Máy chụp X quang là gì? Công dụng của máy chụp X quang

Máy chụp X quang là thiết bị đặc biệt, tận dụng tia X để chẩn đoán bệnh lý theo chỉ định của bác sĩ. Để hiểu rõ hơn về máy chụp X quang, bạn hãy tham khảo ngay những chia sẻ dưới đây từ Nhà thuốc Long Châu.

Tìm hiểu chung về tia X và máy chụp X quang

Máy chụp X quang là một thiết bị có khả năng phát ra tia X (hay còn gọi là tia Roentgen) qua cơ thể và thu nhận tín hiệu, sau đó tái tạo hình ảnh cấu trúc bên trong cơ thể một cách chi tiết và rõ ràng.

Máy chụp X quang là gì? Đây là thiết bị cung cấp kỹ thuật tái tạo hình ảnh chi tiết cấu trúc bên trong cơ thể một cách chi tiết và rõ nét bằng cách sử dụng tia X. Hình ảnh chụp từ máy X quang đem lại giá trị cao trong việc chẩn đoán bệnh và điều trị bệnh lý.

Cấu tạo, phân loại máy chụp X quang

Ở mỗi thế hệ, đời máy khác nhau, máy chụp X quang có thể tồn tại một số khác biệt về mặt cấu tạo. Tuy nhiên, hầu hết các máy chụp X quang đều có chung những bộ phận cơ bản như:

• Bộ phận phát tia X;
• Bàn chụp, giá đỡ và cột đỡ bóng;
• Khối tạo cao thế;
• Bộ phận điều khiển;
• Bộ phận thu nhận và hiển thị hình ảnh thu được.

Đa số các loại máy chụp X quang hiện nay đều được phân loại dựa trên nhiều yếu tố như chức năng, cấu trúc và công nghệ xử lý, thu nhận hình ảnh, cụ thể phân loại máy chụp X quang như sau:

• Phân loại dựa trên chức năng: Bao gồm máy chụp X quang răng, máy chụp X quang can thiệp, máy chụp X quang thường quy,…
• Phân loại dựa trên cấu trúc máy: Bao gồm máy chụp X quang xách tay, máy chụp X quang di động, máy chụp X quang cố định.
• Phân loại dựa trên công nghệ xử lý hình ảnh: Bao gồm máy chụp X quang màn chiếu, máy chụp X quang cổ điển, máy chụp X quang kỹ thuật số.

Nguyên lý hoạt động của máy chụp X quang

Nguyên lý hoạt động của máy chụp X quang thực chất khá phức tạp nhưng về cơ bản là:

• Thiết bị chụp X quang sẽ phát ra chùm tia bức xạ X xuyên qua vùng cơ thể, cơ quan cần kiểm tra hình ảnh.
• Tia bức xạ X được cơ thể hấp thụ một phần, phần còn lại sẽ tiếp tục xuyên qua để đến được bộ phận cần ghi nhận hình ảnh.
• Tại bộ phận ghi nhận, chùm tia X sẽ được thu nhận và xử lý, sau đó cho ra kết quả là hình ảnh giải phẫu rõ nét cấu trúc của bộ phận, vùng cơ thể nhằm phục vụ cho quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh.

Về cơ bản, khi bộ phận xử lý của máy chụp X quang nhận về càng nhiều tia X thì màu sắc, cấu trúc giải phẫu của bộ phận trên hình chụp X quang sẽ càng đen. Do đó, chụp X quang phổi sẽ hiển thị màu đen nhiều hơn do phổi chứa nhiều khí và rỗng. Ngược lại, bộ phận rắn, có các mô liên kết dày đặc như xương sẽ gây cản trở nhiều tia X hơn, từ đó phim chụp X quang sẽ có màu trắng.

Mặt khác, trên phim chụp X quang thì hệ cơ, nội tạng và các mô mềm khác trên cơ thể thường sẽ có màu xám với độ đậm nhạt khác nhau phụ thuộc và độ đặc ở từng cơ quan.

Công dụng của máy chụp X quang

Máy chụp X quang có công dụng chính là tạo nên hình ảnh cấu trúc của các bộ phận trên cơ thể một cách chi tiết, rõ nét và chân thực. Cụ thể, ảnh phim chụp từ máy chụp X quang sẽ hỗ trợ bác sĩ trong việc khảo sát cấu trúc của nhiều cơ quan, bộ phận trên cơ thể, trong đó bao gồm cả bụng, hệ xương khớp, phổi, tim mạch, sọ não, dạ dày,…

Kết quả sau khi chụp X quang sẽ góp phần giúp bác sĩ đưa ra những chẩn đoán chính xác về bệnh lý, tình trạng hiện tại của người bệnh, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với hiệu quả điều trị cao, cá nhân hóa cho từng trường hợp khác nhau.

Ưu điểm khi sử dụng máy chụp X quang

Không phải tự nhiên mà máy chụp X quang lại được sử dụng phổ biến như hiện nay. Thiết bị này sở hữu rất nhiều ưu điểm nổi trội như:

• Tạo nên hình ảnh giải phẫu của bộ phận, vùng trên cơ thể một cách chi tiết và chân thực, hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán bệnh lý, quan sát được cả những tổn thương dù là nhỏ nhất.
• Quy trình thực hiện chụp X quang nhanh chóng, không gây đau đớn cho người bệnh, không xâm lấn hay để lại vết thương.
• Liều bức xạ được sử dụng trong phương pháp chụp X quang thường tương đối thấp nên an toàn với sức khỏe.
• Chụp X quang bao nhiêu tiền? Chi phí chụp X quang hợp lý, phù hợp với đa số bệnh nhân.
• Nhận lại kết quả nhanh chóng, dễ dàng lưu trữ qua dữ liệu trên máy tính.
• Là phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến, có mặt ở hầu hết cơ sở y tế, bệnh viện trên cả nước.

Những loại máy chụp X quang phổ biến hiện nay

Hiện nay có 2 loại máy chụp X quang phổ biến và được sử dụng nhiều nhất là máy chụp X quang cổ điển và máy chụp X quang kỹ thuật số.

Máy chụp X quang cổ điển

Đây là thiết bị sử dụng hệ thống bìa tăng quang hoặc phim để ghi nhận được hình ảnh cấu trúc của cơ thể. Phim được chụp từ máy chụp X quang cổ điển sẽ được chứa trong cassette – bộ phận nằm ở phía sau vật cần chụp chiếu.

Máy chụp X quang kỹ thuật số

Loại máy chụp X quang này bao gồm máy kỹ thuật số gián tiếp và máy kỹ thuật số trực tiếp, cụ thể như sau:

Máy X quang kỹ thuật số gián tiếp CR: Là thiết bị tái tạo hình ảnh cơ thể có hệ thống hoạt động tương tự như máy X quang cổ điển, gồm có bộ phận phát tia X và tấm tạo ảnh được tráng một lớp phosphor lưu trữ nhằm thay thế cho bìa tăng quang/phim.

Máy chụp X quang kỹ thuật số trực tiếp DR: Loại máy này có nguyên tắc hoạt động tương tự với máy chụp kỹ thuật số nên cho kết quả nhanh nhất ngay sau khi chụp. Thay vì sử dụng bìa tăng quang/phim thì loại máy này sẽ sử dụng bảng cảm ứng để tạo nên hình ảnh giải phẫu hiển thị trực tiếp trên màn hình sau khi chụp chiếu.

Hy vọng những thông tin được Nhà thuốc Long Châu chia sẻ trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về máy chụp X quang. Nếu được bác sĩ chỉ định chụp X quang, bạn cần làm theo hướng dẫn, tháo bỏ toàn bộ trang sức, đồ dùng bằng kim loại trước khi tiến hành chụp chiếu.