Khủng hoảng tuổi lên 2: Dấu hiệu và thời gian kéo dài bao lâu?

Việc trẻ thường xuyên phản đối, quấy khóc, nổi nóng là những dấu hiệu dễ gặp trong giai đoạn khủng hoảng tuổi lên 2. Nhiều ba mẹ cảm thấy căng thẳng, lo lắng khi con bước vào giai đoạn này và không khỏi băn khoăn: Liệu tình trạng này sẽ kéo dài bao lâu? Làm sao để ứng phó hiệu quả? Thấu hiểu những trăn trở đó, Nhà Thuốc Long Châu đã tổng hợp các thông tin cần thiết nhằm giúp ba mẹ có thêm kiến thức và hướng dẫn phù hợp trong quá trình đồng hành cùng con. Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây!

Khủng hoảng tuổi lên 2 là gì?

Khủng hoảng tuổi lên 2 là một bước ngoặt lớn trong sự phát triển tâm lý của trẻ, thường diễn ra từ khoảng 18 tháng đến 3 tuổi. Trong thời gian này, trẻ bắt đầu có nhu cầu tách khỏi sự phụ thuộc vào người lớn và muốn khẳng định cái tôi bằng cách làm mọi thứ theo ý riêng, từ đó dẫn đến nhiều thay đổi trong hành vi và cảm xúc.

Dấu hiệu khủng hoảng tuổi lên 2 thường gặp

Thực tế không phải đứa trẻ nào cũng trải qua khủng hoảng tuổi lên 2, và mỗi bé lại có những biểu hiện khác nhau trong giai đoạn này. Tuy nhiên, nếu con bạn đang có những dấu hiệu dưới đây, rất có thể con đang bước vào thời kỳ khủng hoảng tuổi lên 2 và cần sự thấu hiểu, đồng hành của ba mẹ.

Nói “không” với mọi thứ

Trẻ trong giai đoạn này thường xuyên phản ứng bằng cách từ chối mọi yêu cầu từ người lớn, dù đơn giản như rửa tay hay mặc quần áo. Việc nói “không” không hẳn là sự chống đối, mà là cách trẻ khẳng định bản thân và thu hút sự chú ý từ ba mẹ. Trẻ cũng mong muốn được tương tác, được “thử quyền kiểm soát” với môi trường xung quanh.

Bùng nổ cảm xúc dữ dội

Trẻ có thể bất ngờ trở nên cáu kỉnh, giận dữ hoặc gào khóc không rõ lý do. Những biểu hiện như ăn vạ, khóc lớn hay đập đồ thường xuyên xảy ra mà không có nguyên nhân cụ thể. Đây là cách trẻ thể hiện cảm xúc khi trí tuệ phát triển nhanh hơn khả năng ngôn ngữ, khiến con không thể diễn đạt điều mình muốn. Ví dụ: Khi không tìm thấy món đồ chơi yêu thích hoặc không thể tự đi giày, trẻ sẽ khóc òa lên thay vì giải thích với ba mẹ.

Khó kiểm soát cảm xúc

Tâm trạng trẻ dễ thay đổi thất thường, có thể đang vui bỗng trở nên buồn bã, hoặc nổi giận chỉ vì một chi tiết nhỏ. Khi không được đáp ứng mong muốn, trẻ có thể phản ứng dữ dội như la hét, ném đồ, cáu gắt, thậm chí cắn hoặc cào người khác. Nếu ba mẹ không giữ được bình tĩnh, dễ dẫn đến việc quát mắng hoặc trừng phạt, điều này có thể khiến trẻ bị tổn thương tâm lý và khó kiểm soát hành vi hơn.

Thích tự làm mọi việc theo cách riêng

Ở tuổi này, trẻ thường muốn tự mình làm tất cả, từ mặc quần áo, mang giày dép đến tự ăn. Dù kỹ năng chưa thành thạo, nhưng con vẫn muốn làm theo cách của riêng mình, thậm chí là như đi dép trái, mặc đồ không đúng chiều.

Biếng ăn

Nhiều trẻ trong giai đoạn khủng hoảng tuổi lên 2 bỗng dưng trở nên biếng ăn, ăn rất ít hoặc từ chối hoàn toàn bữa ăn. Nguyên nhân có thể đến từ việc thay đổi chế độ ăn, quá trình cai sữa hoặc đơn giản là trẻ bị cuốn vào các hoạt động vui chơi.

Khóc đêm, rối loạn giấc ngủ

Không ít bé sẽ quấy khóc nhiều vào ban đêm, ngủ không sâu giấc, hay thức dậy giữa đêm để đòi chơi, đòi ôm ấp. Nguyên nhân có thể do ban ngày trẻ đã trải qua quá nhiều cảm xúc mạnh hoặc quá hứng thú với các kỹ năng mới nên tâm trí vẫn “hoạt động” khi đi ngủ.

Khủng hoảng tuổi lên 2 kéo dài bao lâu?

Khủng hoảng tuổi lên 2 thường bắt đầu từ 18 tháng và có thể kéo dài đến 3 hoặc 4 tuổi, tùy vào mức độ phát triển của mỗi bé. Tuy nhiên, giai đoạn này sẽ dần ổn định hơn khi trẻ biết nghe lời hơn và kiểm soát cảm xúc tốt hơn.

• Trẻ hiểu quy tắc của ba mẹ: Khi con dần hiểu và làm theo các quy định được đặt ra, hành vi chống đối sẽ giảm bớt.
• Trẻ biết diễn đạt nhu cầu: Khi khả năng nói của trẻ phát triển, con sẽ dễ dàng bày tỏ điều mình muốn thay vì khóc lóc hay ăn vạ.

Dù có thể kéo dài một thời gian, nhưng khủng hoảng tuổi lên 2 sẽ dần lắng xuống khi trẻ lớn hơn và biết cách điều chỉnh cảm xúc, hành vi của mình.

Nguyên nhân khiến trẻ gặp khủng hoảng tuổi lên 2

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến khủng hoảng tuổi lên 2:

Trẻ muốn thể hiện bản thân

Ở tuổi lên 2, trẻ bắt đầu muốn nói ra suy nghĩ và cảm xúc của mình. Tuy nhiên, khả năng ngôn ngữ còn hạn chế khiến con khó diễn đạt trọn vẹn điều mình muốn. Nếu người lớn không đủ kiên nhẫn để lắng nghe và thấu hiểu, trẻ dễ cảm thấy bị bỏ qua, dẫn đến cáu gắt, ăn vạ hoặc chống đối.

Trẻ chưa biết cách diễn đạt nhu cầu

Thể chất và cảm xúc của trẻ trong giai đoạn này còn chưa hoàn thiện, khiến con gặp khó khăn trong việc tự xử lý vấn đề. Khi không thể giao tiếp hiệu quả hay đạt được điều mình muốn, trẻ dễ thất vọng, bực bội và bộc lộ hành vi thách thức. Nếu ba mẹ không bắt kịp những nhu cầu này, trẻ sẽ phản ứng tiêu cực mạnh mẽ hơn với mọi người xung quanh.

Thay đổi về tâm sinh lý

Trong 3 năm đầu đời, trẻ phát triển nhanh cả về thể chất lẫn cảm xúc. Trẻ bắt đầu hình thành nhu cầu được yêu thương, công nhận, tôn trọng và cảm thấy an toàn. Khi những cảm xúc này không được đáp ứng đầy đủ, trẻ dễ trở nên nhạy cảm, khó chịu hoặc mất kiểm soát hành vi.

Cách cùng con vượt qua khủng hoảng tuổi lên 2

Đối mặt với khủng hoảng tuổi lên 2 chưa bao giờ là chuyện đơn giản, nhất là với những ba mẹ bận rộn. Tuy nhiên, đừng quá lo lắng. Sau đây là những cách cùng con vượt qua khủng hoảng tuổi lên 2 mà bạn có thể tham khảo:

Dự đoán thời điểm trẻ dễ kích động

Khi hiểu rõ tính cách và thói quen của con, ba mẹ sẽ dễ dàng nhận ra những thời điểm trẻ dễ nổi nóng. Nhờ đó, ba mẹ có thể chuẩn bị trước để làm dịu con bằng cách trò chuyện, gợi ý lựa chọn khác hoặc đơn giản là ôm con thật chặt để trấn an tinh thần.

Hiểu rõ tính cách và tâm lý của trẻ

Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với đặc điểm tính cách và phản ứng cảm xúc khác nhau. Việc nắm bắt đúng tâm lý con sẽ giúp ba mẹ chọn được cách ứng xử phù hợp. Ngoài việc quan sát con mỗi ngày, ba mẹ có thể tham khảo giải pháp giải mã gen-một công cụ hữu ích giúp hiểu rõ tính cách, hành vi và đặc điểm thể chất của trẻ một cách khoa học và nhanh chóng.

Ứng xử linh hoạt và bình tĩnh

Bí quyết quan trọng trong giai đoạn này là ba mẹ cần kiên nhẫn và ứng xử linh hoạt. Một số nguyên tắc nên áp dụng:

• Chuyển hướng khi con khóc hoặc nổi giận, tránh giải thích dài dòng lúc này.
• Hạn chế nói “không” khi con đang cáu, thay vào đó hãy gợi ý hoạt động khác.
• Tránh cho con ra ngoài vào giờ ăn hoặc gần giờ ngủ, vì đây là thời điểm dễ cáu kỉnh nhất.
• Kiên định nhưng nhẹ nhàng, đồng cảm với cảm xúc của con nhưng không thay đổi nguyên tắc.
• Đưa con đến góc yên tĩnh nếu con có hành vi không phù hợp để con lấy lại bình tĩnh.
• Thông báo trước khi hành động, giúp con chuẩn bị tâm lý và tránh bị bất ngờ.

Việc ứng xử nhẹ nhàng nhưng nhất quán sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn và học cách kiểm soát cảm xúc tốt hơn theo thời gian.

Câu hỏi thường gặp

Sau đây là những câu hỏi thường gặp có liên quan đến trẻ bị khủng hoảng tuổi lên 2:

Khủng hoảng tuổi lên 2 bắt đầu từ khi nào và khi nào hết?

Khủng hoảng tuổi lên 2 thường bắt đầu khi trẻ khoảng 18 tháng tuổi. Giai đoạn này thường kết thúc vào khoảng 3 tuổi, tùy vào mức độ phát triển của từng bé.

Khủng hoảng tuổi lên 2 biếng ăn phải làm sao?

Trẻ lên 2 có thể biếng ăn khi bị cai sữa đột ngột hoặc thay đổi thực đơn quá nhanh. Ba mẹ nên cai sữa từ từ để con thích nghi, đồng thời theo dõi khẩu vị của trẻ để lên thực đơn phù hợp, thay đổi món thường xuyên và trình bày bắt mắt để tạo hứng thú. Hạn chế ép ăn, hãy tôn trọng nhịp ăn tự nhiên của con.

Trẻ gặp khủng hoảng tuổi lên 2 khóc đêm phải làm sao?

Trong giai đoạn khủng hoảng tuổi lên 2, nhiều trẻ thường quấy khóc về đêm khiến cả bé và ba mẹ đều mất ngủ, mệt mỏi. Để cải thiện tình trạng này, ba mẹ nên tạo không gian ngủ yên tĩnh, tránh tiếng ồn, ánh sáng mạnh hoặc thiết bị điện tử. Có thể mở nhẹ nhạc không lời giúp bé dễ chìm vào giấc ngủ hơn. Ngoài ra, hãy trò chuyện nhẹ nhàng cùng con trước giờ ngủ để bé được bày tỏ cảm xúc. Đọc sách, kể chuyện cũng là cách giúp bé thư giãn và ngủ sâu giấc hơn.

Khủng hoảng tuổi lên 2 là giai đoạn phát triển bình thường nhưng đầy thử thách đối với cả trẻ và ba mẹ. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và hiểu được thời gian kéo dài của giai đoạn này sẽ giúp ba mẹ chủ động hơn trong việc đồng hành và hỗ trợ con đúng cách. Khi được thấu hiểu và định hướng phù hợp, trẻ sẽ nhanh chóng vượt qua thời kỳ này và phát triển toàn diện hơn cả về cảm xúc lẫn hành vi.