Hướng dẫn cách kiểm tra tuổi sinh học so với tuổi thật

Hầu hết chúng ta thường nghĩ rằng tuổi tác chỉ đơn thuần là số năm chúng ta sống trên đời. Tuy nhiên, tuổi sinh học lại là một khía cạnh hoàn toàn khác. Nó phản ánh tình trạng sức khỏe tổng thể của cơ thể, bao gồm cả các cơ quan nội tạng và tế bào. Vậy chúng ta có những cách kiểm tra tuổi sinh học nào? Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi đó.

Tuổi sinh học là gì? Tại sao cần biết tuổi sinh học?

Tuổi tác là một khái niệm chỉ khoảng thời gian một cá thể đã sống kể từ khi sinh ra. Nó thường được đo bằng đơn vị năm, tháng hoặc ngày. Tuy nhiên, khái niệm tuổi sinh học lại mang đến một góc nhìn sâu sắc hơn về quá trình lão hóa của cơ thể.

Tuổi sinh học là gì?

Tuổi sinh học được hiểu là thước đo sức khỏe của cơ thể ở cấp độ tế bào, phản ánh tốc độ lão hóa thực tế so với tuổi đời. Nói cách khác, tuổi sinh học cho biết cơ thể bạn thực sự "già" bao nhiêu so với số tuổi ghi trên giấy khai sinh. Khác với tuổi thật, tuổi sinh học không chỉ đơn thuần là một con số mà là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa nhiều yếu tố từ gen di truyền, lối sống, môi trường sống… Nếu ai đó mặt già trước tuổi, có khả năng tuổi sinh học của họ đã lớn hơn tuổi thực.

Tại sao chúng ta cần biết tuổi sinh học?

Chúng ta nên biết cách kiểm tra tuổi sinh học vì nó giúp chúng ta đánh giá một cách khách quan về tình trạng sức khỏe tổng thể. Một người có tuổi sinh học trẻ hơn tuổi thật thường có sức khỏe tốt hơn, ít mắc bệnh tật hơn so với người có tuổi sinh học cao hơn. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature, tuổi sinh học có thể dự đoán được nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường và ung thư tốt hơn so với tuổi thật.

Bên cạnh đó, việc biết tuổi sinh học giúp chúng ta lập kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp. Nếu tuổi sinh học cao hơn tuổi thật, chúng ta cần điều chỉnh lối sống để làm chậm quá trình lão hóa và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến tuổi tác. Và cuối cùng, tuổi sinh học giúp chúng ta phát hiện sớm các dấu hiệu lão hóa. Nhờ đó, chúng ta có thể có những biện pháp can thiệp kịp thời để bảo vệ sức khỏe.

Các cách kiểm tra tuổi sinh học

Dưới đây là một số cách kiểm tra tuổi sinh học đơn giản, ai cũng có thể áp dụng:

Kiểm tra tuổi sinh học qua bài tập

Để kiểm tra tuổi sinh học, bạn có thể thử tập bài tập co một chân hay tư thế yoga đứng một chân. Bài tập này khá đơn giản nhưng lại mang đến một cái nhìn sơ bộ về sức mạnh cơ bắp, khả năng giữ cân bằng và tập trung của bạn. Thời gian bạn giữ được tư thế này càng lâu, chứng tỏ cơ thể bạn càng khỏe mạnh và tuổi sinh học càng trẻ.

Để kiểm tra tuổi sinh học với bài tập này, bạn bắt đầu ở tư thế đứng thẳng trên mặt sàn. Tiếp đến, bạn hít sâu, đưa hai tay gập trước ngực, chắp trước ngực, chắp tay trên đầu hoặc dang tay sang ngang đều được. Một chân bạn nâng lên vuông góc với mặt sàn hoặc lòng bàn chân nọ đặt áp vào đầu gối chân kia. Sau đó, bạn nhắm mắt và hít thở đều. Thời gian bạn duy trì tư thế này sẽ phần nào cho biết độ tuổi sinh học.

• Giữ được tư thế 5 giây: Tương ứng độ tuổi sinh học 65 tuổi.
• Giữ được tư thế 10 giây: Tương ứng độ tuổi sinh học 55 tuổi.
• Giữ được tư thế 15 giây: Tương ứng độ tuổi sinh học 45 tuổi.
• Giữ được tư thế 20 giây: Tương ứng độ tuổi sinh học 35 tuổi.
• Giữ được tư thế 25 giây: Tương ứng độ tuổi sinh học 30 tuổi.
• Giữ được tư thế trên 30 giây: Tương ứng độ tuổi sinh học dưới 30 tuổi.

Cách kiểm tra tuổi sinh học thông qua chỉ số BMI

Chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) là một chỉ số đơn giản để đánh giá tình trạng cân nặng và liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh mạn tính. BMI cao thường đi kèm với nhiều vấn đề sức khỏe như béo phì, tiểu đường, tim mạch, do đó có thể làm tăng tuổi sinh học. Cách kiểm tra tuổi sinh học theo chỉ số này như sau: Công thức tính BMI = cân nặng (kg) / chiều cao² (m).

• Nếu BMI dưới 18,5 (hơi nhẹ cân): Hãy cộng một tuổi vào tuổi thật để ra tuổi sinh học.
• BMI trong khoảng 18,5 - 25: Hãy trừ một tuổi so với tuổi thật để ra tuổi sinh học.
• BMI trong khoảng 25 - 30 (thừa cân): Hãy cộng hai tuổi so với tuổi thật để ra tuổi sinh học.
• BMI trên 30 (béo phì): Cộng ba tuổi vào tuổi thật để ra tuổi sinh học.

Cách kiểm tra tuổi sinh học qua xét nghiệm y tế

Một số xét nghiệm y tế cũng giúp xác định tuổi sinh học của một người như:

• Đo chiều dài telomere: Telomere là những đoạn DNA lặp lại ở cuối nhiễm sắc thể. Telomere sẽ ngắn dần sau mỗi lần tế bào phân chia. Do đó, việc đo chiều dài telomere giúp đánh giá tốc độ lão hóa của tế bào.
• Đo các chỉ số sinh hóa: Các chỉ số như đường huyết, cholesterol, hormone... cung cấp thông tin về chức năng của các cơ quan trong cơ thể và có thể phản ánh tình trạng lão hóa.
• Chụp hình ảnh: Các kỹ thuật hình ảnh như MRI, CT giúp đánh giá cấu trúc và chức năng của các cơ quan nội tạng. Từ đó có thể giúp phát hiện sớm các dấu hiệu lão hóa và bệnh tật.

Cách kiểm tra tuổi sinh học bằng các công cụ

Hiện nay có nhiều loại cân và thiết bị điện tử khác nhau giúp chúng ta xác định tuổi sinh học nhanh chóng, dễ dàng, chính xác. Bên cạnh đó cũng có nhiều trang web và ứng dụng cung cấp các công cụ tính toán tuổi sinh học dựa trên các thông tin như tuổi, giới tính, cân nặng, chiều cao, thói quen sinh hoạt…

Cách trẻ hóa tuổi sinh học

Khi biết cách kiểm tra tuổi sinh học, chúng ta có thể chủ động trong việc chăm sóc cơ thể, thay đổi lối sống, nâng cao chất lượng môi trường sống để trẻ hóa tuổi sinh học của chính mình. Vậy làm thế nào để trẻ hóa tuổi sinh học?

Chế độ ăn uống khoa học

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và trẻ hóa cơ thể. Thay vì những thực phẩm chế biến sẵn, giàu đường, muối và chất béo bão hòa, hãy ưu tiên các loại thực phẩm tự nhiên như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Các loại thực phẩm này giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và hỗ trợ quá trình sửa chữa DNA. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh chế độ ăn uống có thể làm thay đổi tuổi sinh học.

Tập luyện thể dục đều đặn

Tập luyện thể dục đều đặn là một trong những cách hiệu quả nhất để trẻ hóa cơ thể. Các bài tập cardio như chạy bộ, bơi lội, đạp xe giúp tăng cường tim mạch, cải thiện tuần hoàn máu và đốt cháy calo. Bên cạnh đó, các bài tập sức bền và linh hoạt giúp tăng cường cơ bắp, xương khớp và cải thiện sự cân bằng.

Nâng cao chất lượng giấc ngủ và quản lý stress

Ngủ đủ giấc là điều cần thiết để cơ thể phục hồi và tái tạo tế bào. Thiếu ngủ không chỉ gây mệt mỏi, giảm khả năng tập trung mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường và béo phì. Quản lý stress hiệu quả cũng rất quan trọng trong việc trẻ hóa tuổi sinh học. Stress kéo dài làm tăng sản xuất hormone cortisol, gây tổn hại tế bào và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Các phương pháp như thiền định, yoga, nghe nhạc, dành thời gian cho sở thích... giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng.

Việc biết cách kiểm tra tuổi sinh học giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của bản thân và từ đó có những điều chỉnh phù hợp trong lối sống. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature đã chỉ ra rằng những người ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và không hút thuốc, có thể trẻ hơn tuổi sinh học từ 3 đến 5 tuổi so với những người có lối sống không lành mạnh. Điều này cho thấy, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động điều chỉnh tuổi sinh học của mình thông qua việc thay đổi lối sống.