Hội chứng Peter Pan là gì? Triệu chứng và cách điều trị

Hội chứng Peter Pan hay còn gọi hội chứng Hoàng tử bé là một thuật ngữ trong ngành tâm lý học. Người mắc hội chứng này vốn là những chàng trai đã trưởng thành về tuổi tác lẫn ngoại hình, nhưng tâm lý, nhận thức và hành vi không khác gì trẻ con. Đây là hội chứng tâm lý được đánh giá là "nguy hiểm cho cả tình yêu và xã hội".

Hội chứng Peter Pan là gì?

Hẳn ai trong chúng ta cũng từng nghe đến cậu bé Peter Pan, nhân vật hư cấu của nhà văn James Matthew Barrie và xuất hiện nhiều trong các tác phẩm của hãng Hoạt hình Walt Disney. Peter Pan là một thiếu niên 12 tuổi, luôn muốn vui chơi và hưởng thụ cuộc sống. Cậu từ chối “sự trưởng thành” và mãi mãi không chịu lớn lên. Chính vì đặc trưng ấy mà cái tên Peter Pan Syndrome – Hội chứng Peter Pan cũng được dùng để chỉ những người mãi mãi không chịu lớn lên.

Hội chứng Peter Pan là gì?

Tuy nhiên, trong truyện thì Peter Pan có quyền lựa chọn cuộc sống của một đứa trẻ với tâm hồn thuần khiết bên cạnh một trái tim dũng cảm, thì ở đời thật, những người mắc hội chứng Peter Pan vẫn phải lớn lên về mặt ngoại hình. Tuy tuổi tác và ngoại hình của họ vẫn lớn dần theo thời gian nhưng nhận thức và cách hành xử thì không khác gì trẻ con.

Hiện nay, hội chứng Peter Pan có thể được chẩn đoán dựa vào các dấu hiệu và triệu chứng dưới dạng rối loạn tính cách. Tuy nhiên, hội chứng này vẫn chưa được Tổ chức Y tế Thế giới xem là bệnh và không được Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ công nhận là rối loạn tâm thần mà được xem là Tâm Bệnh Học (Psychopathology).

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng Peter Pan

Hội chứng Peter Pan không phải là một chứng bệnh có thể chẩn đoán được bằng các biện pháp lâm sàng, nó chỉ mới được gọi tên gần đây. Thế nên có khá ít nghiên cứu tìm hiểu về hiện tượng này. Một số yếu tố có thể được cho là nguyên nhân gây ra hội chứng này như sau:

Được bảo bọc quá chu đáo

Theo các nhà tâm lý học hàng đầu, hội chứng này có thể là kết quả của việc các bậc phụ huynh bảo vệ con quá mức. Do đó, cản trở trẻ phát triển, trưởng thành và học tập các kỹ năng sống cần thiết.

Sự cô đơn

Nhà tâm lý học Humbelina Robles Ortega cho rằng những người mắc hội chứng Peter Pan có thể sẽ sợ sự cô đơn. Vì vậy, họ sẽ liên tục tìm kiếm những người có thể chăm sóc cho họ và thường sẽ là những đối tác có mối liên hệ tình cảm.

Sự cô đơn có thể là nguyên nhân gây ra hội chứng Peter Pan

Các triệu chứng sức khỏe tâm thần

Một vài nghiên cứu nhận ra rằng những người mắc hội chứng Peter Pan có thể có các rối loạn về tính cách.

Vai trò của giới tính

Phụ nữ thường bị xã hội cho là người đảm nhận các trách nhiệm về gia đình, là người làm vui lòng người khác. Việc này sẽ khiến cho người đàn ông của họ bỏ bê, lơ là các nhiệm vụ này và né tránh việc chịu trách nhiệm.

Ngày càng có nhiều người lớn có biểu hiện các triệu chứng của hội chứng Peter Pan. Hội chứng Peter Pan có thể xuất hiện ở cả hai giới, nhưng xuất hiện thường xuyên hơn ở nam giới.

Triệu chứng và dấu hiệu của hội chứng Peter Pan

Biểu hiện dễ thấy nhất của hội chứng Peter Pan là tính cách người mắc bệnh rơi vào trạng thái “không chịu trưởng thành”. Ngoài ra, các triệu chứng thường thấy của hội chứng Peter Pan là:

• Cảm xúc quá mức.
• Tức giận đến phẫn nộ.
• Hạnh phúc trở thành hoảng loạn cực đoan.
• Khó chịu dẫn đến sự tự thương hại và trầm cảm.
• Khó khăn trong việc bày tỏ cảm xúc yêu thương.
• Luôn cảm thấy tội lỗi.
• Khó thư giãn.
• Không đáng tin.
• Hay lừa gạt, chơi xỏ mọi người.

Khi ai đó mắc phải hội chứng Peter Pan thường sẽ dẫn đến các hệ lụy như:

• Gặp khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ bền chặt và thân tình với đồng nghiệp nên kết quả nhận được là họ cảm thấy cực kỳ đơn độc.
• Họ cũng không chịu trách nhiệm bởi những điều sai trái mà họ đã gây ra mà ngược lại họ đổ lỗi cho những người khác vì sự yếu đuối của họ.
• Họ có xu hướng phớt lờ đi các vấn đề thực sự liên quan đến điểm yếu của họ, khiến họ dễ dàng lạm dụng ma túy, rượu, bia để quên đi những trở ngại trong cuộc sống.

Cách điều trị hội chứng Peter Pan

Vì hội chứng Peter Pan chưa được xem là một rối loạn tâm lý nên không có phương pháp điều trị cụ thể nào. Các liệu pháp điều trị chỉ mang tính tạm thời như:

• Liệu pháp ngoài trời, trị liệu tâm lý.
• Trị liệu hành vi nhận thức, liệu pháp dựa vào sức mạnh.
• Trị liệu giải pháp, liệu pháp gia đình và các phương thức điều trị phù hợp khác.

Mặc dù không có cách chữa trị cụ thể nào cho hội chứng này, người bị chỉ có thể được điều trị khi cá nhân họ thể hiện sự sẵn sàng và đã nhận thức được sự rối loạn của mình.

Cách điều trị hội chứng Peter Pan

Lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà cũng có thể giúp ngăn ngừa hội chứng Peter Pan, cụ thể như:

• Vì hội chứng Peter Pan là một rối loạn gây ra do các yếu tố từ thời thơ ấu, vì thế nên định hướng trực tiếp cho phụ huynh bất kỳ cách phòng ngừa nào để họ nhận thức đúng về cách nuôi dạy con.
• Các buổi hội thảo dành cho cha mẹ nên được tổ chức thường xuyên, đặc biệt là cho các bậc cha mẹ vị thành niên để họ biết các kỹ thuật nuôi dạy con cái đúng về tinh thần trách nhiệm.

Bài viết này đã cung cấp những thông tin về hội chứng Peter Pan, nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị. Hội chứng Peter Pan không phải là một căn bệnh ác tính, không gây nguy hiểm gì đến tính mạng nhưng gây ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của người mắc và người thân cả về tinh thần lẫn sinh hoạt. Việc phát hiện sớm và tiến hành điều trị sẽ giúp người mắc cải thiện tình trạng hiện tại và phòng tránh được các hệ lụy có thể xảy ra.

Phương Nhi

Nguồn tham khảo: Tổng hợp