Tia X là gì? Cơ chế khi chụp X-quang như thế nào?

Chụp X-quang là phương pháp hỗ trợ cho các bác sĩ quan sát được phần bên trong của cơ thể con người mà không cần can thiệp đến phương pháp mổ. Hãy cùng bài viết dưới đây tìm hiểu xem cụ thể, tia X là gì và cơ chế chụp X-quang là như thế nào.

Tia X là gì? Chụp X-quang là gì?

Tia X là một loại bức xạ năng lượng cao. Máy chụp X - quang sẽ phát ra các chùm tia X có bức xạ cao, các tia X này sẽ xuyên qua các mô mềm và các thành phần dịch trong cơ thể, từ đó tạo nên hình ảnh một cách dễ dàng, các bác sĩ sẽ dựa vào hình ảnh này để chẩn đoán bệnh cho bệnh nhân.

Tia X bị cản trở nhiều khi xuyên qua các mô dày đặc như xương. Mô càng đậm đặc thì tia X càng khó xuyên qua.

Tia X rất dễ dàng xuyên qua nước và không khí do các phân tử cấu thành liên kết không chặt chẽ. 

Việc thực hiện kỹ thuật chụp X-quang rất cần thiết trong việc chẩn đoán nhiều bệnh, nhất là các bệnh liên quan đến xương khớp, tim mạch, hô hấp. Cụ thể là một số bệnh như: Gãy xương, viêm khớp, sâu răng, các bệnh liên quan đến phổi.

Cơ chế khi chụp X-quang như thế nào?

Người được chụp X-quang sẽ được yêu cầu nằm, ngồi hoặc đứng theo một vài tư thế để thực hiện việc chụp, việc nín thở có thể sẽ cần thiết khi thực hiện kỹ thuật chụp X - quang phổi để chất lượng hình ảnh có thể rõ nét nhất có thể.

Bộ phận ghi nhận hình ảnh hoặc phim X-quang sẽ được đặt ở phía sau bộ phận cơ thể cần chụp, một phần của các bộ phận sẽ được giữ lại khi tia X đi qua các bộ phận đó, phần được ghi lại sẽ để tạo nên hình ảnh.

Một số hình ảnh chụp X-quang có màu đen nhiều là do có nhiều tia X được chiếu đến phim. Ngược lại, những bộ phận cản nhiều tia X sẽ cho hình trắng. Tuy nhiên, những bộ phận cơ thể có chứa nhiều khí hoặc rỗng sẽ cho hình ảnh màu đen. Các mô mềm hoặc các tạng đặc trong cơ thể sẽ cho hình ảnh màu xám, độ xám sẽ phụ thuộc vào độ đậm của các bộ phận này.

Kỹ thuật chụp X-quang này sẽ cần được thực hiện trong điều kiện đảm bảo, an toàn và có đủ tiêu chuẩn. Các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh sẽ phân tích hình ảnh rồi sau đó gửi kết quả tới bác sĩ đã chỉ định chụp X-quang cho người bệnh.

Chỉ định, chống chỉ định khi chụp X-quang

Các bác sĩ sẽ cân nhắc để chọn kỹ thuật chụp X-quang trong việc chẩn đoán bệnh cho bệnh nhân. Các trường hợp sẽ được bác sĩ chỉ định chụp bao gồm:

• Kiểm tra khu vực bị đau.
• Theo dõi tiến triển của bệnh.
• Theo dõi xem kết quả của phương pháp điều trị.
• Bạn mắc một số bệnh như: Viêm khớp, có khối u ở vú, ung thư xương, tắc mạch, các vấn đề về bệnh tim mạch, gãy xương, nhiễm trùng, các bệnh về răng miệng,...

Chống chỉ định chụp X-quang với phụ nữ đang có thai bởi tia X có thể ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của thai nhi.

Chuẩn bị trước khi thực hiện chụp X-quang

Thông thường sẽ không cần chuẩn bị gì trước khi thực hiện chụp X-quang. Tuy nhiên, sẽ có một số lưu ý nhỏ để việc chụp diễn ra một cách thuận lợi như sau:

• Cởi quần áo hoặc để lộ vị trí cần chụp X-quang để có thể dễ dàng bộc lộ tổn thương.
• Bỏ hết các vật dụng, trang sức bằng kim loại ra khỏi cơ thể trước khi chụp X-quang. Kim loại có thể gây cản trở việc tia X xuyên qua cơ thể, cản trở quá trình chụp X - quang.
• Bạn có thể sẽ được tiêm hoặc uống thuốc cản quang trước khi chụp nếu trong xét nghiệm có yêu cầu thực hiện việc uống thuốc cản quang.
• Các bác sĩ sẽ tiến hành thụt tháo ruột, làm sạch bộ phận này trước khi tiến hành chụp X-quang ruột. 
• Đặc biệt, một số kỹ thuật chụp X-quang sẽ được chuẩn bị theo yêu cầu của bác sĩ. 

Chụp X-quang là phương pháp chẩn đoán bệnh với thời gian thực hiện nhanh chóng, chi phí hợp lý được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Phương pháp này tuy vẫn còn một số hạn chế nhất định và những nguy cơ khác, song, vẫn là phương pháp rất cần thiết để chẩn đoán. Chính vì vậy, hãy tham khảo thật kỹ trước khi quyết định thực hiện chụp X - quang và lực chọn cơ sở y tế thật uy tín, đảm bảo để thực hiện kỹ thuật này.

Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp đến cho bạn đọc toàn bộ những thông tin về tia X-quang trả lời cho câu hỏi tia X là gì và chụp X-quang là như thế nào. Mong rằng bài viết này sẽ giúp ích cho bạn đọc trong việc tìm hiểu các thông tin về sức khỏe, giúp bạn đọc có được những thông tin thật sự bổ ích.

Phương Thảo

Nguồn tham khảo: Tổng hợp