Nguyên nhân bệnh gout và cách nhận biết bệnh

Bệnh gout còn gọi là “bệnh gút” hay “thống phong” là một trong những căn bệnh về khớp thường gặp nhất hiện nay. Đây là rối loạn chuyển hóa ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày và có biến chứng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Vậy nguyên nhân bệnh gout và cách điều trị hiệu quả là gì?

Nguyên nhân gây ra bệnh gout là gì

Bệnh gout là gì?

Bệnh gout (bệnh gút hay thống phong) là một loại viêm khớp mạn tính hay cấp tính gây sưng và đau nhức. Tình trạng này xảy ra là kết quả của những tinh thể axit uric tích lũy trong khớp gây nên. Đặc trưng của thống phong chính là tình trạng đau nhức xuất hiện trong các khớp xương, nhất là khớp ngón chân, khớp cổ chân, đầu gối, đôi khi là khớp ngón tay, cổ tay… và hiếm khi xuất hiện ổ cột sống.

Bệnh gout có thể khiến bạn khó chịu do những cơn đau tái đi tái lại vào ban đêm gây mất ngủ, stress. Nhưng có thể dễ dàng giảm nhẹ những triệu chứng này và phòng tránh bệnh tái phát bằng thuốc và chế độ ăn uống lành mạnh.

Những nguyên nhân gây bệnh gout

Nguyên nhân gây ra bệnh gout là do rối loạn chuyển hóa purine khiến cầu thận giảm khả năng lọc axit uric trong máu. Nồng độ axit uric trong máu quá cao thì sẽ hình thành cách tinh thể axit uric tập trung ở các khớp gây sưng viêm và đau nhức.

Tinh thể axit uric tích tụ gây viêm và sưng khớp

Nguyên nhân làm cho axit uric tăng cao trong cơ thể bao gồm: nguyên nhân nguyên phát và nguyên nhân thứ phát.

1. Nguyên phát:

• Chưa rõ nguyên nhân bị gout.
• Khoảng 95% trường hợp bị gout là nam giới độ tuổi 30 - 60 tuổi.
• Chế độ ăn chứa nhiều purine: nội tạng động vật, lòng đỏ trứng, nấm, tôm cua… có thể làm nặng thêm bệnh.

2. Thứ phát

• Mắc bệnh gút do nguyên nhân di truyền (hiếm gặp).
• Các tác nhân làm tăng sản xuất axit uric hoặc giảm đào thải axit uric như: suy thận, bệnh bạch cầu cấp, sử dụng thuốc lợi tiểu, dùng thuốc kháng lao...

Đối tượng có nguy cơ bị gout cao

Bệnh gout có thể ảnh hưởng đến tất cả mọi người, không phân biệt tuổi tác hay giới tính. Tuy nhiên, tỷ lệ người trưởng thành mắc gout cao hơn, xác suất là 1/200. Bệnh gout ít khi xuất hiện ở trẻ em mà chủ yếu ở nam giới 30 - 60 tuổi và nữ giới sau mãn kinh.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Di truyền: Gia đình có người từng mắc bệnh gout.
• Giới tính: Bệnh xuất hiện nhiều ở nam giới hơn nữ giới.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều đạm và uống nhiều rượu bia trong thời gian dài.
• Thể trạng: Béo phì, tăng huyết áp, mất nước hay chức năng thận bất thường.
• Bệnh lý: Đái tháo đường, xơ vữa động mạch, tắc nghẽn mạch máu…
• Sử dụng các loại thuốc gây tăng sản xuất axit uric như: Aspirin, cyclosporine, thuốc lợi tiểu, thuốc hóa trị…

Yếu tố về gen có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh gout

Triệu chứng bệnh gout

Những cơn đau do bệnh gout thường xuất hiện đột ngột về đêm. Các biểu hiện của bệnh gout bao gồm:

• Khớp đau đột ngột và sưng tấy.
• Khi chạm vào khu vực khớp thì thấy nóng và đau nhiều hơn.
• Khu vực khớp ngả sang màu đỏ.
• Vùng xung quanh khớp ấm lên.

Khớp ngón chân cái sưng tấy là một dấu hiệu của bệnh gout

Hầu hết những dấu hiệu bệnh gout này kéo dài nhiều giờ trong khoang 1 - 2 ngày liên tục. Tuy nhiên, nếu bị nặng thì những cơn đau gout có thể kéo dài đến vài tuần. Ngoài ra, một số người có thể xuất hiện triệu chứng trong khoảng 6 - 12 tháng.

Phương pháp chẩn đoán bệnh

Để chẩn đoán bệnh chính xác, có thể dựa trên những tiêu chuẩn sau:

1. Tiêu chuẩn Bennet và Wood:

Độ nhạy 70% và độ đặc hiệu 82,7%. Tiêu chuẩn này được áp dụng phổ biến ở Việt Nam do dễ nhớ và có thể áp dụng với điều kiện thiếu xét nghiệm.

Chẩn đoán bị bệnh gout khi tìm thấy natri urat trong dịch khớp hoặc tại các nốt tophi. Hoặc có tối thiểu 2 trong những yếu tố sau:

• Đã từng hoặc hiện tại có ít nhất hai đợt sưng khớp đột ngột gây đau dữ dội rồi khỏi hoàn toàn sau hai tuần.
• Đã từng hoặc hiện tại có cơn đau khớp chân cái xuất hiện đột ngột gây đau dữ dội kéo dài trong hai tuần.
• Đã từng hoặc đang đáp ứng tốt với thuốc giảm viêm colchicin.
• Có nốt tophi.

2. Tiêu chuẩn ILAR và Omeract:

Có tinh thể urat trong dịch khớp hoặc tìm thấy trong nốt tophi bằng cách soi kính hiển vi phân cực hoặc bằng phương pháp hóa học. Hoặc có 6/12 biểu hiện lâm sàng sau:

• Có hơn một cơn viêm đau khớp cấp.
• Viêm đau khớp tiến triển tối đa trong vòng một ngày.
• Viêm ở một khớp.
• Ửng đỏ vùng xung quanh khớp.
• Sưng và đau khớp ngón chân.
• Viêm và đau khớp bàn chân.
• Sưng đau khớp không đối xứng.
• Thấy được nốt tophi.
• Nồng độ axit uric trong máu cao (nam ≥ 420 mmol/l, nữ ≥ 360 mmol/l).
• Xuất hiện năng dưới vỏ xương, không có hình khuyết xương trên ảnh chụp X-quang.
• Cấy vi khuẩn âm tính.

Nếu được chẩn đoán bị gút thì bệnh nhân cần được điều trị ngay để tránh các biến chứng như: u cục tophi, tổn thương khớp hay sỏi thận.

Trên đây là những nguyên nhân bệnh gout, triệu chứng và cách chẩn đoán bệnh. Nếu phát hiện mình bị gout thì bạn nên đến gặp bác sĩ để được điều trị bệnh gout sớm nhất, tránh bệnh tái phát gây ảnh hưởng đến cuộc sống và có thể dẫn đến nhiều biến chứng gây hại sức khỏe.

Uyên