Iot là gì? Tầm quan trọng của iot với sức khỏe

Chúng ta vẫn thường nói với nhau nên ăn muối iot thay vì muối thường, thiếu iot sẽ gây ra bướu cổ... Nhưng không nhiều người biết chính xác iot là gì và biết đầy đủ những lợi ích cũng như tầm quan trọng của nguyên tố vi lượng này với sức khỏe. Nếu bạn cũng là một trong số đó, hãy cùng Long Châu tìm hiểu thông tin chi tiết trong bài viết này nhé!

Iot là gì?

Iot là một nguyên tố vi lượng không thể thiếu đối với con người nhưng cơ thể lại không thể tự tổng hợp được. Chúng ta cần bổ sung iot cho cơ thể qua chế độ ăn uống. Trong môi trường tự nhiên, iot có trong muối biển, tảo biển, một số loại hải sản và rau xanh. Tuy nhiên, nguồn cung cấp iot chính cho cơ thể là muối Iot.

Về đặc điểm, iot là chất rắn, màu xám sáng. Khi được đun nóng nó chuyển sang thể hơi màu tím. Khi được làm lạnh, hơi iot lại được chuyển thành dạng tinh thể. Iot cần thiết cho sự sống của nhiều sinh vật trên trái đất, trong đó có con người.

Cùng với việc tìm hiểu iot là gì, chúng ta cũng nên biết nguyên tố này có ứng dụng gì trong đời sống. Theo đó, iot được dùng để sản xuất nhiều loại dược phẩm, sản phẩm khác nhau như: 

• Chất sát trùng.
• Muối iot.
• Muối iodide bạc dùng trong nhiếp ảnh.
• Iot-123 dùng trong xét nghiệm y khoa.
• Iot-131 dùng trong điều trị ung thư tuyến giáp và bệnh Grave. 
• Muối iodide kali (KI) dùng để rửa trôi đồng vị phóng xạ I-131.

Lợi ích của iot với sức khỏe con người

Cần thiết cho quá trình chuyển hóa

Iot cần thiết cho quá trình sản xuất các hormone cần thiết cho quá trình trao đổi chất cơ bản của cơ thể con người. Nguyên tố này giúp các cơ quan đảm bảo hiệu quả làm việc. Điển hình như iot liên quan đến quá trình sản xuất hormone thyroxin (T4) và triiodothyronine (T3) ảnh hưởng đến huyết áp, nhịp tim, nhiệt độ và cân nặng.

Tham gia vào quá trình kiểm soát cân nặng, vóc dáng

Iot giúp cơ thể sử dụng năng lượng một cách tối ưu để tận dụng hết nguồn calo nạp vào và ngăn ngừa tích tụ calo dư thừa dưới dạng mô mỡ. Cũng có thể nói, iot cũng tham gia vào việc kiểm soát cân nặng và vóc dáng của mỗi người.

Phòng ngừa nhiều bệnh ung thư

Khoa học đã chứng minh iot quan trọng đối với hệ miễn dịch của cơ thể. Iot cũng tham gia vào quá trình tự tiêu diệt các tế bào đột biến, tế bào ung thư của cơ thể nhưng lại không làm ảnh hưởng đến các tế bào khỏe mạnh. Nhiều bằng chứng khoa học cho thấy iot ức chế được tế bào ung thư vú ở nữ giới.

Giúp loại bỏ độc tố kim loại ra khỏi cơ thể

Nguyên tố iot được chứng minh có tác dụng loại bỏ bớt các loại độc tố kim loại nặng như thủy ngân, chì và nhiều độc tố sinh học khác. Cơ thể nhiễm độc kim loại có thể dẫn đến hiện tượng tự miễn dịch, tức là hệ thống miễn dịch sẽ tự tấn công các tế bào trong cơ thể. 

Kháng khuẩn, chống viêm

Nguyên tố này cũng có tác dụng như một chất kháng khuẩn tự nhiên. Đặc biệt, iot có thể chống lại vi khuẩn H. pylori gây viêm dạ dày và ung thư dạ dày. Đặc tính chống viêm của iot cũng giúp phòng ngừa da viêm đỏ hay kích ứng. Nếu cơ thể được cung cấp đủ iot, da, tóc và răng đều sẽ sáng bóng, khỏe mạnh.

Phòng ngừa bệnh bướu cổ

Khi tìm hiểu iot là gì bạn sẽ biết đây là một thành tố quan trọng trong quá trình tổng hợp hormon tuyến giáp có tên thyroxin. Thiếu iot, việc sản xuất hormone này bị ảnh hưởng. Tuyến giáp sẽ phải hoạt động bù bằng sự kích thích của hormon tuyến yên khiến tuyến yên phì to gây bệnh bướu cổ. Nếu thiếu quá nhiều có thể dẫn đến thiểu năng tuyến giáp.

Tốt cho sự phát triển của trẻ em

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh nếu khi mang thai, người mẹ thiếu iot có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là sự phát triển hệ thần kinh. Thiếu iot nguy cơ tử vong ở trẻ sơ sinh sẽ cao hơn. Trẻ bị thiếu iot từ trong bụng mẹ khi sinh ra sẽ chậm phát triển cả về thể chất và trí tuệ.

Nhu cầu iot của con người

Theo khuyến nghị, nhu cầu iot của người trưởng thành nên là 0,14mg/ngày đối với nam giới và 0,1mg/ngày đối với nữ giới. Phụ nữ đang mang thai và cho con bú nhu cầu có thể cao hơn mức bình thường đến 1,5 lần. Bạn có thể tham khảo bảng nhu cầu iot khuyến nghị như sau: 

Ngoài thiếu iot bị bướu cổ, thiếu iot còn ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ nhỏ. Iot cũng ảnh hưởng đến sự phát triển xương và giới tính của thai nhi. Trẻ em bị thiếu iot từ nhỏ sẽ kém phát triển cả thể chất và sinh lý khi dậy thì. Tuy nhiên, thừa iot cũng vô cùng tai hại. Cơ thể không đào thải hết iot sẽ dẫn đến các hội chứng cường giáp, u tuyến độc giáp, viêm tuyến giáp, ngộ độc iot.

Sử dụng iot như thế nào?

Ở môi trường tự nhiên, iot có mặt trong đất và nước biển. Rau trồng trên đất giàu iot cũng sẽ chứa nhiều iot. Chúng ta có thể cung cấp đủ iot cho cơ thể thông qua chế độ ăn uống bằng cách:

• Sử dụng muối iot để nấu ăn, làm gia vị ướp, làm gia vị chấm…
• Thường xuyên ăn rong biển cũng là cách bổ sung iot cho cơ thể. Tảo bẹ được đánh giá là loại thực phẩm có hàm lượng iot cao nhất. 
• Ăn các loại thực phẩm giàu iot như hải sản, sữa tươi, một số loại ngũ cốc, trứng…
• Với trẻ em chưa ăn dặm, nguồn bổ sung iot tốt nhất là từ sữa mẹ và sữa công thức.

Vậy iot là gì? Iot rất cần thiết cho cơ thể, tham gia vào quá trình phát triển cũng như duy trì hoạt động của con người. Đặc biệt, với phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ, nếu thiếu Iot sẽ gây ra những bệnh lý nghiêm trọng. Tuy iot cần thiết nhưng những người bệnh tim, bệnh thận, bệnh cường giáp không nên tiêu thụ nhiều iot. Khi phát hiện các triệu chứng thiếu hay thừa iot, bạn nên đến các cơ sở chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Thanh Hương

Nguồn tham khảo: Vinmec