Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi

Hội chứng tràn dịch màng phổi là bệnh lý ngày một phổ biến và ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, cuộc sống của người bệnh. Khi mắc bệnh, cách chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi đóng vai trò quan trọng, cần hết sức chú ý. 

Tràn dịch màng phổi là bệnh gì? 

Bệnh lý tràn dịch màng phổi còn có được gọi là tình trạng là ứ nước trong khoang màng phổi, dẫn đến sự tích tụ bất thường chất lỏng trong khoang màng phổi. Thông thường, lượng dịch trong khoang màng phổi chỉ khoảng 10 - 20ml nhưng khi bị tràn dịch màng phổi, lượng dịch trong khoang màng phổi của bệnh nhân có thể nhiều hơn một cách bất thường. 

Dấu hiệu nhận biết tràn dịch màng phổi sớm là triệu chứng tức ngực, khó thở, đau tức ngực khi hít thở mạnh,... Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tràn dịch màng phổi, trong đó có bệnh lý và được chia thành 2 loại chính gồm:

• Tràn dịch màng phổi thấm: Nguyên nhân do những bệnh như suy tim, suy thận, suy dinh dưỡng,... gây nên. 
• Tràn dịch màng phổi dịch tiết: Do bệnh lý lao phổi, ung thư hoặc nhiễm khuẩn phổi,...

Chẩn đoán và điều trị tràn dịch màng phổi 

Những dấu hiệu của bệnh tràn dịch màng phổi thường xuất hiện khá sớm và tăng dần mức độ theo thời gian. Phương pháp chẩn đoán, điều trị cũng như chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi phổ biến hiện nay được trình bày như sau. 

Chẩn đoán bệnh lý 

Khi chẩn đoán lâm sàng bệnh lý tràn dịch màng phổi, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện các phương pháp chẩn đoán cụ thể, chuyên sâu hơn như: 

Chụp X-quang vùng ngực: Biện pháp chẩn đoán này để thấy tình trạng dịch màng phổi. Những trường hợp tràn dịch nhiều có thể nhận biết bằng X-quang nhưng tràn ít dịch rất khó nhận biết bằng phương pháp này. 

Chụp cắt lớp: Phương pháp chụp cắt lớp được sử dụng rất hiệu quả trong chẩn đoán bệnh tràn dịch màng phổi. Những trường hợp khó phát hiện bệnh lý bằng cách chụp X-quang được chỉ định chụp cắt lớp vi tính ngực, cho thấy mức độ, tính chất và vị trí bị tràn dịch. 

Siêu âm màng phổi: Phương pháp chẩn đoán này tương đối phổ biến, dễ thực hiện và không gây ảnh hưởng đến sức khỏe bệnh nhân. Với cách chẩn đoán này, bác sĩ có thể phát hiện lượng dịch tràn rất nhỏ, chỉ khoảng vài chục ml. 

Điều trị bệnh tràn dịch màng phổi

Trước khi tìm hiểu cách chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi, bản thân bệnh nhân và người nhà cũng nên biết đến những phương pháp điều trị bệnh phổ biến, từ đó có chế độ chăm sóc thích hợp với từng trường hợp cụ thể. Theo các bác sĩ, điều trị tràn dịch màng phổi hiện nay gồm những cách như: 

Chọc hút dịch màng phổi: Cách điều trị dịch màng phổi phổ biến nhất hiện nay là chọc hút dịch màng phổi. Phương pháp này có hiệu quả cao, đào thải nhanh lượng dịch tích tụ trong khoang màng phổi và giúp bệnh nhân dễ thở hơn. Cách chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi điều trị bằng cách này cũng đơn giản và ít biến chứng. 

Dẫn lưu màng phổi: Bệnh nhân bị tràn mủ, tràn máu màng phổi thường được chỉ định áp dụng phương án điều trị này. Bác sĩ sẽ tiến hành đặt ống thông từ khoang màng phổi ra ngoài, thông qua da cùng hệ thống máy móc để hút lượng dịch, máu, mủ ra ngoài. 

Điều trị nội khoa: Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh (bệnh nhân bị viêm mủ màng phổi), thuốc kháng lao (bệnh nhân bị tràn dịch màng phổi do lao phổi), điều trị hóa chất (bệnh nhân ung thư),...

Điều trị hỗ trợ: Điều trị hỗ trợ bao gồm những cách như chống suy hô hấp, giảm đau, hạ sốt, nghỉ ngơi, chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi tại giường, ăn thức ăn nhẹ dễ tiêu, nạp đủ dinh dưỡng, tập luyện vật lý trị liệu,...

Cách chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi

Điều mà nhiều người quan tâm nhất khi bị tràn dịch màng phổi hoặc người thân mắc bệnh, đó là phương pháp chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi đúng cách, có hiệu quả, hỗ trợ sức khỏe phục hồi nhanh. 

Quá trình chăm sóc bệnh nhân được chia làm 2 giai đoạn chính là chăm sóc tại viện và chăm sóc tại nhà. Cả 2 giai đoạn đều đóng vai trò quan trọng, hỗ trợ ngăn ngừa, phát hiện kịp thời khi có biến chứng. 

Tình trạng bệnh tràn dịch màng phổi chiếm tỷ lệ tương đối cao trong những bệnh về đường hô hấp thường gặp và được điều trị nội khoa đôi khi không đạt được hiệu quả như mong muốn. Chính vì vậy cần kết hợp với chế độ chăm sóc chu đáo, cẩn trọng dưới sự theo dõi của bác sĩ. Thời gian phục hồi của mỗi bệnh nhân là khác nhau nhưng khi biết cách chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi đúng, bệnh có khả năng thuyên giảm nhanh hơn. 

Chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi tại bệnh viện

Khi chăm sóc tại viện, bệnh nhân được hỗ trợ từ y tá và theo dõi của bác sĩ nên tương đối an toàn. Một số điều cần lưu ý gồm:

• Can thiệp y tế ngay khi bệnh nhân có dấu hiệu suy hô hấp như khó thở, tím tái, kích thích vật vã.
• Bệnh nhân cần thở oxy trong trường hợp cần thiết. 
• Sử dụng thuốc giảm đau nếu điều trị để lại vết thương hở. 
• Tuân thủ hướng dẫn tập thở, tập ho, khạc đờm (nếu có) để phòng ngừa viêm phổi. 
• Di chuyển nhẹ nhàng hoặc đổi tư thế cho bệnh nhân khi nằm, tránh gây cản trở lưu thông máu, đặc biệt với bệnh nhân đặt ống dẫn lưu. 
• Trấn an, động viên tinh thần người bệnh. 

Chăm sóc bệnh nhân tại nhà

Cách chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi tại nhà cũng đóng vai trò quan trọng không kém bởi đây là thời điểm dễ dẫn đến biến chứng nhất, đặc biệt là nhiễm trùng vết thương. Vết mổ can thiệp để điều trị tràn dịch màng phổi cần khoảng 2 - 4 tuần để phục hồi nên quá trình này, bệnh nhân cần chú ý điều sau: 

• Nên đặt bệnh nhân nằm ở tư thế đầu cao 20 - 40 độ so với thân, tốt nhất nên nằm nghiêng về bên tràn dịch. 
• Tạo điều kiện cho bệnh nhân không phải quá gắng sức, đặt, để đồ vật cần thiết trong tầm tay bệnh nhân. 
• Tiếp tục quá trình tập thở, tập ho và khạc đờm (nếu có) kết hợp với vật lý trị liệu theo khuyến nghị của bác sĩ. 
• Chế độ ăn nên bắt đầu từ loãng đến đặc, những ngày đầu nên cho bệnh nhân ăn cháo, súp, canh hầm,... giàu dinh dưỡng, ít chất béo. 

Trên đây là hướng dẫn chi tiết cách chăm sóc bệnh nhân tràn dịch màng phổi mà Nhà thuốc Long Châu muốn gửi đến quý bạn đọc, hy vọng có thể giúp ích cho bạn. Trong quá trình chăm sóc tại viện hoặc ở nhà, hãy báo ngay cho bác sĩ nếu bệnh nhân có biểu hiện bất thường về sức khỏe. 

Hồng Nhung

Nguồn tham khảo: vinmec.com