Kỹ năng lắng nghe và cách rèn luyện

Thực tế, chú ý, lắng nghe nội dung của người nói thể hiện sự tôn trọng, tập trung của bạn trong cuộc nói chuyện vì vậy giúp hình thành và củng cố các mối quan hệ xã hội. Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe tích cực và cách rèn luyện được chúng tôi trình bày trong bài viết dưới đây.

Kỹ năng lắng nghe là gì?

Kỹ năng lắng nghe tích cực được định nghĩa là “lắng nghe với mục đích thực sự hiểu cảm giác của người nói và có thể đặt mình vào vị trí của họ để đồng cảm với họ”. Đôi khi chúng ta nghĩ việc lắng nghe là thụ động, nhưng điều đó không chính xác. Khi ai đó tích cực lắng nghe, họ đang làm rất nhiều. Và quan trọng là họ tập trung, không làm những việc khác, bởi vì việc lắng nghe tích cực đòi hỏi bạn phải tập trung và chú ý hoàn toàn. Đó có thể là một yêu cầu cao trong một môi trường đầy rẫy những phiền nhiễu.

Tại sao lắng nghe tích cực lại quan trọng?

Một số người giỏi lắng nghe tích cực hơn những người khác. Và một số người phải sử dụng phương pháp lắng nghe tích cực trong cuộc sống hàng ngày nhiều hơn những người khác. Giáo viên, nhà trị liệu và thợ cắt tóc cần có khả năng tương tác và thực sự lắng nghe người khác hàng ngày, như một phần công việc của họ. Nhưng mọi người đều cần những kỹ năng này. Cho dù bạn đang điều hướng công việc, gia đình, tình cảm hay các mối quan hệ cá nhân khác, việc tích cực lắng nghe người khác sẽ mang lại nhiều lợi ích:

• Cải thiện sự đồng cảm: Một số người cho rằng sự đồng cảm, khả năng hiểu hoặc cảm thông với ai đó là bẩm sinh tức là bạn có thể có hoặc không có. Nhưng theo thời gian, chúng tôi hiểu ra rằng mặc dù không phải tất cả mọi người đều có khả năng đồng cảm như nhau nhưng nó giống như có thể rèn luyện và điều này là cần thiết để duy trì sự cảm thông. Nếu bạn không sử dụng, khả năng này có thể bị mất đi. Và nếu bạn lạm dụng nó, bạn có thể cảm thấy mệt mỏi. Kỹ năng lắng nghe tích cực đòi hỏi bạn phải rèn luyện sự đồng cảm.
• Cho dù mục tiêu của bạn là cung cấp dịch vụ khách hàng tuyệt vời hay duy trì mối quan hệ thân thiết với con cái, việc đặt mình vào vị trí của người khác là điều quan trọng. Và còn một lợi ích nữa: Biết đồng cảm cũng giúp chúng ta rèn luyện lòng từ bi với bản thân khi chúng ta vấp ngã, giảm được những lo lắng, stress khi gặp phải.
• Xây dựng sự tin tưởng lẫn nhau: Lắng nghe tích cực cho phép chúng ta thiết lập niềm tin, ngay cả trong những tình huống liên quan đến sự mất cân bằng quyền lực. Ví dụ, nếu một nhân viên thực sự cảm thấy rằng bất chấp thứ bậc, họ được sếp lắng nghe và hiểu rằng những gì họ nói thực sự quan trọng, thì điều đó sẽ tạo ra sự tin tưởng và tôn trọng trong mối quan hệ đó.
• Thể hiện sự tôn trọng: Lắng nghe người khác nói là một cách thể hiện sự tôn trọng. Khi mọi người tôn trọng lẫn nhau họ sẽ cảm thấy tự tin hơn. Khi bạn thể hiện sự quan tâm thực sự đến những gì người khác nghĩ và cảm nhận, bạn đang truyền đạt rằng bạn coi trọng họ và ngược lại, người khác cảm thấy được công nhận. Điều đó có ý nghĩa rất lớn, đặc biệt là khi một mối quan hệ mới hình thành.
• Tránh xung đột: Không ai trong chúng ta muốn xung đột, nhưng đó là một phần không thể tránh khỏi trong hầu hết các mối quan hệ có ý nghĩa. Việc lắng nghe tích cực là rất quan trọng trong những thời điểm đó vì nó đòi hỏi bạn phải cởi mở với những gì người khác đang nói. Khi bạn có những cuộc trò chuyện khó khăn, căng thẳng, việc tích cực lắng nghe sẽ giúp bạn xoa dịu xung đột đó và đạt được mục tiêu đôi bên cùng có lợi sớm hơn rất nhiều.

7 kỹ thuật lắng nghe tích cực

Chúng tôi đã đưa ra một số mẹo để trở thành người biết lắng nghe hơn. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng điều quan trọng là không coi những hành động khác nhau này như một danh sách kiểm tra. Nếu bạn tập trung vào việc gạch bỏ từng mục trong danh sách này xem đã thực hiện đủ chưa, bạn sẽ không tập trung vào cuộc thảo luận mà bạn đang có tại thời điểm đó. Thay vào đó, hãy cố gắng thực hành những kỹ năng này ngay bây giờ với những người bạn biết và tin tưởng, để họ cảm thấy tự nhiên hơn khi đến lúc phải gắn kết sâu hơn.

Đặt mục tiêu cho cuộc trò chuyện

Điều này có nghĩa là bạn sẽ đặt ra chủ ý cho bất kỳ cuộc trò chuyện nào. Bạn đặt ra loại ý định nào tùy thuộc vào loại cuộc trò chuyện mà bạn đang có. Hãy nhớ rằng, ý định luôn có kết thúc mở, cuộc trò chuyện sẽ đi đến đâu sẽ phụ thuộc vào những gì người kia nói.

Sự hiện diện thật sự

Có vẻ hiển nhiên là bạn cần phải “có mặt” trong một cuộc trò chuyện, nhưng nói thì dễ hơn làm. Vì vậy, làm thế nào bạn có thể chắc chắn rằng tâm trí và cơ thể của mình ở cùng một nơi và tập trung vào những điều người khác nói. Điều đầu tiên cần làm là loại bỏ điện thoại và những thứ gây xao lãng khác. Ngay cả khi bạn đang lắng nghe, việc để điện thoại trước mặt sẽ khiến người khác hiểu rằng những gì họ đang nói không quan trọng với bạn. Vì vậy, hãy đảm bảo rằng bạn đang chuẩn bị cho mình khả năng lắng nghe tích cực thành công và người đó thực sự thu hút được sự chú ý hoàn toàn của bạn. Phấn đấu có mặt là điều tuyệt vời nhưng hãy nhớ rằng ngay cả người nghe giỏi nhất cũng không thể lúc nào cũng chú ý 100%.

Đặt câu hỏi

Một cách để giữ vững lập trường là đặt câu hỏi. Những câu hỏi đó có thể liên quan đến việc phản ánh lại những gì ai đó đã nói để đảm bảo bạn hiểu họ một cách chính xác, yêu cầu họ giải thích chi tiết về quan điểm họ đã đưa ra hoặc hỏi xem họ cảm thấy thế nào về những gì họ đang nói. Khi chúng ta đặt câu hỏi, chúng ta thực sự đang truyền đạt với người khác rằng chúng ta đủ hiểu để đặt những câu hỏi sâu sắc. Khi thể hiện sự hiểu biết của mình, chúng ta thậm chí có thể nêu lên những cảm xúc hoặc suy nghĩ cho họ mà họ không biết là mình có. Vì vậy, bạn có thể tạo ra một mối quan hệ sâu sắc hơn.

Đừng tập trung vào phản hồi của bạn

Nhiều người gặp khó khăn trong việc tập trung vào khoảnh khắc hiện tại vì họ quá bận suy nghĩ về điều tiếp theo họ sẽ nói. Một phần của việc lắng nghe tích cực là giúp bạn thoát khỏi áp lực của việc phải đưa ra một phản ứng xuất sắc nào đó. Nếu bạn đang suy nghĩ về phản ứng của mình thì bạn không thể lắng nghe được.

Đừng phán xét

Để thực sự sẵn sàng học hỏi, bạn cần cởi mở để lắng nghe quan điểm của người khác. Điều đó không hề dễ dàng, đặc biệt nếu bạn đang nói về những chủ đề khó và thậm chí còn hơn thế nữa nếu có sự mất cân bằng quyền lực giữa bạn và người đối thoại. Chìa khóa để trở thành một người biết lắng nghe là nhận ra thái độ phán xét khi nó đang diễn ra và điều chỉnh thái độ của bạn một cách có mục đích. Hãy nhớ rằng khi lắng nghe tích cực, mục tiêu của cuộc trò chuyện là để hiểu chứ không phải để “thắng”.

Tư thế của bạn kể một câu chuyện

Có một tư thế chào đón và ngôn ngữ cơ thể cho thấy rằng bạn sẵn sàng tiếp nhận những gì người khác đang nói và rằng bạn đang có thái độ không phán xét, không phê phán. Vì vậy, làm cách nào để chúng ta truyền đạt rằng chúng ta đang tham gia cuộc trò chuyện thông qua tư thế của mình? Duy trì giao tiếp bằng mắt, tránh xa điện thoại, chiếc tivi trong góc, những người xung quanh và những thứ gây xao lãng khác và áp dụng ngôn ngữ cơ thể cởi mở là đáp án. Cách chúng ta giữ mình có thể gửi tín hiệu về sự sẵn lòng đón nhận những thông điệp mà chúng ta nhận được. Ví dụ như khoanh tay, chân và ngả người về phía sau có thể tạo ấn tượng rằng bạn không quan tâm hoặc thậm chí có thái độ thù địch đối với những gì người khác đang nói. Thay vào đó, hãy tập trung vào cuộc trò chuyện, theo nghĩa đen và nghĩa bóng.

Ghi chép

Tùy thuộc vào thời gian, địa điểm và hoàn cảnh, ghi chú là một cách tuyệt vời để duy trì sự tập trung, hạn chế sự phân tâm và chứng tỏ rằng bạn đánh giá cao những gì ai đó đang nói. Nó có thể đặc biệt hữu ích nếu bạn có bất kỳ vấn đề gì đối với trí nhớ của bạn như rối loạn trí nhớ, suy giảm trí nhớ.

Lắng nghe tích cực là một kỹ năng có thể rèn luyện được, một kỹ năng mà tất cả chúng ta cần thực hành thường xuyên để thúc đẩy các mối quan hệ hạnh phúc và lành mạnh. Nhưng để làm được điều đó không phải là dễ dàng. Hiểu được khía cạnh của kỹ năng lắng nghe và áp dụng các mẹo trên đây để cải thiện mối quan hệ của bạn.

Xem thêm:

• Kỹ năng sống và vai trò của nó trong cuộc sống 
• Phương pháp dạy trẻ kỹ năng sống không đi theo người lạ