngược các sản phẩm chuyển hóa gây độc vào tĩnh mạch tinh

Chụp mạch cho thấy có sự trào ngược dòng máu từ thận và tuyến thượng thận vào tĩnh mạch tinh, mang theo nhiều sản phẩm chuyển hóa như: epinephrine, urea, prostaglandin E… gây độc cho tế bào. Các sản phẩm chuyển hóa này gây co thắt các tiểu động mạch tinh hoàn, làm giảm lưu lượng máu động mạch gây thiếu oxy tổ chức. Ngoài ra, còn gây độc cho các tế bào mầm sinh dục thông qua việc gia tăng stress oxy hóa tế bào

Sự rối loạn quá trình sản xuất các nội tiết tố sinh dục

Giãn tĩnh mạch tinh làm giảm chức năng tế bào Leydig, từ đó làm giảm nồng độ testosterone huyết thanh và tinh hoàn.

Stress oxy hóa tế bào trong bệnh lý giãn tĩnh mạch tinh

Giãn tĩnh mạch tinh làm tăng stress oxy hóa tế bào, làm tăng nồng độ các chất như NO, peryoxynitrite, S – nitrosothiols. Quá trình stress oxy hóa sẽ làm thay đổi hình thái và khả năng di chuyển của tinh trùng, từ đó làm giảm khả năng thụ tinh với noãn.

Tổn thương DNA của tinh trùng và quá trình chết sinh học trong giãn tĩnh mạch tinh

Cơ chế gây tổn thương DNA của tinh trùng trong giãn tĩnh mạch tinh là do tăng sản xuất các gốc oxy hóa tự do. Khi DNA của tinh trùng bị tổn thương, sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình thụ tinh của tinh trùng với noãn, sự phát triển và cấy ghép của phôi thai.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có tự khỏi được không?

Để giải đáp cho thắc mắc "giãn tĩnh mạch thừng tinh có tự khỏi không?" thì đáp án là giãn tĩnh mạch thừng tinh không tự khỏi được. Khi tĩnh mạch tinh đã giãn thì không thể tự hồi phục co lại về kích thước ban đầu.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh được chia làm 2 thể:

• Thể lâm sàng: Là những trường hợp có thể phát hiện được giãn qua thăm khám lâm sàng.
• Thể cận lâm sàng: Là những trường hợp chỉ có thể phát hiện được giãn qua siêu âm.

Theo hướng dẫn của Hội niệu khoa Mỹ, chỉ những người có thể giãn tĩnh mạch thừng tinh lâm sàng mới có khả năng ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của nam giới. Và việc điều trị phẫu thuật giãn tĩnh mạch thừng tinh thường làm trên người có tình trạng giãn thể lâm sàng.

Bài viết trên đây đã cung cấp đến các độc giả thông tin liên quan đến bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh và trả lời câu hỏi “Giãn tĩnh mạch thừng tinh có tự khỏi được không?”, hi vọng đã giúp ích cho bạn trong hành trình chăm sóc sức khỏe bản thân.

Xem thêm: Mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh bao lâu hồi phục?