Nghiện ma túy là gì? Tất cả thông tin cần biết về bệnh nghiện ma túy

Nghiện ma túy gây nhiều tác hại khôn lường đến sức khỏe người nghiện và trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. Hiểu rõ nghiện ma túy là gì sẽ giúp ích trong việc phát hiện, điều trị và phòng ngừa nghiện ma túy.

Nghiện ma túy là gì?

Nghiệm ma túy là khi phải sử dụng ma túy mới có thể sinh hoạt bình thường. Khi sử dụng ma túy, người dùng cảm thấy đê mê, khoan khoái, sung sướng. Còn nếu thiếu ma túy thì người bị nghiện sẽ cảm thấy bị hành hạ về thể xác lẫn tinh thần, không thể chịu được, bằng mọi giá phải sử dụng bằng được ma túy nên có thể gây ra những hậu quả xấu cho sức khỏe đặc biệt là khả năng kiểm soát hành vi và gây hại cho cả xã hội.

Người nghiện ma túy có thể dùng ma túy có nguồn gốc tự nhiên như thuốc phiện, cocaine…, ma túy bán tổng hợp như heroin và ma túy tổng hợp như thuốc lắc, ma túy đá…

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghiện ma túy nhưng nhìn chung có những lý do chính sau đây: Giảm đau, giúp con người tỉnh táo và minh mẫn trong học tập và làm việc, do đã trở thành tập tục, mục đích thư giãn, giải trí.

Nghiện ma túy là gì? Là hành động bắt buộc sử dụng ma túy để sinh hoạt bình thường

Triệu chứng nghiện ma túy

Người nghiện ít khi chỉ sử dụng một loại ma túy mà họ sẽ pha trộn nhiều loại ma túy chung với nhau để đạt được cảm giác hưng phấn tối đa.

Tất cả những người nghiện ma túy đều có biểu hiện chung là hội chứng thiếu, đói thuốc hay gọi là hội chứng cai. Hội chứng này xuất hiện khi người nghiện đang sử dụng rất nhiều ma túy hoặc sử dụng trong thời gian dài và đột ngột ngưng sử dụng do không còn khả năng để tiếp tục mua thuốc nữa. Một người được chẩn đoán hội chứng cai khi có ít nhất ba trong các biểu hiệu sau (sau liều cuối khoảng 8 đến 12 giờ):

• Lo lắng, buồn bã, bất an, cáu gắt, giận dữ.
• Đau nhức cơ.
• Buồn nôn hoặc nôn.
• Ảo giác như có kiến bò dưới da.
• Da nhăn và lở loét.
• Sụt cân nhanh.
• Mồ hôi có mùi khai.
• Hôi miệng.
• Thường xuyên chảy máu mũi.
• Quầng thâm mắt rõ rệt.
• Nổi da gà, giãn đồng tử.
• Rối loạn thần kinh thực vật: Vã mồ hôi, sốt cao, trụy tim mạch, tử vong.
• Kích động hành vi, mê sản, vùng vẫy, la hét, tự sát.

Đối tượng nguy cơ nghiện ma túy

Những đối tượng có nguy cơ nghiện ma túy bao gồm:

• Những người bị trầm cảm, hay lo lắng và tự ti có nguy cơ bị nghiện nhiều hơn so với người bình thường.
• Những người có tiền sử sang chấn tâm lý như bị lạm dụng, từng tham gia chiến tranh, bị căng thẳng và tiền sử gia đình nghiện ma túy.
• Một số người khi dùng các thuốc giảm đau mạnh như morphine.
• Những người bẩm sinh có bộ não luôn cần đến những dạng thuốc phiện ở mức độ cao hơn so với người bình thường.

 Những người bị trầm cảm, lo lắng và tự ti có nguy cơ nghiện ma túy hơn

Tác hại của ma túy

Đối với sức khỏe con người

Hệ hô hấp: Các chất ma túy kích thích hô hấp, nhất là khi dùng quá liều, làm tăng tần số thở gây ức chế hô hấp. Nếu không cấp cứu kịp thời, nhiều trường hợp ngưng thở sẽ dẫn đến tử vong. Ngoài ra, sau khi dùng ma túy (nhất là cocaine) có thể gây viêm phổi, phù phổi cấp, tràn khí màng phổi, xuất huyết phế nang, tràn khí trung thất, viêm tiểu phế quản tắc nghẽn, lên cơn hen phế quản…

Hệ tim mạch: Các chất ma túy sẽ ảnh hưởng trực tiếp lên tim, kích thích làm tăng nhịp tim, gây co thắt mạch vành có thể tạo nên cơn đau thắt ngực, nghiêm trọng có thể gây nhồi máu cơ tim. Đây cũng là nguyên nhân của các rối loạn nhịp dẫn đến tử vong. Ngoài ra còn gây nên tình trạng co mạch gây tăng huyết áp.

Hệ thần kinh: Ngoài tác dụng kích thích thần kinh giai đoạn đầu gây sảng khoái, hưng phấn, lệ thuộc thuốc…, cũng có thể gây các tai biến như co giật, xuất huyết dưới nhện, dẫn đến đột quỵ…

Hệ sinh dục: Người nghiện ma túy có khả năng tình dục bị suy giảm một cách rõ rệt và hậu quả này vẫn tồn tại dù ngưng dùng thuốc một thời gian khá lâu. Ở những nam giới nghiện ma túy lâu dài sẽ bị chứng vú to và bất lực. Còn phụ nữ dùng lâu sẽ bị rong kinh, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, tăng tiết sữa bất thường và vô sinh.

Đối với xã hội

Số người nghiện càng tăng thì càng có nhiều gia đình có người nghiện bị phá sản, phát sinh nhiều tệ nạn trộm cắp, cướp giật… Bản thân con nghiện cũng trở nên suy kiệt, không còn sức lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Chẩn đoán, điều trị nghiện ma túy

Các biện pháp chẩn đoán nghiện ma túy

Để chẩn đoán người nghiện ma túy, trên lâm sàng cần chẩn đoán hội chứng cai kết hợp thêm các kỹ thuật để xác định bệnh nhân có nghiện ma túy hay không:

Bác sĩ cần lấy các loại mẫu thử để giám định các nhóm ma túy như nhóm Opioids, nhóm cocain, nhóm ma túy tổng hợp ATS, nhóm cần sa, Ketamin, nhóm benzodiazepines, LSD… Các loại mẫu thử bao gồm:

• Lấy mẫu máu tĩnh mạch.
• Lấy mẫu nước tiểu.
• Lấy mẫu tóc ở phía sau đỉnh đầu.
• Lấy mẫu tang vật của người sử dụng như viên, dung dịch, cây cỏ…

 Để phát hiện người nghiện ma túy cần thực hiện xét nghiệm máu

Các biện pháp điều trị nghiện ma túy

Giúp người nghiện ma túy cai nghiện

Người nghiện ma túy nên tìm đến các cơ sở điều trị cai nghiện của nhà nước để có đủ phương tiện giúp họ nhanh chóng cai nghiện theo phác đồ điều trị. Đây là giai đoạn khó khăn đối với người nghiện vì sẽ mang lại những đau đớn về thể xác lẫn tinh thần vì không được dùng ma túy trong thời gian cai nghiện.

Thời kỳ hậu cai nghiện

• Sau khi cắt cơn nghiện, người bệnh cần được điều trị tiếp theo để đề phòng tái nghiện.
• Bệnh nhân được điều trị tiếp tục để giảm bớt tác động sinh học thần kinh độc hại do ma túy gây ra.
• Tạo điều kiện cho người nghiện có lối sống lành mạnh, suy nghĩ tích cực hơn, thực hiện các công việc lao động, vui chơi giải trí phù hợp.
• Sử dụng một số thuốc để điều trị nghiện ma túy như thuốc đồng vận - agonist (buprenorphine, methadone), thuốc hỗ trợ (thuốc chuyên khoa tâm thần, clonidine).
• Có thể vừa điều trị thuốc vừa kết hợp trị liệu.

Nhìn chung, ma túy gây nên tác hại rất lớn với sức khỏe người dùng và cho cộng đồng. Trong quá trình cai nghiện, quan trọng hơn cả, cần sự phối hợp, hỗ trợ từ bác sĩ, gia đình và xã hội đối với bệnh nhân trong việc điều trị lâu dài cũng như giúp người nghiện trở lại với cộng đồng.

Quỳnh Trang

Nguồn tham khảo: Tổng hợp