Ngộ độc asen - Không thể coi thường!

Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) và Liên minh Châu Âu công nhận asen là một trong những chất gây ung thư chính. Nó tồn tại sâu trong lòng đất nên có thể xuất hiện trong các vết thấm nước. Ngoài ra, nó cũng có mặt trong khí thải của các khu công nghiệp.

Vậy nhiễm độc asen là như thế nào?

Nhiễm độc asen là tình trạng xảy ra khi một người tiếp xúc với asen ở mức nguy hiểm. Loại ngộ độc này có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe và thậm chí tử vong nếu không được điều trị.

Trên thực tế, số trường hợp ngộ độc asen rất cao, nhưng do nhận thức chưa đầy đủ nên có thể lơ là, coi thường, nhất là những người khai thác, luyện thiếc, vàng tự do.

Các triệu chứng khi nhiễm độc asen

Các triệu chứng của ngộ độc asen có thể cấp tính hoặc mãn tính và thường phụ thuộc vào cách người đó tiếp xúc với asen. Ngộ độc asen cấp tính thường xảy ra khi một lượng lớn asen được tiêu thụ qua đường miệng hoặc đường hô hấp. 

Một số triệu chứng thường xuất hiện sau nửa giờ

• Khô miệng, khó nuốt;
• Đau bụng dữ dội;
• Nôn mửa;
• Tiêu chảy dữ dội;
• Phân dạng hạt như hạt cơm có lẫn máu như dịch tả;
• Mất nước;
• Nước tiểu ít;
• Cơ thể và nhiệt độ máu giảm;
• Thường kèm theo viêm ống dẫn trứng cấp tính;
• Chuột rút và co giật;
• Buồn ngủ;
• Lơ mơ, lú lẫn;
• Đau đầu;
• Vị kim loại trong miệng;
• Hơi thở có mùi tỏi;
• Tăng tiết nước bọt;
• Đổ mồ hôi nhiều;
• Có máu trong nước tiểu.

Nếu hít phải hoặc nuốt một lượng asen đậm đặc hơn, các triệu chứng có thể lâu hơn để phát triển. Lúc này, người bệnh có thể bắt đầu lên cơn co giật và thay đổi sắc tố của móng.

Ngộ độc asen mãn tính thường biểu hiện với các triệu chứng

• Khó chịu, đau bụng;
• Ngứa toàn thân;
• Đau khớp, suy nhược;
• Tiêu chảy hoặc táo bón;
• Phát ban da;
• Phù nề mí mắt dưới;
• Mặt trũng;
• Tổn thương màng nhầy như viêm lợi, viêm họng, đường hô hấp trên viêm màng nhầy (chảy nước mũi, ho, khàn tiếng), viêm kết mạc (mắt đỏ);
• Cảm giác tê cóng, bỏng da, kiến ​​bò hoặc ngứa;
• Run, co giật cơ;
• Teo cơ;
• Viêm đa dây thần kinh dẫn đến liệt rối loạn chân tay hoặc cảm giác;
• Loét, dày sừng lòng bàn tay, sạm da, rụng tóc;
• Suy gan, viêm - suy thận;
• Có thể gây ung thư phổi, da và xương.

Da, gan, phổi và thận là những bộ phận thường bị ảnh hưởng nhiều nhất khi nhiễm độc asen. Người bệnh có thể xuất hiện các mảng dày ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, giống như mụn cóc, to bằng hạt đậu xanh hoặc hạt đậu phộng, lan rộng thành mảng.

Chúng thường mọc đối xứng hai bên, đôi khi xuất hiện ở lưng, bụng, đùi, ống chân, cánh tay. Da ở khu vực này có màu vàng, có thể có các vết nứt. Ở giai đoạn cuối, các triệu chứng có thể nặng lên thành co giật và sốc, rất dễ dẫn đến hôn mê hoặc tử vong. Nếu họ sống sót, sự phục hồi vẫn rất chậm sau vài tháng.

Khi khỏi bệnh, móng tay của bệnh nhân thường nổi cộm, trong nước tiểu có hồng cầu và protein do thận chưa hồi phục.

Nguyên nhân gây ra ngộ độc asen

Nguyên nhân chính của ngộ độc asen là do hấp thụ một lượng độc asen qua đường hô hấp, đường ăn uống (uống nước từ mạch nước ngầm bị ô nhiễm) hoặc hấp thụ qua da. Một lượng lớn asen có thể dẫn đến tử vong trong thời gian ngắn, còn lượng nhỏ trong thời gian dài có thể gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng.

Phần lớn các trường hợp ngộ độc asen là do điều kiện nghề nghiệp tiếp xúc với lượng lớn bụi, khói và sương mù trong quá trình chế biến quặng asen, sản xuất các hợp chất asen và sử dụng các hợp chất của asen trong công nghiệp khai thác và luyện kim (đặc biệt là luyện kim màu do asen trong quặng thiếc, vàng, mangan,...).

Đặc biệt đối với ngành luyện kim, tỷ lệ asen cao trong quặng sẽ bị nhiệt độ lò nung chảy và bay hơi, gây ô nhiễm môi trường làm việc, gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính cho người tiếp xúc.

Một số cách chẩn đoán và điều trị ngộ độc asen

Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán ngộ độc asen?

Đối tượng cần được chẩn đoán ngộ độc asen là người lao động làm việc trong môi trường có hơi asen, bụi hoặc các hợp chất vô cơ của asen vượt quá giới hạn tối đa cho phép là 0,3 mg/m² và có thời gian tiếp xúc kéo dài. Các bác sĩ có thể chẩn đoán dễ dàng thông qua một số xét nghiệm trong máu, tóc, nước tiểu và móng tay.

Xét nghiệm nước tiểu nên được thực hiện trong vòng 12 ngày kể từ ngày tiếp xúc ban đầu để đo lường chính xác thời điểm ngộ độc. Bác sĩ của bạn có thể thực hiện xét nghiệm asen trong nước tiểu. Nếu kết quả là > 100 micromoles creatinin/lít hoặc lớn hơn 0,1mg/lít nước tiểu và có các dấu hiệu lâm sàng nêu trên thì có thể khẳng định chẩn đoán ngộ độc asen.

Các xét nghiệm về tóc và móng tay có thể đánh giá mức độ phơi nhiễm asen trong tối đa 12 tháng. Các xét nghiệm này có thể chỉ ra chính xác việc tiếp xúc với asen nhưng không cho thấy ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Gợi ý một số phương pháp điều trị nhiễm độc asen

Việc điều trị phụ thuộc vào loại nhiễm trùng và giai đoạn nhiễm trùng. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có phương pháp điều trị triệt để để đào thải asen ra khỏi cơ thể mà chỉ có thể giảm thiểu tác hại của asen sau khi phát hiện nhiễm bệnh. Các phương pháp này là:

• Cởi bỏ quần áo có thể bị nhiễm asen;
• Rửa và chà kỹ vùng da bị phơi nhiễm hoặc bị ảnh hưởng;
• Truyền máu;
• Sử dụng thuốc điều trị suy tim;
• Bổ sung chất bổ sung khoáng chất để giảm nguy cơ mắc các vấn đề về nhịp tim đe dọa tính mạng;
• Theo dõi chặt chẽ chức năng thận;
• Tưới ruột để loại bỏ thạch tín lắng đọng và ngăn cản sự hấp thụ.

Ngộ độc thạch tín là một tình trạng khá nguy hiểm và gây ra nhiều ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe. Vì vậy, chúng ta phải chủ động tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với những nơi có chứa asen.

Ngoài ra, bạn cũng nên chủ động khám sức khỏe tổng quát từ 6 tháng - 1 năm/1 lần để bác sĩ nắm rõ tình trạng bệnh và có những điều chỉnh, tư vấn phù hợp. Chúc bạn luôn mạnh khỏe!

Nga Linh

Nguồn Tham khảo: Tổng hợp